^{Bron afbeelding}

Over water, hulpbronnen, mensenrechten en toekomstige leefbaarheid in het gebied tussen Middellandse Zee en Jordaan

Als Grootouders voor het Klimaat ijveren we voor een leefbare wereld voor alle kinderen en kleinkinderen. Wij zijn het onze kinderen verplicht om een wereld na te laten waar mensenrechten gerespecteerd worden op een aarde met een rijke biodiversiteit. Oekraïne, Congo, Jemen, Soedan, Afghanistan, Ethiopië,  … de lijst van landen waar conflicten en oorlog de levens van kinderen en hun toekomst beheersen, is lang, te lang. Net als de studenten die op hun campussen actie voeren, zijn we ervan overtuigd dat de leefomgeving en de natuurlijke hulpbronnen in Gaza stelselmatig en doelbewust vernietigd werden en worden om zo het gebied nu en in de toekomst voor de Palestijnen onleefbaar te maken. Geldstromen moeten dringend weggeleid worden van de oorlogsmachine en Big Oil naar klimaatoplossingen. Want de klimaatschade door oorlog en conflict is immens. Streven naar vrede is en wordt een steeds belangrijkere factor in een opwarmende wereld, en dus ook voor klimaatbewegingen.

Klimaatverandering wordt immers door meer factoren veroorzaakt dan louter broeikasgasuitstoot van fossiele brandstoffen. Ook de manier waarop de mens natuur en biodiversiteit op het land en in zee beschermt of vernietigt, bepaalt mee de mate waarin de ecosystemen evenwichtig kunnen blijven functioneren. Milieuvervuiling is dus ook een belangrijke factor in de klimaatverandering.

De aanpak van de meervoudige klimaatcrisis vereist een diepe, holistische, duurzame en rechtvaardige transitie.  Elke vorm van hedendaags kolonialisme (zoals Israël zich gedraagt tegenover de Palestijnen en hun hulpbronnen controleert) zit haaks op dergelijke transitie.  De keuze voor een duurzame economie en landbouw is hierin evenzeer van het grootste belang.  De economische politiek en de inzet op de agro-industrie van Israël beantwoorden niet aan de normen van een duurzame transitie. Bovendien onthoudt Israël de Palestijnen de sociale en economische rechten waar elke burger vanuit het standpunt van klimaatrechtvaardigheid recht op heeft, zoals recht op een woning, gezondheidszorg, onderwijs, veilig bestaan (denk aan de binnenste cirkel van de donuteconomie van Kate Raworth).  Bovendien veroorzaakt elke oorlog (naast onnoemelijk menselijk leed) een ongeziene uitstoot van CO2, wat niet alleen gevolgen heeft voor het gebied zelf maar voor de hele wereld.

Afbeelding 1 en 2: Beelden zeggen meer dan woorden

Grootmoeder brengt gewond kind naar ICJ Cartoon van Carlos Latuff op Twitter/X

2. Cartoon: Gaza by night – auteur Zygmunt Zaradkiewicz – via Cartoon Mouvement op X/ Twitter

Vanwege auteursrechten plaatsen we hier de link naar de vermelde cartoons

In het stukje aarde dat door de mens sinds 1947 als Israël en Palestina wordt aangeduid, doen veel verhalen de ronde. Afhankelijk of ze door Israëliërs, Palestijnen, Druzen, Bedoeïenen of Christenen worden verteld, krijg je een heel andere versie van de gebeurtenissen. Vermits Israël steun en begrip voor haar bestaansrecht, beslissingen en daden uiterst belangrijk vindt, hebben ze zelfs een Public Diplomacy dienst opgericht (propaganda of later hasbara genoemd) om buitenlanders de visie van Israël uit te leggen. Deze ‘megafoon’ maakt het voor de andere bevolkingsgroepen in het gebied veel moeilijker om hún verhaal te vertellen én aanvaard én doorverteld te weten. Palestijnen moeten daarbij bovendien nog hoge grensmuren overwinnen, én regelmatige afsluiting van elektriciteit en internet, én beperking van goederenimport en personenverkeer door streng gecontroleerde grenzen (water, lucht en land) met wispelturige openingsuren, én beperking van water en andere basisvoorzieningen, én nu ook de door Israël opgelegde sluiting van mediakantoren en de dood van meer dan 100 Palestijnse journalisten …

Israëliërs en Palestijnen mogen dan hetzelfde land delen, hun beleving of omgang met politieke autonomie, sociale voorzieningen en controle over hun hulpbronnen zijn zeer ongelijk. De voorbije 75 jaar leefden Palestijnen en Israëliërs samen op een grondgebied dat door elk van hen als van of voor hen wordt beschouwd. Ondanks internationale bemiddeling, maar ook door de grote internationale sociaal-economische belangen die er spelen, leidde dit sinds 1947 tot oorlogen, bezetting, verzet, apartheid … Het gebrek aan zorg voor of zelfs negeren van hun mensenrechten, maakte van de Palestijnen een bijzonder kwetsbare groep.“Het Palestijnse volk lijdt al 56 jaar onder een verstikkende bezetting. Hun land wordt onophoudelijk opgeslokt door nederzettingen en geplaagd door geweld. Hun economie wordt beknot, hun mensen worden ontheemd en hun huizen worden vernield.” – Antonio Guterres (Secretaris-generaal van de Verenigde Naties) (2)

Antonio Guterres (secretaris-generaal van de Verenigde Naties) (2)

“Het Palestijnse volk lijdt al 56 jaar onder een verstikkende bezetting. Hun land wordt onophoudelijk opgeslokt door nederzettingen en geplaagd door geweld. Hun economie wordt beknot, hun mensen worden ontheemd en hun huizen worden vernield.”

