COP28 UAE - Leadership AA

De klimaatbeweging en Sultan Al Jabar’s Big Oil*

Dr. Sultan Ahmed Al Jabar, groot geworden in de nationale olie-industrie, is door de Verenigde Arabische Emiraten benoemd als voorzitter van COP28 in Dubai. De klimaatbeweging is in rep en roer omdat deze benoeming een signaal van de fossiele industrie kan zijn dat men probeert het roer van de VN-klimaatconferenties over te nemen. Dat is onaanvaardbaar omdat de olie-en gasindustrie in de afgelopen halve eeuw de wereld bewust naar een klimaatcrisis heeft geleid. Big Oil koos voor puur winstbejag ten koste van de toekomst van de wereldbevolking. Hierdoor hebben ze een historische schuld en verantwoordelijkheid opgebouwd, net zoals landen met een historische CO2-uitstoot, zoals België. Die schuld moet worden ingelost.


De Verenigde Arabische Emiraten (VAE) hebben dr. Sultan Ahmed Al Jabar benoemd als voorzitter van de komende klimaattop, COP28, die van 30 november tot 12 december 2023 doorgaat in Dubai. “Leiderschap” is volgens de Emiraten de kernboodschap van deze klimaattop. Maar wiens leiderschap vraag ik me af en welk leiderschap? Het is de tweede keer in elf jaar dat een COP in een Golfstaat wordt georganiseerd, een land dat leeft van olie en gas.

De Sultan moet voor dit voorzitterschap weliswaar een reeks belangrijke functies neerleggen. Om te beginnen schort hij zijn baan als minister van Industrie en Geavanceerde Technologie (MoIAT) op. Dat ministerie werd in 2020 gecreëerd. Het richt zich op de uitdagingen en mogelijkheden van de vierde fase van de (Britse) Industriële Revolutie. Hij legt ook zijn functie neer van CEO van de Emiraatse Abu Dhabi National Oil Company (ADNOC), de twaalfde grootste oliemaatschappij ter wereld. Bovendien beëindigt hij zijn voorzitterschap van het duurzame energiebedrijf Masdar. Dat bedrijf is een veelzijdig initiatief voor hernieuwbare energie in Abu Dhabi, dat Al Jabar in 2006 oprichtte. Hij zet nu een stapje opzij om de indruk van mogelijke belangenverstrengeling te voorkomen.

“We zullen een pragmatische, realistische en oplossingsgerichte benadering bieden die een transformatieve vooruitgang voor het klimaat en voor koolstofarme economische groei oplevert” – Dr Sultan Al Jabar, The National, Jan 12, 2023.


Wie het CV van de Sultan op de MoIAT-website leest, kan niet anders dan onder de indruk raken van zijn prestaties. Deze richten zich uiteraard op de ontwikkeling van de VAE, die uit zeven steenrijke emiraten bestaan. Abu Dhabi en Dubai zijn daarvan de belangrijkste. Sultan Al Jabar studeerde met een ADNOC-beurs in de VS, waarna hij promoveerde in Engeland. Hij begon zijn carrière bij ADNOC, waarvan hij in 2016 de CEO werd. Daarnaast bekleedde hij tal van nationale en internationale functies. Zo was hij in 2011 betrokken bij de VN High Level Group on Sustainable Energy for All. In 2012 kende de VN hem de Champion of the Earth-prijs toe in de categorie Ondernemersvisie en Daadwerkelijk Leiderschap. Een jaar later werd hij door koningin Elisabeth II benoemd tot erecommandant van de Most Excellent Order of the British Empire (CBE) en in 2019 ontving hij een Lifetime Achievement Award van de Indiase premier Narendra Modi.


