De Grootouders voor het Klimaat Limburg en de stad Genk hebben de handen in elkaar geslagen en bieden dit najaar samen een programma aan met informatie en sensibilisering over de klimaatcrisis. GvK Limburg werkt hiervoor nauw samen met de bibliotheek, de milieudienst, de medioren- en seniorenwerking, de Noord–Zuidraad en het Heempark van de stad Genk.
Het hele programma rollen ze uit in de periode vlak voor de COP 26, de uiterst belangrijke klimaattop van de Verenigde Naties in Glasgow begin november. De klimaaturgentie was nooit zo hoog en ingrijpen nooit eerder zo noodzakelijk.
Leven op aarde redden nu het nog kan
Maar liefst vijf evenementen staan op het programma
1. Tentoonstelling “Leven op aarde redden nu het nog kan”
Van 4 tot 29 oktober 2021 in de bibliotheek van Genk, Stadsplein 3. Open elke dag van 10-19u, behalve zaterdag tot 16u. Zondag is de bib gesloten. Bekijk de openingsuren bibliotheek Genk. De toegang tot de tentoonstelling is gratis.
De tentoonstelling toont hoe de draagkracht van onze planeet overschreden wordt met de klimaatopwarming, de daling van de biodiversiteit, de plastic vervuiling en de verzuring van de oceanen. Op al deze terreinen dreigen we de aarde uit haar evenwicht te brengen. Het is een hele opgave om dit proces om te keren. Een uitdaging die we samen aangaan over de generaties heen, van jong tot oud, en over de landsgrenzen heen, over heel de wereld.
Hoe komt het dat we die planetaire grenzen overschrijden? Wat zijn de oorzaken? Hoe ver reiken de gevolgen? Hoe kunnen we het tij keren? Hoe kunnen we onze eigen ecologische voetafdruk verkleinen, en vooral hoe kunnen we ons maatschappelijk en economisch systeem bijsturen, zodat we leven in evenwicht met onze planeet? Dat zijn de grote vragen. De industriële samenleving produceert enorme hoeveelheden extra broeikasgassen, vooral CO2 door de verbranding van steenkool, olie en gas en ook het nog veel sterkere methaan. Deze gassen stapelen zich op in de dampkring en houden de opstijgende warmte van de aarde gevangen, waardoor de temperatuur stijgt. Hoe meer broeikasgassen in de dampkring, hoe meer het klimaat opwarmt en verstoord wordt.
Randactiviteiten bij ‘Samen de aarde redden nu het nog kan’
- Bezoekers aan de tentoonstelling kunnen de informatie bekijken en ook hun bedenkingen en voorstellen formuleren bij het klimaatactieplan van de gemeente Genk.
- De tentoonstelling richt zich naar alle leeftijden. Ook de basisscholen zijn uitgenodigd met hun leerlingen van het 5 de en 6 de leerjaar. Gidsen begeleiden de klassen op de tentoonstelling. De leerkrachten worden vooraf ondersteund met een stappenplan, boeiende informatie en audio-visueel materiaal.
- Op woensdagnamiddag 20 oktober is er een voorleesmoment door (groot)ouders voor (klein)kinderen van 4 tot ongeveer 8 jaar.
- In de bibliotheek zullen eveneens de foto’s te zien zijn van de jaarlijkse fotowedstrijd van de 55+ raad. Dit jaar is het thema KLIMAAT.
- Tijdens de tentoonstelling zet de bibliotheek zelf ook het thema klimaat en natuur in de kijker.
2. Debatavond over ‘De klimaatverandering: hoe gaan we ermee om?’ – 12 oktober, 19u
Organisatie: GvK en de 55+raad van Genk – Sprekers op deze avond zijn
- Ignace Schops, bezieler van het Nationaal Park Hoge Kempen en initiatiefnemer van de Klimaatzaak licht de klimaatproblematiek toe en de grote uitdagingen waarvoor we staan.
- Paul Goossens, ‘Frank’ uit Thuis, vertelt wat hem bewogen heeft om ambassadeur te worden voor GvK.
- Ook de Limburgse GvK stellen zichzelf voor.
- En je verneemt van schepen van welzijn Ria Grondelaers welke plannen het stadsbestuur van Genk heeft om de CO2-uitstoot tegen 2030 met minstens 40% te doen dalen, zoals voorzien in het Burgemeestersconvenant voor Klimaat en Energie.