Water: pompen en verzilten

Gideon Bromberg Directeur Ecopeace Israël.

“De landen rond de rivier probeerden te pakken wat er te pakken viel. In de woestijn was het bezit van water macht. En wat jij had, had je vijand niet.”

Door de aard van het project Israël, namelijk een thuisland worden voor alle Joden, is de bevolking in het gebied Israël/Palestina sinds 1922 met een factor 18 gegroeid tot 13,5 miljoen in 2022. Een dergelijke bevolkingstoename stelt een land en haar leiders voor serieuze uitdagingen om de mensen te voeden, te huisvesten, werk te verschaffen, van energie te voorzien, hun afval te verwerken … Aangezien het gebied Israël/ Palestina gelegen is in één van de meest waterschaarse gebieden ter wereld, vormt watervoorziening de allergrootste uitdaging en een belangrijk discussiepunt in politieke akkoorden die Israël met de Palestijnen en buurlanden sluit of niet kan/ wil sluiten.

Israël en Palestina delen als belangrijkste zoetwaterbronnen de Jordaan en twee aquifers of watervoerende lagen, namelijk de ‘Mountain Aquifier’ (grotendeels onder de Westelijke Jordaanoever) en de ‘Coastal Aquifier’ (deels onder de Gazastrook). Daarnaast is er de seizoensgebonden rivier de Besor of Wadi Gaza die nabij Gaza-stad in de Middellandse Zee stroomt.

In verhouding tot haar snel groeiende bevolking had Israël, door de VN-verdeling in 1947, een eerder beperkte toegang tot waterbronnen. Daar kwam verandering in na deZesdaagse Oorlog in 1967: toen bezette Israël de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. Door bijkomend ook nog de Syrische Golanhoogte te bezetten, verwierf Israël ook een waterrijk bronnengebied en de unieke toegang tot het Meer van Galilea. Meteen nationaliseerde Israël de waterlichamen van de bezette gebieden en begon het met de aanleg van de National Water Carrier om water vanuit het noordelijke Meer van Galilea naar het zuiden te brengen. (F1, 6)

Sindsdien speelt water een prominente rol in het Israëlisch/Palestijns conflict. De Oslo-akkoorden van 1993 en 1995 bevatten een poging tot een betere waterverdeling. Maar dat kon niet baten: een Israëlische machtswissel (Rabin – Netanyahu 1995) en een diepgeworteld Palestijns wantrouwen stokten de (tijdelijke) regelingen en zo bekwam Israël nog meer zeggenschap over het zichtbare en ondergrondse water. (5)

“What Oslo did was create an authority which allowed Israel to still control the occupied Palestinian territory but control it through a Palestinian Authority, ostensibly. There is some kind of Palestinian Authority that’s controlling, that’s in power of the occupied territory. But in fact Israel controls the borders, Israel controls taxes, Israel controls all kinds of things, access in and out of that area.” – ‘Roadmap tot apartheid’

Een rapport op de VN-website vermeldt zelfs: “Volgens Israëlische militaire bevelen die in het gebied van kracht zijn, is regen echter eigendom van de Israëlische autoriteiten en daarom is het de Palestijnen verboden regenwater te verzamelen voor binnenlandse of agrarische doeleinden.”

Een positief gevolg van de Oslo-akkoorden was de bouw van waterzuiveringsinstallaties in Gaza met internationale steun, maar die centrales werden enkele jaren later een doelwit van Israëlische bombardementen. En vervolgens hinderde Israël de reparatie ervan via het algemeen verbod op de invoer van materiaal dat meer dan één gebruik kan hebben. Het niet functioneren van de waterzuiveringscentrale heeft nochtans niet alleen gevolgen voor Gaza: Israël dient doorgaans zijn ontziltingsinstallaties te sluiten vanwege de vervuiling van de zee, en ook de visvangst lijdt eronder.

Het bewust doen vervuilen van Palestijns gebied, gebeurt onder andere ook door dumping van of het creëren van stortplaatsen voor Israëlisch afval. Dit wordt milieuracisme genoemd. Nochtans onderschreef Israël in 1994 de Conventie van Bazel, een overeenkomst om het internationale vervoer en de verwijdering van gevaarlijk afval te beheersen. Met daarin de belofte om geen opofferingszone of sacrifice zone te creëren. Een sacrifice zone is een gebied dat door zware meestal negatieve milieu-ingrepen of economische disvestment permanent veranderd wordt, vaak met een door lokale gemeenschappen niet gewenst landgebruik. (LULU).

Vanwege de hoge waterbehoefte van de landbouw begon Israël ook aanwaterrecyclage te doen en werd het druppelirrigatiesysteem ontwikkeld. Een volgende stap waren de ontziltingsinstallaties aan de Middellandse Zee en tenslotte zette men regelmatig bewustmakingscampagnes op tot zuiniger watergebruik. Ontzilting is overigens een zeer energieintensieve en dus dure waterzuiveringsmethode, waarbij ecologen zich grote zorgen maken in verband met het verloren gaan van maritiem leven en de vervuiling/verzouting door het afvoeren van het afvalproduct.

