paardenhaartaailing_169

Dagdromen of het verschil maken

De warme en heel aparte coronazomer inspireerde bevlogen Grootouders om de pen ter hand te nemen en stil te staan bij het bedreigde moois in hun omgeving. Moois dat ze hun kleinkinderen graag intact willen nalaten.

Klimaatopa Roger Muylle uit Zedelgem laat weten dat hij “een lokale klimaattekst” heeft neergeschreven. Hij heeft dan ook bakken expertise en een lange staat van dienst als natuurgids, Natuurpunter en expert waterkwaliteit bij VMM. Hij kent de biotopen in zijn gemeente als zijn broekzak. Hij zag daar verloedering maar ook veel schoonheid. Nu hij opa is, trekt hij erop uit met zijn kleinzoon Felix. Hem wil hij al dat moois leren kennen en doorgeven. Voor hem trekt hij aan de kar van een lokaal klimaatbeleid.

Hieronder een paar passages uit zijn tekst. Geen droge cijferkost, wel veel schoonheid en kennis van zaken, geserveerd met de gedrevenheid van de GvK-opa. Opa Roger Muylle hoopt alvast dat zijn kennersblik “het debat op gang brengt en mogelijk meer perspectieven opent of misschien grenzen verlegt om de zaak van het klimaat vooruit te helpen en ze blijvend onder de aandacht te houden.”

© Erwin Derous 

Zomer 2020

Hoe durf ik… bossen aan elkaar breien, een spoorweg verleggen, een snelwegafrit sluiten en de grond onder water zetten of wat recht is weer krom te trekken?

Hoe durf ik in onze gemeente!

Hoe durf ik in gedachten paarden te verjagen, bouwlinten te rammen, graffiti op bleke appartementen te spuiten en misplaatste bouwsels te verwensen?

Hoe durf ik over het Vlaamse beton heidematten uitrollen?

Hoe durf ik aan land de wind uit de zeilen te nemen, de globalisering te bekritiseren, de landbouw op de zandkorrel te nemen of me over fout zaad uit te laten?

Omdat ik droom, droom over een betere wereld voor mijn kinderen, mijn kleinkind…

Het idee groeide, tijdens het toeren op vrijdag met mijn kleinzoon Felix, om er een schrijfsel aan toe te voegen.

Startend onder de Loppemse kerktoren, werd gestaag de wijde wereld van Zedelgem verkend.

Als opa voor het klimaat zag ik over een periode van 40 jaar de veranderingen in de gemeente.

Behalve klimaatontkenners wordt stilaan iedereen overtuigd over de wijzigingen en de bedreigingen die op ons afkomen.

Nu het covid-beestje onze emotionele, sociale en economische wereld op zijn kop zet durf ik uit mijn kot te komen.

In mijn verhaal maak ik een voorstelling over (Zedelgemse) natuur en landschap, littekens, opportuniteiten en benoem ik enkele uitdagingen.

Daarna laat ik mijn stoute dromen de vrije loop over hoe we op lokaal vlak aardse dingen in beweging kunnen zetten, aan een betere wereld kunnen werken en de harmonie met de natuur kunnen proberen te herstellen.

De integrale tekst : “Dagdromen of het verschil maken?” een visie over een lokaal klimaatplan van een opa, kan u lezen op deze link.

Loppem – Roger Muylle

Eva boom Merkenveld — © Erwin Derous 

De spons uitknijpen – p.4-5

We vinden het helaas jammer dat op de boerenbuiten “verpaarde weiden” en “vertuinde zichten” toenemen. Als natte poten in graspartijen storen, zetten we de drainagekraan open. Door de verdroging en verstoring van de open landelijkheid krijgen vele dier- en vogelsoorten rake klappen. Denk maar aan de ‘Kievit’, ’Veldleeuwerik’, ‘Patrijs’, ‘Grauwe gors’ en in de natte weiden de ‘Watersnip’.

Het doet ook pijn dat er aan oude (permanent historische) grasmorzels in een beekdal wordt geprutst en vraagtekenbouwsels en omheiningen worden neergepoot. Ondanks droogtejaren knijpen we de laatste watersponzen uit door versnippering, vermesting, versnelde afvoer en niet doordachte ordening. Terwijl Vlaamse beken droogvloeien zijn we gazons aan het besproeien en vullen we zwembaden. In de meimaand was de zeer lage waterlijn van de Kerkebeek te Loppem op zijn minst alarmerend. We blijven smeken dat hemelsluizen zich openen om de waterreserves weer aan te vullen. En we weten als het nog eens regent, dat door de beperkte infiltratiecapaciteit in een betongrijs Vlaanderen, het hemelwater weer snel naar zee zal vloeien.

Watermolenvijver – © Erwin Derous

Zen in het zand – p.5

Op een heischrale plaats staan de roze bloemhoofdjes van het ‘ Echt duizendguldenkruid’ boven. Iets later geven ‘Struik- en Rode dophei kleur aan de vlakte naast de autosnelweg. Het insectenleven bruist op de hei! Een ‘Grote rupsendoder’ verlamt en ontvoert. Hij is een radertje van een ecosysteem dat voor evenwicht zorgt in de insectenwereld. Met mijn neus bijna in het zand is het zen om deze miniwereld te kunnen gadeslaan! Het ritme van de trage sleepbeweging doet mij genieten, onthaasten en zorgen achterlaten.