De COP28-voorzitter wordt ondersteund door twee hoog gekwalificeerde dames die door de Emiraten worden gepresenteerd als respectievelijk een toonaangevende natuurbeschermster en een jeugdklimaatkampioen. Zo is mevrouw Razan Khalifa Al Mubarak de CEO van de Environment Agency Abu Dhabi (EAD, het Milieuagentschap Abu Dhabi) en sinds 2021 ook voorzitter van de International Union for the Conservation of Nature, ICSU. De 29-jarige mevrouw Shamma Al Mazrui is al zeven jaar minister voor Jeugdzaken. Ze stimuleert het ‘empowerment’ van jonge mensen die bereid zijn om de VAE-groene agenda gestalte te geven. Al met al een sterk team dat met veel middelen en uiterst professioneel door gerenommeerde marketingbedrijven ‘in de markt’ wordt gezet.

Het is niet te verwachten dat een CEO uit de olie-industrie de klimaatcrisis, die de sector zelf uit winstbejag en via misleiding heeft veroorzaakt, kan, wil of zal oplossen.


We kunnen concluderen dat dr. Sultan Al Jabar zowel een indrukwekkend CV in de oude olie- en gaswereld heeft als een goed gevoel voor innovatieve technologie. Maar juist vanwege zijn achtergrond in de olie-industrie en als wegbereider voor de industriële toekomst van de Emiraten, is het zeer de vraag of hij wel de geschikte voorzitter is om de klimaatcrisis met een grote, mondiale duurzaamheidstransitie aan te pakken. Terecht maakt de internationale milieubeweging zich ernstig zorgen over zijn benoeming – die overigens volstrekt legaal is binnen het VN-systeem. Het is immers aan het gastland om de voorzitter of voorzitster te benoemen.


Dat neemt niet weg dat deze benoeming ook een signaal van de VAE kan zijn dat Big Oil alles uit de huidige crisis wil halen. Ze zetten met andere woorden zowel in op de bestaande olie-industrie als op de technologische transitie naar innovatieve en meer duurzame bedrijven. Dat is ecomodernisme ten top! Het is dan ook niet te verwachten dat ze het belang van de wereld zullen dienen bij de aanpak van de klimaatcrisis en de internationale duurzaamheidstransitie. Maar dat is precies wel wat je van een VN-klimaattop mag verwachten. Ik verwacht een heel interessante (maar niettemin teleurstellende) COP28.


COP27 (2022), een teleurstelling?

COP27 in Sharm-el-Sheikh in Egypte wordt ook wel de eerste Afrikaanse klimaattop genoemd, omdat hij aan de rand van het Afrikaanse continent plaatsvond. In de media gaat hij ook wel door als de eerste Arabische top, wat onjuist is want die vond in 2012 in Doha in Qatar plaats. Het was hoe dan ook geen sinecure om midden in een – door Poetin’s krankzinnige oorlog in Oekraïne veroorzaakte – voedselcrisis, zo’n 34.000 mensen te ontvangen in een luxe badplaats in de woestijn. Het was ook niet eenvoudig om er te demonstreren. Dat kon in principe alleen op speciale plaatsen … in de woestijn. Bovendien werd iedereen nauwlettend in de gaten gehouden. Egypte is geen democratie. Desondanks was COP27 de drukst bezochte klimaattop na COP26 in Glasgow.


Zoals verwacht stonden er ‘Afrikaanse’ onderwerpen op de agenda, zoals Loss and Damage, verlies en schade door klimaatverandering. Arme landen die amper aan de klimaatcrisis hebben bijgedragen, maar er wel fors onder lijden, vragen al tientallen jaren om compensatie door de rijke westerse landen met een hoge historische CO2-uistoot. België neemt in de top tien van historische vervuilers overigens een prominente plaats in. Wetenschappelijk onderzoek heeft het mogelijk gemaakt om de invloed van onze klimaatverandering op rampen, zoals de overstromingen in Pakistan en de droogte in Europa in 2022, te bepalen. Die invloed is groot. Momenteel wordt er hard gewerkt om ook de historische CO2-uitstoot te bepalen van landen zoals België, dat de Britse industriële revolutie naar het Europees continent smokkelde.