Ondanks dit breed geroemde succes werd en wordt Israël ook geconfronteerd met de verreikende milieugevolgen van haar hoge waterverbruik: rivieren werden vervuild en de aquifers beschadigd en verzilt. En toen het Meer van Galilea dreigde droog te vallen, legde men een pijpleiding aan vanaf de ontziltingsinstallaties aan de Middellandse Zee om het meer te bevoorraden. Een idee dat men overigens ook zou willen toepassen om vanuit de Rode Zee het niveau van de Dode Zee aan te vullen, maar dat stoot naast financiële implicaties ook op veel protest van ecologen.

“We veranderen het Meer van Galilea in een reservoir voor ontzilt water. Dit is innovatief en belangrijk, en is tot nu toe nergens anders gedaan.” — Benjamin Netanyahu, Israëlische premier

Door een zes keer hogerewaterprijs op te leggen aan Palestijnen, en hun watergebruik te rantsoeneren tot 20 of 70 liter per dag (tegenover 280 liter per dag voor een Israëliër) wentelt Israël zijn watertekort af op de Palestijnen. De muur om de Gazastrook vergemakkelijkt bovendien het ‘toedraaien van de kraan’ voor zoetwaterbevoorrading. En dat leidt dan weer mee tot overbevraging van de ‘’Coastel aquifier’, die inmiddels nog slechts 4% drinkbaar water bevat (gegevens van voor 7/10/2023). Wie er wel van drinkt, riskeert onder meer nierproblemen door het hoge gehalte aan zout en mineralen. De naar verluidt meters diepe muur verhindert bovendien de natuurlijke oost-weststroming in de ‘Coastel aquifier’, en dat heeft grote gevolgen voor de zoetwatervoorraad en de biodiversiteit in Gaza.

Daarom, en omdat woningen er geen wateraansluiting hebben, staan in Gaza op elk huis regenwatertonnen. En die zijn sinds 7 oktober 2023 een geliefd doelwit van het Israëlische leger. Met de droge hete maanden mei tot september in aantocht leidt dit rechtstreeks tot een gigantisch drinkwatertekort voor de Palestijnen die zich tussen de bombardementen door, in leven trachten te houden met internationale hulp die er al een week over doet om enkel de grensposten van Egypte en Israël te passeren.(3, 4, 6)

Landbouw: Zaden en druppels

De inheemse en eeuwenoude Palestijnse landbouw is regengebaseerd en gericht op het voeden van de eigen bevolking. De gewassen op de door dauw en regen gevoede bodem raakten gewend aan de eerder zoute kleigronden in het westen en aan de zandige gronden in het oosten. Van generatie op generatie werden kennis, technieken en zaden doorgegeven. Er werd zelfs een Palestijnse zadenbank opgericht. De groenten- en fruitmanden van de Palestijnen waren goed gevuld. Zo’n 50 tot 60% van de bevolking werkte in de export van citrusvruchten, vooral van de sinaasappelen die vanaf het einde van de negentiende eeuw Palestina’s voornaamste exportproduct werden. Voor die tijd speelde Palestina ook al een grote rol in de internationale handel: vanuit Palestina vertrokken al eeuwen zeep, olijfolie, fruit, groenten, sesamzaad, granen (vooral gierst), honing en katoen naar de verre kusten van de Middellandse Zee tot in Frankrijk en Spanje.

Begin 20ste eeuw gingen Joodse immigranten mee aan het werk in de citrussector. De teelt en export van de Jaffa appelsien gold lang als een van de beste voorbeelden van Joods-Palestijnse samenwerking, maar de Israëlische onafhankelijkheid en daaropvolgende Al Nakba maakte hier een einde aan: Palestijnen werden verjaagd uit de stad Jaffa en hun plantages werden in beslag genomen.

Jaffa, de stad en de vrucht, zijn een belangrijk symbool voor zowel Palestijnen als Israël: voor Israël staat het voor het succes van het project en het land ‘Israël’. Voor de Palestijnen staat het voor de vernietiging en het verlies van het thuisland. (8)

De olijfboom is een ander belangrijk symbool van de Palestijnen. Tussen de 80.000 en de 100.000 families zijn afhankelijk van de olijfoogst als eerste of tweede bron van inkomen voornamelijk door de productie en verkoop van olijven, olijfolie, olijfzeep en hout. Olijfbomen zijn bestand tegen droogte, groeien op arme gronden en dragen al honderden – zelfs duizenden jaren – vrucht. Hun wortels houden de grond bij elkaar zodat die niet wegwaait. Verder vermelden we hier nog het belang van dadels en de ‘honing van duizend bloemen’. De productie en verkoop van deze Palestijnse producten wordt echter door de verschillende controleregels van Israël verhinderd. (7)

Het Palestijnse agro-ecologische systeem bleek een buffer tegen de door Israël opgelegde waterbeperkingen. Maar ook in Palestina kreeg de agro-industrie voet aan wal (mede onder druk van Israël) met de gekende effecten als bodemdegradatie en het verminderd vermogen om de eigen bevolking te voeden. Ook de zes grote conflicten sinds 2005 brachten in Gaza zware schade toe aan gewassen, bodem en fauna als gevolg van de zware legervoertuigen, de achtergebleven munitie, chemische stoffen…