Datum: 12 oktober om 19 uur – Locatie: in de schouwburg van het stadhuis.
Inkom is 3 euro per persoon (drankje inbegrepen) . Vooraf reserveren is noodzakelijk: T 089/65 43 72 of sociaal.welzijn@genk.be.
Debatavond over “klimaatrechtvaardigheid” – 20 oktober, 20u
Organisatie: GvK en de Noord-Zuidraad van Genk.
Volgende personen worden geïnterviewd:
- Els Hertogen, directeur van 11.11.11
- Lodewijk De Witte, voorzitter RvB van Oxfam en ambassadeur van GvK
- Mustafa Harraq, organisator woestijnreizen en solidariteit met Marokko.
- Wim Dries, Burgemeester van Genk en voorzitter van VVSG
Interviewer: Indra De Witte, hoofdredacteur Belang van Limburg. Datum: 20 oktober om 20 u – zaal De Ontdekking in de bibliotheek van Genk, Stadplein 3
Inkom gratis, vrije toegang.
“De Noordpool , gebied in ongeziene overgang”
een presentatie door Bert Wouters i.s.m. Natuurpunt, Limburgse Milieukoepel en Grootouders voor het Klimaat
Uitgestrekte natuurbranden in het hoge noorden, een Arctische zee met een extreem lage hoeveelheid zee-ijs, temperaturen tot 32°C in Alaska, een ‘hittegolf’ in Groenland en blikseminslagen rond de noordpool. Ook 2021 was een jaar van extremen in het noordpoolgebied. Eerder dit jaar verscheen een alarmerend rapport dat beschrijft hoe het gebied zich beweegt naar een nog ongekende staat, waarin veranderingen in de verschillende systemen elkaar beïnvloeden én vaak ook versterken.
Bert Wouters studeerde af als Lucht- en Ruimtevaartingenieur in Delft. Sinds 2015 werkt hij aan de Universiteit Utrecht, waar hij focust op het gebruik van satellieten om de klimaatverandering in kaart te brengen, vooral in de poolgebieden.
Datum: 23 oktober om 20u in het Stadhuis van Genk op het Stadsplein
Inkom: €3 voor leden van Natuurpunt, €5 voor niet-leden.
Inschrijven is niet verplicht, maar graag een seintje aan genk@natuurpunt.be als je komt. Dan ben je zeker van een plaats en een drankje.
De Klimaatmars – woensdagnamiddag 10 november, 14u
Tot slot komen we ook in actie om de nood aan dringende en ingrijpende klimaatmaatregelen in de kijker te zetten.
Samenkomst om 14u aan Jeugdhuis Rondpunt 26 in het Evenementenpark, Europalaan 26 te Genk. We wandelen door de stad onder het motto “Leven op aarde redden nu het nog kan”.
Bij aankomst houden we een slotmanifestatie:
- Muzikale omlijsting: Davide Cavaliere
- Stijn Meuris spreker als initiatiefnemer van de Klimaatzaak en moderator
- Katrien Vanderheyden, moeder van Anuna De Wever, samen met een jongere van Youth for Climate
De tentoonstelling in opbouw
Interview met klimaatoma Marijke Luykx
In de marge van ‘De aarde redden nu het nog kan’ verscheen in het stedelijk infoblad Horizon p.34 een interview met één van de trekkers van het Genkse GvK-project, klimaatoma Marijke Luykx.
Interview Klimaatoma Marijke Luykx in Genkse ‘Horizon’
Kan je een kort overzicht geven van je professioneel leven?
Ik heb in het onderwijs gewerkt. Gedurende mijn loopbaan van 35 jaar heb ik eerst een korte periode les gegeven in het regentaat. Nadien heb ik altijd gewerkt in het CLB, Centrum voor Leerlingen Begeleiding, van het Gemeenschapsonderwijs, eerst als psycho-pedagogisch consulent nadien als directie van het CLB in Genk. Onze opdracht was leerlingen te ondersteunen in hun ontwikkeling en in hun leerproces, en dit in samenwerking met alle partners. Het was een drukke tijd met werkweken van 40-50 uur en een gezin van vijf kinderen. Ja, het was druk maar ook zeer boeiend.
Achteraf gezien was het een zalige tijd, al die contacten met de leiding van die verschillende scholen, de leraars, de ouders en natuurlijk al die jongeren.
Hoe ben je bij “Grootouders voor het klimaat” terecht gekomen?