De frustratie van de ontwikkelingslanden over de historische vervuilers is de voorbije jaren stelselmatig gegroeid. In 2009 beloofden de westerse leiders tegen 2020 jaarlijks 100 miljard dollar aan klimaat-financiering te voorzien. Dat bedrag is nooit gerealiseerd. Daarom stond het onderwerp dit keer heel hoog op de agenda en werd uiteindelijk beslist tot oprichting van een nieuw klimaatfonds. Gejuich alom! Maar de kans dat het een kat in een zak wordt is groot. Alle ‘details’ (wie betaalt wat, krijgt wat, enz.) moeten nog worden uitgewerkt. Op de volgende COP in Dubai komt dit aan de orde. Dat zou een mooie gelegenheid zijn om meteen ook de historische rekening te presenteren, die de olie-industrie heeft opgebouwd door bewust niet de wijzen op de klimaatrisico’s door het gebruik van fossiele brandstoffen.

Goed nieuws voor onze klimaatminister Zuhal Demir: binnenkort kan de historische CO2-uitstoot van België door onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek worden bepaald. Wellicht komt er dan toch nog eens een echt Vlaams klimaatbeleid. Of verzuipen we liever?


Toch vind ik COP27 vooral een teleurstellende top, omdat de echte oorzaak van het probleem niet werd aangepakt. Erger nog, dankzij de krankzinnige oorlog van Poetin in Oekraïne zijn de EU-landen de boer op gegaan om andere leveranciers van olie en gas te vinden. Daardoor zijn de oliemaatschappijen – uiteraard zéér tegen hun zin – een versnelling hoger geschakeld om de olie die in de grond zou moeten blijven, toch naar boven te halen.


Zo wordt het steeds duidelijker dat we het wel kunnen vergeten om de opwarming van de aarde onder de 1,5°C te houden. Het is zelfs de vraag of het lukt om de in Parijs afgesproken bovengrens van 2°C te realiseren. Zo maken we onze toekomst in een snel opwarmende wereld steeds onvoorspelbaarder. Daarom probeerde de EU de oprichting van het klimaatschadefonds in eerste instantie toch weer te koppelen aan een toezegging om de uitstoot van broeikasgassen verder te beperken. Dat is helaas niet gelukt. ‘Dit was geen Afrikaanse maar een Arabische klimaattop’ verzuchtte een Europese onderhandelaar enigszins gefrustreerd.

Bijzonder is dat ondanks alle belemmeringen om te protesteren, ondanks het intimiderend gedrag van de politie en de veiligheidsdiensten en ondanks krankzinnige prijzen die voor een hotelkamer moesten worden betaald, waardoor tientallen activisten dezelfde kamer deelden, er toch iets uniek gebeurde: voor het eerst in de geschiedenis van de COP’s werd een geselecteerde delegatie van de demonstranten toegelaten in de streng bewaakte blauwe zone waar de onderhandelingen plaatsvonden. Het was uiteraard een goed geregisseerde demonstratie met mooie fotomomenten. Ik ben benieuwd wat voor een poppenkast er in Dubai te zien zal zijn. Verontrustend is echter de steeds maar toenemende deelname van vertegenwoordigers van de olie-industrie. Die is, ten opzichte van Glasgow, met 25% gestegen.

Formeel waren er volgens Carbon Brief 636 lobbyisten uit de olie-industrie aanwezig, waaronder twee door de oorlog in Oekraïne gesanctioneerde Russische oliebaronnen. Gezamenlijk vormden deze lobbyisten de grootste ‘delegatie’ na die van de Emiraten. In totaal waren er maar liefst 1073 deelnemers, waaronder 70 olie- en gaslobbyisten. Dat is geen goed signaal voor wat er mogelijk in Dubai gaat gebeuren.

Ondanks alle mooie woorden – of volgens Greta Thunberg, alle bla, bla, bla – neemt de invloed van de olie-industrie alleen maar toe. Daarnaast daagden ook lobbyisten op van de agro-industrie, van Coca-Cola, de grootste plastic vervuiler ter wereld, enz. Een niet onbelangrijke andere oliestaat viel op met het ‘Saudi Green Initiative’. Daar werd gediscussieerd over de omstreden en nog lang niet goed ontwikkelde ondergrondse CO2-opslag (CCS) in oude olie-en gasvelden en – zoals te verwachten – het ontginnen van nieuwe olievelden om aan de stijgende vraag van de consument te kunnen voldoen.