De daling van het aantal Palestijnen dat in de landbouw werkt, is ook het gevolg van het inpalmen door Israël van Palestijnse landbouwgronden: de vruchtbare strook naast de Jordaan werd militair gebied, net als de kleigronden naast de muur van Gaza die als veiligheidszone geregeld besproeid worden met herbiciden. Verder zijn er de ingepalmde gronden van gevluchte of door settlers verjaagde Palestijnen. Daarbij werden en worden dan bijvoorbeeld de eeuwenoude olijfbomen en andere boomgaarden geruimd (tussen 1967- 2021 zo’n 2.5 miljoen bomen waarvan 800.000 olijfbomen – Palestijnse bron), bijenkasten vernietigd, … En dan zijn er de dagelijkse willekeurige grenscontroles waardoor Palestijnen verhinderd worden om op hun velden te gaan werken, de olijven te oogsten, hun bijenkasten te verplaatsen … Wie wel voldoende oogst heeft en wil exporteren, krijgt te maken met Israëlische regelgeving en veel te lange wachttijden aan de grens waardoor de producten bederven bij gebrek aan voldoende koeling. (10, 13)

Afbeelding 7: Infografic: Israëli restrictions on Palestinian food souverainity – Visualising Palestine

Israël verbiedt bijvoorbeeld de verkoop van aardbeien uit Gaza op de Israëlische markt en beperkt de verkoop ervan op de Westelijke Jordaanoever. Champignonkwekerijen krijgen te maken met het tegenhouden van basismateriaal voor de teelt. Israël verplicht landbouwers om de kroontjes van tomaten te verwijderen voor export, hetgeen bederf in de hand werkt. In 2021 criminaliseerde Israël de Palestijnse zadenbank. Door het opdringen van commerciële zaden heeft Israël ervoor gezorgd dat de inheemse watermeloen verdwenen is. En in 1950 verbood Israël de zwarte geit, de inkomensbron van Bedoeïenen. Maar omdat het stoppen van die begrazing natuurbranden bevorderde, werd het verbod opgeheven. (9, 11, 12, 13b, F2)

De Israëlische landbouw van haar kant steunt nog voor 76% op coöperatieve gemeenschappen zoals kibboetsen. Die gingen door de jaren heen steeds meer hoogtechnologische methoden toepassen, denk aan de druppelirrigatie en ook de bewaking van gewassen tegen ziekte en plagen met behulp van militaire technologie. De Israëlische landbouw is zeer sterk gericht op export en kan dankzij de diversiteit in klimaatgebieden en bodems op het grondgebied een brede waaier aan gewassen telen. Israël is bijvoorbeeld een belangrijke speler geworden in de bloemenindustrie en bevoorraadt Europa in de wintermaanden, zoals voor Valentijnboeketten.

De landbouwgrond waarop dit mogelijk is, werd verkregen door aankoop, door bezetting en oorlog, door drooglegging van moerassen, door ontbossing en door opruimen van rotsachtige velden. De drooglegging van moerassen startte deels in een poging om de malariamug te bestrijden, maar dat bleek niet effectief. Ook de drooglegging om meer landbouwgrond te creëren, bleek weinig succesvol: oude moerasbodems zijn ongeschikt voor landbouw, onder andere vanwege de kans op zelfontbranding van het veen en het hoge gehalte aan nitraten. En zo viel het drooggelegde moerasland ten prooi aan verwoestijning. Van de 175.000 km² moerasgebied die het gebied 150 jaar geleden rijk was, bleef nog slechts 10% over.

Dankzij het groeiende besef over het belang van wetlands voor de biodiversiteit en klimaat zijn ecologen in de jaren ‘90 gestart met “Rewilding” projecten om de moerassen te herstellen. Israël/Palestina ligt immers op een locatie waar trekvogels zich een laatste keer kunnen voeden alvorens de trek over de Sahara aan te vatten. Zelfs de ecologen stonden versteld van de snelheid waarmee dieren het moeras opnieuw bevolkten. Deze projecten werden door Israël heel bewust niet “herbevloeien van moeras” genoemd vanwege het hardnekkig verhaal dat Joodse immigranten malaria hebben uitgeroeid door moerassen droog te leggen.

En hoe zit het dan met de verwachte stijging van malaria in het kader van de klimaatverandering ?

In 2013 kwamen Afrikaanse landen voor raad bij Israël aankloppen omdat met bestaande middelen zoals malarianetten en Quinine onbevredigende resultaten behaald werden. Israël werkt er nu volop mee aan malariabestrijding. In 2021 werd nog een samenwerking opgestart met een Israëlische dronefirma om stilstaand water op moeilijk bereikbare plaatsen te lokaliseren.(14,16,17)

Maar de strijd tegen malaria is complex. Naast de toenemende resistentie blijkt dat malaria zich ten gevolge van de klimaatverandering verspreidt naar nieuwe zones waar het voordien niet aanwezig was en dat zorgt voor een hoge tol aan doden en langdurig zieken in die zones.