Ik ben nu negen jaar met pensioen, maar ik heb nog vijf jaar samen met de Limburgse CLB-directies een project uitgewerkt voor de secundaire scholen van Limburg om meer motiverend te werken met de leerlingen. Samen met professor Maarten Van Steenkiste van de U-Gent, die nu ook in het beleid rond corona altijd spreekt over de motivatie, hebben we een hele werking uitgebouwd rond motiverend werken met jongeren.
Toen dacht ik: nu rond ik het af; nu ga ik mij volledig wijden aan mijn eigen kinderen, de kleinkinderen, mijn tuin, de dieren….
Maar toen kwamen de kleinkinderen eind 2018 af met een dwingende vraag: “Moeke wij gaan betogen voor het klimaat en gij moet mee, mee komen pleiten voor onze toekomst.” Vanaf de eerste betoging stond ik daar met mijn kleinkinderen en stelde vast dat er nog meer oudere mensen deelnamen; dat waren dus de “Grootouders voor het klimaat”. De vereniging was toen nog maar net opgericht met o.a. Hugo Van Dienderen. Grootouders voor het Klimaat willen het draagvlak vergroten voor een ambitieus klimaatbeleid. In het najaar 2019 zijn de “Grootouders voor het Klimaat” gestart in Limburg met een lokale werking. Dan ben ik ook toegetreden samen met mijn man. Het zijn de kleinkinderen die mij meegetrokken hebben in de acties voor het klimaat.
Wat doen “Grootouders voor het klimaat” eigenlijk?
Ik zal een voorbeeld geven: Van de Groene Delle, een natuurgebied met grote vijvers en moerassen tussen Hasselt en Stokrooi dat zeer belangrijk is voor de opslag van C02, wilde men een bedrijvengebied maken. We zijn er gaan wandelen en betogen en liedjes zingen aan de gemeenteraad in Hasselt. We hebben Zuhal Demir bezocht om haar tussenkomst te vragen. En… “de Groene Delle” blijft nu behouden als natuurgebied!
Op 14 maart hebben we ook een actie gedaan met veertig mensen op het Genkse stadsplein om de klimaatzaak te steunen, een rechtszaak tegen de Belgische staat om dit beleid bewust te maken van hun verantwoordelijkheid ten opzichte van het klimaat. De burgemeester is ons bij die actie komen bezoeken!
Grootouders voor het klimaat bereiken wel een behoorlijke groep medioren en senioren. Bij vormingen online zijn er al snel een honderdtal deelnemers.
In onze vereniging hebben we verschillende luiken met een meer diepgaande werking. Zo hebben we een tentoonstelling in oktober hier in Genk, en dit in samenwerking met de stad.
We trachten ook, samen met de andere verenigingen voor ouderen, de oudere mensen te motiveren om hun huis te isoleren of brengen ze in contact met Stebo om hun weg te vinden in de administratieve mallemolen. In een ander luik hebben we een groep die zich bezig houdt met de noord-zuid verbinding in Limburg en met mobiliteit algemener.
Waarom vind je jouw engagement zo belangrijk? Wat hoop je te realiseren?
Sinds het einde van de laatste ijstijd, 12.000 jaren geleden, heeft de aarde een uitzonderlijk stabiel klimaat gekend. Zo’n klimaat is voordelig voor het leven van planten, dieren en mensen, voordelig voor de beschaving. Nu wordt ons stabiel en levensvriendelijk ecologisch systeem bedreigd omdat de draagkracht van onze planeet op verschillende terreinen overschreden wordt.
De klimaatopwarming is een gevolg van de industrialisering en van de intense landbouw. Om te produceren gebruiken we energiestoffen uit de aarde in de vorm van petroleum, aardgas en steenkool. Door de verbranding van die energiestoffen worden broeikasgassen uitgestoten, namelijk koolstofdioxide of CO². Ook ons vervoersysteem draait op aardolie. Daarnaast zorgt methaangas vanuit de landbouw voor broeikasgassen. Al deze gassen stapelen zich op in de dampkring en houden de warmte van de aarde gevangen, net zoals in een serre. Een uitstoot van een ton CO²-emissie heeft een constant effect op de temperatuur gedurende meer dan 10.000 jaar. Zo warmt de aarde op.
2010-2020 is het heetste decennium in de geschiedenis van de mensen!