Leugens en winsten olie-industrie

Als Grootouders zijn we de Franse oliegigant Total behoorlijk beu. We verbazen ons er terecht over dat allerlei organisaties, zoals de VRT en de organisatoren van de prachtige Koningin Elisabeth wedstrijd, zich nog steeds laten sponsoren door dit, in mijn ogen criminele, bedrijf. Je valt van je stoel als je over de megawinsten van de olie-industrie leest. De gezamenlijke winst in 2022 van Shell, BP, ExxonMobil, Chevron en TotalEnergies (de Big Five) is, met dank aan de oorlogsmisdadiger Poetin, zo’n 200 miljard dollar. Zo’n megawinst hadden ze nog nooit meegemaakt in hun lange leugenachtige bestaan van bewuste ontkenning van de door henzelf veroorzaakte klimaatopwarming. Big Oil heeft ons met zijn allen, in navolging van de tabaksindustrie, meer dan een halve eeuw misleid en voorgelogen over de gevolgen van het gebruik van hun producten, in casu de fossiele brandstoffen. Ik vind dat crimineel, voel me als wereldburger bedrogen en ben er boos over.

De misleiding van de tabaksindustrie gaat over de gezondheid van een mens; die van de olie-industrie betreft de gezondheid van de planeet. Beide misleidingen zijn in mijn ogen crimineel.


Op 13 Jan 2023 werd de geruchtmakende analyse Assessing ExxonMobil’s global warming projections van Supran et al., in het wetenschappelijke topblad Science gepubliceerd. De onderzoekers bouwden voort op de ontdekking van onderzoekjournalisten in 2015. Toen bleek uit interne memo’s dat het oliebedrijf Exxon en ExxonMobil Corp, al sinds eind de jaren 1970 wist dat hun fossiele brandstoffen leidden tot opwarming van de aarde, met “dramatische milieueffecten vóór het jaar 2050”.


Al snel bleek dat ook de andere oliemaatschappijen en hun overkoepelende organisaties hiervan op de hoogte waren. Nader onderzoek van interne Exxon-documenten in 2017 liet zien dat men wist dat klimaatverandering reëel is en door de mens wordt veroorzaakt. Dat zou het IPCC pas in augustus 2021 noteren. In het openbaar zaaide de oliesector echter vooral twijfel over de kwestie. Zo frustreerden ze in mijn ogen tientallen jaren lang zowel het onafhankelijke wetenschappelijke onderzoek als de politieke besluitvorming over hun misdadige praktijen. En de dollars bleven maar binnenrollen, terwijl de natuur naar de vaantjes ging en gaat.

Hiermee werd een beerput geopend. Al snel bleek dat ook de sterk vervuilende kolenindustrie al sinds tenminste de jaren 1960 op de hoogte was van de nefaste gevolgen van steenkoolverbranding. De elektriciteitsbedrijven, de oliemaatschappij Total en de auto-industrie met GM en Ford, wisten het in ieder geval ook al sinds de jaren 1970. Niemand zei iets, niemand trok aan de alarmbel. Uit het in Science gepresenteerde onderzoek blijkt zelfs dat de situatie nog veel schrijnender is. Veel van de ontdekte documenten bevatten duidelijke projecties van de ontwikkeling van de komende klimaatopwarming.

“Deze publicatie in Science, is de laatste nagel aan de doodskist van de ExxonMobil beweringen dat het valselijk wordt beschuldigd van klimaatmisdrijven.” Geoffrey Supran, Harvard University, USA.