Uit het persbericht over het rapport 2023 van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

“Zoals beschreven in het rapport is klimaatverandering een van de vele bedreigingen voor de mondiale reactie op malaria. Miljoenen mensen hebben nog steeds geen toegang tot de diensten die ze nodig hebben om de ziekte te voorkomen, op te sporen en te behandelen. Conflicten en humanitaire crises, beperkte hulpbronnen en biologische uitdagingen zoals resistentie tegen medicijnen en insecticiden blijven ook de vooruitgang belemmeren.
Alles bij elkaar ondermijnen deze bedreigingen de vooruitgang in de mondiale strijd tegen malaria. In 2022 bereikte het mondiale aantal malariagevallen 249 miljoen – ruim boven het geschatte aantal gevallen vóór de COVID-19-pandemie, en een stijging van vijf miljoen ten opzichte van 2021.”

Intussen moet Israël zich ook concentreren op het West-Nijlvirus dat in het zuiden werd ontdekt.

Net als aan het begin van vorige eeuw onder leiding van Dr. Kligler, wordt de bevolking er nu opgeroepen om alert te zijn en kleine wateroppervlakten in de buurt van woningen te vermijden: het zijn de ideale broedplaatsen voor muggen. (15)

Overigens, ook in België wordt daarvoor opgeroepen, maar dan in het kader van de strijd tegen de tijgermug.

“Een plantenschaal met een beetje water, een regenton of een emmer in de tuin zijn perfecte broedplaatsen. Geef nu nog alle potten, schalen, de regenton en dakgoot een stevige schrobbeurt. De tijgermug overwintert als ei op de wanden net boven het wateroppervlak.”
– Vlaamse regering departement-zorg/

En tenslotte hebben we er alle belang bij om de biodiversiteit te herstellen en te beschermen, want biologen ontdekten dat ecosystemen die in evenwicht zijn de muggenpopulatie in toom houden.

Groen kolonialisme

In Palestina speelde het groene kolonialisme een belangrijke rol bij de creatie van de nieuwe staat Israël. Met de optimistische en pakkende slogan “Making the desert bloom” (‘de woestijn doen bloeien’) of “Turning the desert green” werden het landbeslag en de ontheemding van Palestijnse gemeenschappen gemaskeerd. Lang voor 1948 werd een fonds opgericht om grondaankopen te kunnen doen. Dit Jewish National Fund (JNF) is herhaaldelijk bekritiseerd door milieu-organisaties vanwege het uitgebreide gebruik van niet-inheemse planten, bosaanplant in ecologisch ongeschikte gebieden en agressieve aanplantingspraktijken, die hebben geleid tot meer ziekten onder bomen, bosbranden en afnemende biodiversiteit. Daarnaast krijgt JNF kritiek van mensenrechtenorganisaties vanwege het aanleggen van bossen en nationale parken bovenop de na 1948 verlaten Palestijnse dorpen en olijfboomgaarden. Hiermee worden ook de sporen van de Arabische aanwezigheid en cultuur vóór 1948 uitgewist. Zo hebben zionisten ook geprobeerd een ander hardnekkig verhaal te versterken, namelijk dat er niemand woonde in Palestina: voor hen was het “A land without people for a people without land”. (18,19, 20, 21, F3)

Ook de Bedoeïenen in de Negev en de Druzen op de bezette Syrische Golanhoogten krijgen te maken met Israëlisch groen kolonialisme. De Bedoeïenen worden verjaagd omdat Israël hun woongebied als staatsgrond claimt en de woestijn zou willen bebossen om klimaatopwarming tegen te gaan. De Druzen moeten hun appelboomgaarden afstaan voor windmolenparken.

Laat ons tenslotte ook niet de muren en bufferzones vergeten die in de Gazastrook en op de Westelijke Jordaanoever habitats vernietigen, open ruimte versnipperen, de biodiversiteit en ecosysteemdiensten verminderen. De muur om Gaza is 65 km lang. De muur op de Westelijke Jordaanoever is inmiddels 760 km lang en er wordt nog regelmatig aan gebouwd. Normaal zou hij precies op de Green Line, op de grens Israël/ Westelijke Jordaanoever moeten staan, maar hij slingert soms zelfs tot ruim 20 km in Palestijns gebied en snijdt tussen en door dorpen.

Meer voorbeelden over hoe Israël bomen gebruikt via deze X post van Mondoweiss

Meer beelden van de Westelijke Jordaanoever Muur

Afbeelding 10: Krantenkop uit twitter/ X post van Jonathan Cook

Afbeelding 11: Twitter/ X post met foto Westelijke Jordaanover

Afbeelding 12: Kaart: West Bank toegangbeperkingen June 2020

Olie en Gas

En ja inderdaad, olie en gas spelen ook hier een rol. In 1999 werden twee gasvelden ontdekt voor de kust van Gaza. Daarmee behoort 60% van de gasvoorraden voor de Israëlisch-Palestijnse kust toe aan Gaza. De waarde van de voorraad in de Gazaanse Marine 1 en 2 (zie kaartje) wordt geraamd op 4 miljard dollar en ontdekker BP kreeg toen van de Palestijnse Autoriteit (PA) een licentie voor 25 jaar die afloopt in 2024. Maar de Israëlische staat dwarsboomt de ontwikkeling: sinds 2018 heeft Palestina zelfs geen toegang meer tot de gasvelden of de opbrengst ervan, onder andere door de zeeblokkade. Dit is in tegenspraak met het Internationaal recht. Al die tijd kon Palestina geen inkomsten verwerven door de exploitatie, zogenaamd omdat Israël de oliemiljoenen niet naar Hamas wou zien vloeien.