Paardenhaartaailing

Ook staat er poëzie op de zandgrond geschreven. ‘Paardenhaartaailingen’ op oude takkelingen of gevallen dennennaalden en ‘Frietzak bekermos’ op een grachtflank. De ene een onopvallende kleine paddenstoel en de andere een korstmosschimmel overgoten met groene wiersaus. De mayonaise voor de frieten lepel je van het ‘Gewoon purperschaaltje’. Het schimmeltje staat bij voorkeur op de gladde beukenstam. Dit korstmoskleinood pronkt in een grijs decor (thallus) en is hier zeer algemeen. Op rottend hout valt de gele ‘Heksenboter’ fel op. Deze mysterieuze slijmzwam sleept zich over zijn voedselbron voort. Het zijn vele ééncellige beestjes die onder een gemeenschappelijke mantel samenhokken. Ze zijn in de natuur bijzonder curieus omdat ze als een meercellige beestenboel zich met sporen voortplanten net zoals de paddenstoelen. Je ziet hoe moeder natuur met veel vernuft en boeiende levensvormen blijft verbazen!

Lelijke bouwlinten – p.9

Een andere versnipperingshotspot zijn de bouwlinten langs Vlaamse wegen. Door de opvulregel en weinig politieke moed tekenen grillige tentakels van de dorpskernen zich als monsters af in het landschap. Deze uitwassen vergroten de druk op de aaneengesloten open ruimten en zetten een rem op natuur- en landbouwontwikkeling, plant- en dierpopulaties. Er steken uit die baksteen- en betonlinten overal regenpijpen naar grachten en beken. Zo verliezen we veel infiltratieoppervlakte door de toename van verhardingen. En wanneer ook nog eens het droogteseizoen wat opschuift in het vroege voorjaar is de uitputting van onze Vlaamse zandleemkorst door watertekort compleet.

We are changing the village! – p.9

Saaie appartementengevels jagen de ziel uit het straatbeeld. Een gebrek aan kwaliteitsvolle architectuur? Met compacter wonen, lofts, gemeenschapstuinen en kleinere woonkavels kunnen we op het openruimtegebruik en dure nutsvoorzieningen besparen. Het privilege en de nutsleidingen in een diffuus Vlaanderen kosten ons vandaag hopen geld. Er wordt soms smalend over een “Vlaams ruimtelijk failliet” gepraat.

Over koolzuurgas, fijnstof en meer hout voor het houtland – p.11

Eén van de doeltreffendste wapens in de strijd tegen de klimaatopwarming en overmatig koolzuurgas (CO2) zijn bossen. West-Vlaanderen is de bosarmste provincie van België, en Europees zijn we ook al de slechtste bosleerling. Bossnippers zijn kwetsbaar bij gebrek aan grotere boseenheden. Met een beetje gezond verstand breien we de bossen aan elkaar! Een mix van spontane bosontwikkeling en -aanplantingen kunnen de zaak versnellen. Recent is er bij de Vlaamse Regering de wil om een versnelling hoger te schakelen en een oppervlakteverdubbeling van het Kluisbos nabij Ronse voor te stellen.

Plaisiersbos – NP Zedelgem

Bossen stofzuigen ook de vervuilde lucht. Vooral het fijn stof blijft aan de bladeren plakken, spoelt met de regen af op de bodem, waar humus het afbraakproces in gang zet. Voor Vlaanderen met zijn zeer hoge fijnstofconcentraties, die nefast zijn voor de volksgezondheid, is dit een belangrijke onderliggende reden waarom bosuitbreidingen zo wenselijk zijn.

Vloethemzate, Zedelgem –
© Erwin Derous 

In schoonheid afsluiten… p.16

Ik inspireer mij op de tekst van Marc Colpaert, ambassadeur van Grootouders voor het Klimaat.

Als grootouder voel ik mij mede verantwoordelijk voor de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen. Die toekomst hangt zonder meer af van een transformatie van onze houding tegenover de macro- en microwerkelijkheid waarin we samen en solidair op deze planeet Aarde zullen moeten leren leven. Maar dat leren is niet vanzelfsprekend. Daarvoor doen we een beroep op de wijsheid en integriteit van wetenschappers allerhande, leerkrachten, journalisten, zorgverstrekkers, én politici. Het staat nu onomwonden vast dat ons gedrag de overlevingscapaciteit van deze ‘kleine aarde’ in het gedrang brengt. We zullen met alle creativiteit en dynamiek die we als mensensoort (nog) bezitten elkaar moeten blijven informeren en op een bescheiden maar vastberaden manier sturen en bijsturen.

Als opa van Felix zie ik nu een ander einder. Ik droom van een ander perspectief voor mijn kinderen en kleinkind, een ander soort horizont waar ik ook mijn steentje probeer aan bij te dragen door onder meer bovenstaande visie met jullie te delen. Een visie die misschien een debat opent, lokale taboes doorbreekt of gewoon informeert. We zijn macro-verbonden, kunnen veelal alleen lokaal handelen maar dat moeten we dan ook doen. We moeten stoppen met de betonnering van het landschap, onszelf informeren over water- en bosbeheer, ons consumptiegedrag matigen, racisme bestrijden, een cultuur van gastvrijheid creëren, tegenover de natuur en alle levende wezens… . De “Sky is the limit” heeft zijn grenzen bereikt en we zullen deze grenzen beter moeten bewaken. We kunnen geen tijd meer verliezen.

Laten we verbinden wat ontbonden, versnipperd, gefragmenteerd en gesegregeerd werd. In dat verbinden ligt de hoop!

© Erwin Derous 

Reactie toevoegen

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met * .