Het blijkt dat de klimaatmodellen die door de onderzoekers van Exxon zelf tussen 1977 en 2003 werden gebruikt akelig accuraat waren. De gemiddelde, door ExxonMobil verwachte opwarming bedroeg 0,20 °C ± 0,04 °C per decennium. De wetenschap hield het op 0,19 °C, terwijl de gemeten waarde 0,18°C is. De conclusie is dat de oliemaatschappijen uitstekende wetenschappers in dienst hadden die moesten zwijgen en dat het management zeer goed wist waar het mee bezig was en ook zweeg.

Bovendien lieten de Exxon-modellen zien dat de door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde voor het eerst waarneembaar zou zijn in het jaar 2000, met een marge van 5 jaar. Bovendien was men in staat om een goede inschatting te maken van de hoeveelheid CO2 die zou leiden tot een gevaarlijke opwarming. Ten slotte maakten ze toen al een redelijke inschatting van de grootte van het “koolstofbudget” dat de opwarming onder de 2°C kon houden. En toch zweeg men.

Historisch waargenomen temperatuurverandering (rood) en atmosferische CO2-concentratie (blauw) in de loop van de tijd, vergeleken met projecties van de opwarming van de aarde gerapporteerd door wetenschappers van ExxonMobil. A: de in 1982 door Exxon-gemodelleerde projecties. B: Samenvatting van projecties in zeven interne bedrijfsmemo’s tussen 1977 en 2003. C: afgevlakte klimaatontwikkelingen in de afgelopen 150.000 jaar is. Bron Science, 13 Jan 2023, Vol 379, Issue 6628, DOI: 10.1126/science.abk0063

En zo zijn we weer terug bij het voorzitterschap van Sultan Ahmed Al Jabar van de komende klimaattop in het superrijke oliestaatje de Emiraten. Het is geen wonder dat de internationale klimaatbeweging een CEO van welke oliemaatschappij dan ook, niet vertrouwt als voorzitter van een COP. Het wekt op zijn minst de indruk van een ‘coup’ door de olie-industrie. Climate Action Network International eist dan ook zijn ontslag, al is er weinig kans dat dit zal gebeuren.

Je kan je tenslotte afvragen wat de oliemaatschappijen doen met de superwinsten waar ze helemaal niets voor hebben gedaan. Ze zouden tegemoet kunnen komen aan de roep om afroming, zoals veel politici in binnen- en buitenland voorstellen. Burgers die niets aan de situatie kunnen doen krijgen immers wel te maken met snelle en sterke prijsverhogingen. Dat klinkt de arme landen dan weer heel bekend in de oren. Ook zij worden geconfronteerd met ontwikkelingen waaraan ze niets hebben bijgedragen, maar waarvoor ze wel moeten betalen en waarvan ze de zware gevolgen ondervinden. Daarom is de eerste stap die in Sharm-el-Sheikh is gezet over Loss and Damage, wel degelijk belangrijk en hoopvol. Toch blijft het afwachten wat er echt van terecht komt.


Omarm de Chaos: de energietransitie

In het laatste boek van Jan Rotmans en Mischa Verheijden (zie boekbespreking van 23 december 2021), worden tien transities besproken en gekaderd in de verschillende fasen van een transitie die komende decennia zal plaatsvinden en tot een andere, duurzame maatschappij zal leiden. Opvallend daarin is dat de negentiende-eeuwse natiestaat wellicht verdwijnt, mogelijk tot groot verdriet van allerlei nationalistische politieke partijen. De niveaus die vermoedelijk overblijven zijn kleine regionale gebieden ter grootte van de Nederlandse Randstad, en daarnaast een overkoepelend Europees verband. Binnen die transities springt de energietransitie, die al het langst aan de gang is, eruit. Deze transitie is ondertussen haar kantelpunt gepasseerd en in een de versnellingsfase beland. Ook hier speelt de wrede en volstrekt zinloze oorlog van Poetin een aanjagende rol.

Gezien hun historische manipulatie en huichelarij is het vanzelfsprekend dat de olie-industrie en hun aandeelhouders betalen voor de door hen veroorzaakte kosten van de mondiale klimaatcrisis.