In oktober 2022 meldde een Israëlische krant het begin van een overeenkomst tussen Egypte, Israël en de Palestijnse autoriteit. Op 29 oktober 2023 (!) maakte Israël bekend dat het twaalf licenties voor de exploratie van extra offshore aardgasvelden had toegekend aan zes bedrijven, waaronder British Petroleum en een Italiaanse energiegigant (ENI). (BNP Paribas Fortis had plannen om dit project te ondersteunen). Op 15 maart 2024 meldden Bloomberg en CNN echter dat BP en UAE zich terugtrokken uit de gasdeal. Israël wijdt dit aan de oorlogsomstandigheden, maar wellicht heeft het te maken met het feit dat enkel de PA als eigenaar, geldige licenties kan geven.

Zie ook F4: Crux: Gaza gas reserves, Israëls secret agenda

Intussen probeerde Israël Hamas te overtuigen om de elektriciteitsvoorziening in Gaza te verbeteren met Israëlisch aardgas uit de Negev. Daarvoor zou dan een pijpleiding worden aangelegd met buitenlandse fondsen. (22, 23, 24). Andere vormen van energieproductie stoten op importbeperkingen van Israël, zoals door EU geschonken zonnepanelen voor ontziltingsinstallaties.

Israël zelf evolueerde in de voorbije jaren van een gasimporteur naar een gasexporteur dankzij de ontdekking van gasvelden voor zijn kust en bij de grens met Libanon, hetgeen eveneens voor eigendom discussies zorgt. Als gevolg van de oorlog in Oekraïne sloot de EU een akkoord met Egypte en Israël voor de aanleg van een pijpleiding tussen Israël en een LNG-Terminal in Egypte, en voor de levering van Israëlisch gas aan Europa, als een alternatief voor de afbouw van de afhankelijkheid van Russisch gas. . X-post van Ursula von der Leyen, 15/6/2022

De intense activiteiten van het Israëlische leger in de Gazastrook en op de Westelijke Jordaanoever sinds 7/10/2023, vergen niettemin blijkbaar extra brandstofaanvoer:

The Guardian (24b)

“Het onderzoek, dat werd uitgevoerd in opdracht van de non-profitorganisatie Oil Change International …, onderzocht deze brandstoftoevoerketen, die sinds het begin van het huidige conflict in Gaza sterk afhankelijk lijkt te zijn geweest van fossiele brandstoffen uit Azerbeidzjan, Kazachstan, Rusland, Brazilië en Gabon. en de VS. Uit de analyse van Data Desk, een in Groot-Brittannië gevestigd technologieadviesbureau dat de fossiele brandstofindustrie onderzoekt, blijkt dat de grote oliemaatschappijen die de brandstofvoorziening faciliteren, onder meer BP, Chevron, ExxonMobil, Shell en TotalEnergies zijn..”

Een aanvoer die sinds het besluit van het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in januari 2024 als bijdrage aan mensenrechtenschendingen van de Palestijnen kan gezien worden.

“The countries and companies that have continued to supply oil to the Israeli military since the decision of the International Court of Justice are contributing to horrible human rights violations and may be complicit in genocide,” said David Boyd, the United Nations special rapporteur on human rights and the environment.”
(24b)

Daarnaast is er natuurlijk de CO₂-uitstoot ten gevolge van dat gebruik van fossiele brandstoffen en door de bombardementen op Gaza. Een studie gepubliceerd in januari 2024 schatte dat de CO₂ uitstoot van de eerste 60 dagen van de oorlog/genocide in Gaza al zo’n 281.000 ton² CO₂ veroorzaakt heeft. Deze hoeveelheid is vergelijkbaar met de som van de jaarlijkse uitstoot van ‘s werelds 20 meest klimaatkwetsbare landen. (zie ook 35)

Ter vergelijking: op COP28 in Dubai werd een studie gepresenteerd over de klimaatschade van de oorlog in Oekraïne tot dan toe. Er werd berekend dat het oorlogsgeweld op dat moment (21 maanden) al resulteerde in een CO₂-uitstoot van 150 miljoen ton. Om dit in perspectief te zetten voegen we nog toe dat Gaza een oppervlakte van 350 km² heeft; het door Rusland bezette gebied in Oekraïne telt zo’n 105.000 km².

Onderzoekers berekenden: elke 1000 ton CO2, die uitgestoten wordt door oa. fossiele projecten en conflicten, veroorzaakt in de toekomst minstens een voortijdig overlijden dat gelinkt is aan de effecten van de klimaatopwarming. Denk maar aan luchtvervuiling (hart en longen), hitte, extreem weer, overstromingen, natuurbranden, watertekort, honger (mislukte oogsten) … dus ook aan de andere kant van de wereld (de zogenaamde 1000-ton regel)

Steengroeven, nederzettingen en domocide

Naast water, olie en gas en landbouwgrond vormen de steengroeves in Palestina de grootste natuurlijke hulpbron. En ook hiervan kwam de exploitatie volledig onder controle van Israël.