De mensheid staat voor een enorme uitdaging: het evenwicht van onze planeet herstellen! Ecosystemen zijn de kern van het leven op aarde. Samen kunnen we die ecosystemen herstellen, bijvoorbeeld door te stoppen met bossen te kappen en door te herbebossen, maar vooral door de uitstoot van broeikasgas te verminderen. Die uitstoot moet tegen 2030 dalen met 55%! En de uitdaging is om tegen 2050 allen samen klimaatneutraal te leven op aarde. Het gebruik van aardolie, aardgas en kolen moet drastisch vervangen worden door hernieuwbare energiebronnen van zon, wind en water! Denk maar aan zonnepanelen en windmolens.
Klimaatwetenschappers hameren erop dat we de opwarming van de aarde tot maximum 1,5° Celsius moeten beperken! Eens boven de 2° C komen wij terecht in onhoudbare negatieve kringlopen.
In oktober organiseren jullie een project in de Bib. Wat staat er zoal op het programma? Hoe kunnen Genkse medioren en senioren deelnemen?
De Grootouders voor het Klimaat en de stad Genk organiseren samen in de maand oktober een tentoonstelling over het klimaat met als titel “Samen de aarde redden nu het nog kan”.
We willen de mensen informeren en sensibiliseren om samen de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad Celsius.
Deze tentoonstelling staat de hele maand oktober open voor iedereen.
De bibliotheek nodigt ook de basisscholen uit. Het vijfde en zesde leerjaar van hetlager onderwijs kunnen de tentoonstelling bezoeken onder begeleiding van tentoonstellingsgidsen.
De Genkse medioren en senioren kunnen deelnemen op verschillende manieren. Ze kunnen zelf de tentoonstelling bezoeken, en als het kan liefst met hun kleinkinderen.Tot eind mei konden medioren en senioren de tentoonstelling ook mee uitbouwen door mee te werken aan het foto- en poëzieproject van de adviesraad 55+ over het thema “ons klimaat laat niemand koud”. Je kon het thema in beeld brengen door middel van een foto en/of een gedicht.
Om de hele actie af te sluiten plannen we een slotmanifestatie op 12 november, aansluitend bij de afsluiting van de volgende internationale MILIEUCONFERENTIE, de COP 26, die doorgaat in GLASGOW.
Heb je nog een boodschap voor de lezers van Horizon m.b.t. het klimaat? Wat kunnen we zelf doen zodat onze nakomelingen ook nog een mooie planeet hebben?
We kunnen onze eigen persoonlijke ecologische voetafdruk beperken door minder de auto te gebruiken en meer te fietsen, door minder vlees te eten, door op de markt de groenten en het fruit in bulk te kopen en zo plastiek verpakkingen te mijden, door in onze eigen tuin de natuur zo veel mogelijk kansen te geven, door de natuur mee proper te houden met de “Mooimakers”.
Zelf milieubewust leven is belangrijk. Maar het klimaat oplossen doe je niet alleen!
100 Bedrijven zijn samen verantwoordelijk voor 71% van de wereldwijde broeikasgasemissies door verbranding van fossiele brandstoffen. Dit proces keren vergt veel bewustzijn en politiek debat en ook acties van grote delen van de bevolking want zonder druk blijven die bedrijven hun winst stellen boven klimaataanpassingen.
Samen hebben de mensen al veel opgelost.
Genk heeft een klimaatplan met duidelijke streefdoelen. We willen de CO²- uitstoot verminderen door beter energie-efficiëntie en door meer hernieuwbare energie.
Er zijn verschillende klimaatprojecten. Denk maar aan onze Energy Ville, waar in samenwerking met de universiteiten het plan ontwikkeld wordt om Genk CO²-neutraal te krijgen tegen 2050. Maar ook het project rond de Stiemervallei om de burgers te verbinden met de natuur is een schitterend voorbeeld.
De klimaattentoonstelling van de stad Genk in samenwerking met de Grootouders voor het Klimaat is toonaangevend. De klimaattentoonstelling gaat van Genk door naar de universiteit in Diepenbeek en nadien naar andere steden en gemeenten in Limburg. Burgers informeren is een belangrijke stap in heel het sensibiliseringsproces.
Dat is mijn boodschap: leef zelf milieubewust én kom mee in actie om bedrijven en overheid duidelijk te maken dat een leefbare planeet levensnoodzakelijk is voor onze kleinkinderen.
Remy Vandekerckhove
Een indrukwekkend initiatief. Hopelijk volgen ander eLimburgse en nadien Vlaamse gemeenten dit schitterend voorbeeld.