De olie-industrie is er als de kippen bij om te profiteren en zijn greenwashingbeleid in negatieve zin bij te stellen. Door de snel stijgende energieprijzen verdubbelde BP zijn winst in 2022 tot $27,7 miljard. Om aan de vraag van de consument, die zij als de verantwoordelijke drijvende factor zien, te voldoen gaan ze meer olie en gas produceren. Dat middenin een klimaatcrisis, de grootste bedreiging van de mensheid ooit, dat wil zeggen op een enorme uitbarsting van de Tobavulkaan in Indonesië tussen 70 en 75.000 jaar geleden na.

Veelzeggend is dat BP ook terugkomt op zijn nul-uitstoot-doelstelling in 2050 en zijn doelstellingen voor 2030 van 35-40% verlaagt naar 20-30%! Bij de andere leden van de Big Five, zoals Shell en Total met megawinsten in 2022 van respectievelijk ruim $42 miljard en ruim $33 miljard, is het niet anders.
Zo keerde Shell in 2022 zeven keer zoveel uit aan de aandeelhouders dan dat het investeerde in groene energie, dat geen kerntaak is. Volgens de onafhankelijke denktank Influence Map en onderzoekers van de Universiteit Utrecht, beweren ze in de media echter heel iets anders. Dat is weer door verfoeide reclame- en marketingbureaus ondersteunde volksverlakkerij! Bla, bla, bla, maar wel duur betaald, volgens Greta Thunberg.

Ondertussen wordt de olie-industrie volgens hen geplaagd, volgens ons vriendelijk gewezen op het feit dat het absoluut anders moet. Hou die vervuilende grondstoffen in de grond, verdorie! Dat doen we door rechtszaken, protesten, bezettingen, directeuren en aandeelhouders persoonlijk aansprakelijk te stellen, enz. Regeringen, steden, belangengroeperingen, enz. klagen terecht de olie-industrie aan – die zijn geloofwaardigheid helemaal heeft verspeeld – omdat ze te maken hebben met zeespiegelstijging, bosbranden, droogte, overstromingen en noodweer. Ook hier geldt dat de (CO2) vervuiler hoort te betalen. Het aantal rechtszaken neemt, volgens Carbon Brief, snel toe. Maar het aantal lobbyisten bij de klimaattoppen blijft eveneens stijgen terwijl praatjes makende overheden het tegengestelde beweren uit angst voor banenverlies in de oude geïndustrialiseerde wereld.

Doordat de energietransitie in de versnellingsfase is terecht gekomen zal de druk van de milieubeweging toenemen en zullen de olie-industrie maar ook andere sectoren zoals de agro-industrie, op alle manieren hun historische schuld en verantwoordelijkheid blijven ontkennen. De chaos zal toenemen evenals de kans op manipulatie van ‘zwakke’ overheden. Daarom zullen de milieubeweging en wij als Grootouders, onderweg naar Dubai op het vinkentouw moeten zitten. Hoe je het ook draait of keert, een COP in een superrijke oliestaat met een oliebaas als voorzitter, dat is vragen om moeilijkheden. Het is onverantwoord vanuit het mondiale duurzaamheidsperspectief en de klimaatcrisis bekeken.


* De titel van dit blog verwijst naar het verhaal van ’Ali Baba en de veertig Rovers’ uit het beroemde boek Duizend-en-één Nacht van de Perzische vertelster Sjeherazade. In dat verhaal ziet Ali toevallig hoe een troep rovers – in dit blog de olie-industrie, die, met list en bedrog hun zakken maar blijven vullen –  hun schatkamer openen met een toverspreuk. Als de rovers weggaan, opent Ali de schatkamer om hun schatten mee te nemen. De rovers ontdekken hem, maar samen met zijn slimme vriendin Morgiana verslaat Ali Baba de rovers. Zo zal de klimaatbeweging en hun achterban ook de vele rovers van de geïndustrialiseerde bedrijfstakken, zoals de olie-industrie, verslaan.

Eén antwoord

Reactie toevoegen

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met * .