Op de Westelijke Jordaanoever liggen zo’n 275 steengroeven. Maar Palestijnen krijgen van Israël geen toelating om de steengroeven te exploiteren. Een Europese bedrijf kreeg daarentegen zonder problemen een concessie en vergunning voor het oogsten van steen. Het bedrijf verkoopt 94% van zijn materiaal aan Israël, dat hiermee aan de slag kan en kon voor de bouw van nederzettingen en muren om de Westbank en Gaza.

In het internationaal recht, dat voortbouwt op de Haagse Conventies (artikel 55), is vastgelegd dat een bezettende macht wel enig voordeel mag halen uit de hulpbronnen van het bezette land, maar dat het die niet mag uitputten, en dat het vruchtgebruik ten goede moet komen aan de bevolking onder bezetting. Bij de Oslo-akkoorden 1993-1995 werd overeengekomen dat mijnbouwrechten zouden worden overgedragen aan de Palestijnse Autoriteit. Maar dat is niet gebeurd. De Wereldbank schat dat Israëls weigering op het afgeven van vergunningen voor steengroeven, de Palestijnse economie minstens 241 miljoen dollar per jaar doet verliezen.

De onafhankelijkheid van Israël en de daaropvolgende explosieve groei van de bevolking vereiste dat er voorzien werd in veel woningen. Jaarlijks worden sindsdien duizenden woningen gebouwd met een absoluut recordaantal sinds de huidige regering aantrad: op 14 maanden tijd werden 18.515 woningen gebouwd. En in maart 2024 verscheen het bericht dat er opnieuw 3500 woningen werden goedgekeurd om te bouwen achter de Groene Lijn, dus in bezet gebied op de Westelijke Jordaanoever. (18) In 2016 bestempelde de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties deze nederzettingen als een schending van het internationale recht en riep het Israël op om alle activiteiten op dat vlak te stoppen.

De inplanting van de kolonies en ook de “Jew only” verbindingswegen zijn zorgvuldig uitgekozen, Ze fungeren als grenscontrole of om zich van bronnen te verzekeren of als verdeel- en overheersingsinstrument. Zo is er bijvoorbeeld nabij Jericho een kolonie gebouwd die de Westelijke Jordaanoever in tweeën snijdt.

Naast het bouwen van woningen voor Joodse immigranten, verjaagt Israël nog voortdurend Palestijnen uit hun woningen. Ook in 2023 werd het hoogste aantal uithuiszettingen op de Westelijke Jordaanoever geteld sinds 2009, namelijk 4000. Het gaat dan om verwoestingen wegens ‘zonder vergunning’ gebouwd’ of als vergelding of door acties van het Israëlische leger of door kolonistengeweld, of nadat Palestijnen de huizen verlaten hadden wegens de onbereikbaarheid van hun land of huis ten gevolge van nieuwe versperringen.

Al deze bouwijver maar ook de vernielingen en het afvoeren van het afbraakmateriaal vergen enorm veel energie. Nodeloos veel energie ook omdat Israëliers gewoon hun punt willen maken, en goed bewoonbare huizen verwoesten. Cement is bovendien goed voor de helft van de wereldwijde vraag naar materialen. Dat leidt tot een enorme milieu- en klimaatimpact: zo’n 40% van de emissies horen bij de energievraag, 60% van de CO2 komt echter vrij bij een natuurlijk chemisch proces, namelijk het omzetten van kalksteen. (25, 26, 27)

Israëlische mensenrechtenorganisatie Peace Now

“In plaats van te bouwen aan een toekomst van hoop, vrede en veiligheid, baant de Israëlische regering de weg voor onze vernietiging”

Vergeten we in heel dit verhaal vooral niet de impact die dit heeft op de Palestijnen die hun woning zien slopen of gebombardeerd worden: ze zijn hun dak, hun veilige plaatsje op deze wereld kwijt. Verplaatsing en onteigening is al 76 jaar Israëls ultieme middel om de droom van een Joodse staat te realiseren, en om al wat Palestijns is te doen verdwijnen.

Roadmap tot apartheid

“If you deny Palestinians a home and connected to that is a concept of homeland on two levels: you’re denying them a home on the individual level and the collective level”

‘Roadmap tot apartheid’ (F5)

“Een huis is jouw heilige ruimte. Je hele intieme sfeer bevindt zich in je huis. Mannen, vrouwen en kinderen reageren heel verschillend. Voor de mannen is het vernederend: ze kunnen hun families niet beschermen, het is een volledig financieel verlies. Voor vrouwen -de meeste Palestijnse vrouwen werken niet buitenshuis – is de huiselijke ruimte is hun wereld. Dus als een vrouw dat verliest, ik heb vrouwen in een staat van rouw zien gaan. Het trauma is enorm, de sloop van een huis is in werkelijkheid de sloop van een gezin.”

DonMattera in ‘Roadmap tot apartheid’

“You take away my house you take away my dignity you take away my love and you replace it with bitterness anger and revenge.”

