fietsers aan astene-sas

Dankzij corona schonere lucht

De lente hangt in de lucht en nodigt uit tot wandelen en fietsen. Bewegen is goed voor lichaam en geest. Zeker in de natuur waar de bomen en planten zorgen voor zuurstof die onze longen goed kunnen gebruiken. Maar ook in de centra van dorpen en steden is de lucht beter geworden. Met dank aan corona. Tijdens de eerste lockdown vorig jaar was de luchtvervuiling in Antwerpen en Brussel met een vijfde verminderd. In steden als Madrid en Milaan was er zelfs 40 % minder vuiligheid in de lucht. Daar was de lockdown strenger. De verklaring is simpel: de mensen reden veel minder auto en deden aan telewerk. Voor onze gezondheid zou het goed zijn, als we meer aandacht zouden besteden aan de luchtkwaliteit.

Mijn vader en jonge kinderen

Tijdens zijn laatste levensjaren had mijn vader veel last van zijn ademhaling. Hij woonde in Antwerpen en moest zes keer per dag achter zijn puftoestel gaan zitten. Wanneer hij op vakantie was in Westende aan zee, was dat niet nodig. Hij was een duidelijk slachtoffer van de luchtvervuiling zoals veel oudere mensen. Ook jonge kinderen hebben daar last van. Eén op vier van de kleinkinderen in onze familie moet langer of korter puffen. Zowel oudere als jonge longen zijn gevoeliger voor vuile lucht.

Een sluipmoordenaar

Dat is die vuile lucht. Die doodt in ons land jaarlijks meer dan 8000 mensen, wereldwijd meer dan 7 miljoen. Studies leggen verbanden tussen vuile lucht en een hele reeks kwalen zoals longziekten, hartaanvallen, beroertes, diabetes, Alzheimer, vroeggeboorten en leerproblemen. Covid-patiënten die blootgesteld zijn aan luchtvervuiling hebben nog meer last van de ziekte dan anderen.
Elk jaar ontwikkelen vier miljoen kinderen astma als gevolg van luchtvervuiling: elfduizend per dag.
De voornaamste schuldige is stikstofdioxide (NOx), uitgestoten door dieselverbranding. Het land met het hoogste percentage astma bij kinderen is Zuid-Korea. België staat in de top tien.

De jongste tijd beseffen we beter de schadelijke invloed van luchtvervuiling. De dokters van de Antwerpse actiegroep Ademloos hebben ook mij wakker geschud. Ik deed ook mee aan Curieuze Neuzen in 2016. Dat was een uniek project van burgerwetenschap onder leiding van de Universiteit Antwerpen. Ik moest twee buisjes vier weken langs de straatkant op de eerste verdieping hangen. De deelnemende 2000 Antwerpenaars brachten nadien de buisjes binnen voor onderzoek in het laboratorium. In de verkeersluwe straten rond het Stadspark en de Zoo werden de laagste concentraties genoteerd. Heel grote hoeveelheden werden gemeten op drukke verkeerspunten en in zogenaamde street canyons. Dat zijn smalle straten met druk verkeer, waar de luchtvervuiling blijft hangen.

Fijn stof

Dat is de dodelijkste vorm van luchtvervuiling. Het stof ontstaat bij verbranding van fossiele brandstoffen en bij de wrijving van remmen en banden op asfalt. Minder bekend is dat koeien ook veel fijn stof veroorzaken. De ammoniak in hun urine reageert met gassen zoals zwaveldioxide en stikstofdioxide . Resultaat: fijn stof. In West-Vlaanderen bijvoorbeeld zorgt de veeteelt voor veel ammoniak. Het fijn stof dat daar ontstaat, vind je ook in Antwerpen en Limburg terug. Fijn stof verspreidt zich immers zeer gemakkelijk met de wind.

Wat doen we?

Door luchtvervuiling terug te dringen boeken we een enorme winst voor de volksgezondheid, in het bijzonder voor kinderen en ouderen. Als klimaatblogger zie ik het verband tussen vuile lucht en de groter wordende klimaatproblemen. De oorzaak is in beide gevallen dikwijls dezelfde: verbranding van steenkool, olie en gas om ons te verplaatsen, om onze woningen te verwarmen en om dingen te maken in de fabrieken…

De lockdowns van de corona crisis leren ons dat heel wat verplaatsingen met de fiets kunnen. Laten we dus meer plaats vrij maken voor dat groeiend aantal fietsers en veilige fietspaden aanleggen. We leerden ook dat telewerk in veel gevallen mogelijk is. En meteen zijn er minder files die tot veel tijdverlies en overspannen zenuwen leiden. En voor de economisch denkenden onder ons: minder files betekenen minder ziektekosten en minder doden. En dat zijn serieuze besparingen. Laten we dus uit die corona-ervaring leren wat beter kan. Dan zullen we deze lente onbezorgd al wandelend of fietsen kunnen genieten van schone lucht.


Dit artikel verscheen eerder in S-Plus Magazine op 26 april 2021

Reactie toevoegen

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met * .