Tot slot van dit deel, het gedicht “The day they came for our house” van Don Mattera, Zuid-Afrikaans dichter en activist:

Sociaal-politieke omstandigheden

Jonathan Cook – Brits auteur en journalist in ‘Roadmap to apartheid (F5)

“Apartheid gaat niet over het feit dat mensen niet op dezelfde bank in het park kunnen zitten, het gaat over het beheersen van de hulpbronnen, het feit dat de ene etnische groep controle heeft over de hulpbronnen en de andere niet. En in die zin is Israël hier zeer effectief geweest, wat we Grote Apartheid zouden kunnen noemen in plaats van Kleine Apartheid, op de sleutelgebieden van het leven van mensen: hun opleiding, hun werk, het bezitten van land. Veruit het meest fundamentele element van de apartheid in zowel Zuid-Afrika als Israël is de controle over het land.”

zie: https://www.youtube.com/watch?v=3psMGQE0iW4

Afbeelding 15: Infografic – Six wars old – 16 years of childhood in Gaza – Visualising Palestine

Het minste wat je kan zeggen is dat het gebied Israël/ Palestina een woelige 120 jaar achter de rug heeft. Na het ontstaan van het zionisme (1890), de start van de joodse migratie en de Balfour-verklaring (1918) volgde de VN-verdeling van het Grondgebied (1947) die de Palestijnen als de grootste bevolkingsgroep in het gebied, slechts 43% van het gebied toewees, hetgeen de Arabieren verwierpen. Wat volgde was een onafhankelijkheidsoorlog voor Israël en AL Nakba voor de Palestijnen. Het was de onmiddellijke aanleiding voor de oprichting van het Vluchtelingencommissariaat van de Verenigde Naties (UNRWA), dat overigens steeds op gespannen voet leeft met Israël. en heel recent zelfs als terroristische organisatie wordt gecatalogeerd.

Sindsdien moeten allerlei Israëlische maatregelen hun ‘beloofde land’ beschermen tegen Palestijnen die niet akkoord gaan met het (verdere) inpalmen van hun land en huizen door joodse kolonisten. Maatregelen waarvoor Israël vaak door de VN tevergeefs op het matje geroepen wordt, zoals het weigeren aan gevluchte Palestijnen om terug te keren naar hun land.

In wat voorafging werd al een duidelijk beeld geschetst van de beperkingen waarmee de Palestijnen dienen te leven: hoe Israël de Palestijnen stelselmatig economisch tegenwerkt, landbouwactiviteit verhindert, aanvoer van energie beperkt, drinkbaar water onthoudt, milieuzorg saboteert… Daar voegen we nog aan toe dat het aan Palestijnen verboden is om tussen Palestijnse gebieden te reizen, dat Palestijnse jongeren nauwelijks kans krijgen om te studeren aan een Israëlische universiteit en dat er lange lijsten bestaan van goederen, zelfs noodzakelijke als medische goederen waarvan de import in Palestina verboden is. Het feit dat Palestijnen ook steeds minder konden gaan werken buiten hun grenzen, zorgde niet alleen voor meer armoede maar had ook tot gevolg dat steeds minder Joden in contact kwamen met Palestijnen. Zo werd het veel makkelijker om dit volk dat achter muren woont te ontmenselijken. Israël heeft overigens ook berekend hoeveel calorieën er in Gaza mogen/moeten toegelaten worden opdat de Palestijnen zouden overleven. (9)

Afbeelding 16: Infografic: Gaza Nowhere to go via Al Jazeera on X/ Twitter

Israëlische manipulaties werken in de hand dat Palestijnse partijen al jaren intern verdeeld zijn over de te volgen piste om de steeds verslechterende levensomstandigheden van miljoenen Palestijnen, op de steeds kleiner wordende oppervlakte, te verbeteren: onderhandelen of geweld. Voortdurend gaan er ook tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit verwijten over en weer, bijvoorbeeld in verband met het zich niet houden aan afspraken rond water of beschuldigingen van waterverlies of milieuvervuiling. Daarnaast vallen ook PLO, Fatah, Hamas en PA niet vrij te pleiten van toegiften uit eigenbelang of corruptie, wat verlies van vertrouwen bij de bevolking tot gevolg heeft.

Barak Obama – Voormalig president VS

“Het probleem met het Palestijns-Israëlische conflict is dat de ene kant extreem machtig is en de andere kant extreem zwak. Er is absoluut niets dat deze sterke kant verplicht iets te geven.”

Israël/Palestina en de media

Lucas Catherine (28)

“Wat doorgaat voor het ‘vredesproces’ kent één constante: de VS stelt zich voor als neutraal bemiddelaar maar staat volledig achter de eisen van Israël. Israël verandert voortdurend de feiten op het terrein en eist telkens weer nieuwe toegevingen. Weigeringen van de PLO om op die steeds maar ergere eisen in te gaan worden in de media verkocht als ‘gemiste kansen’. Elk nieuw verzet – burgerlijk of gewapend – tegen de brutale, dagelijkse repressie van de bezetting wordt ‘provocatie’ of ‘terrorisme’, waarop Israël dan ‘reageert’, dikwijls met disproportioneel geweld.” – Lode Vanoost in boekrecentie over ‘
Palestina – Geschiedenis van een kolonisatie’ 

De manier waarop de media bij hun verslag van de gebeurtenissen beïnvloed worden door de visie van Israël, kleurt hun woordgebruik en de manier waarop over daders en slachtoffers in het conflict bericht wordt. Bijvoorbeeld: de cijfers in verband met slachtoffers worden dan geaccepteerd of in twijfel getrokken. Zelden wordt een Palestijn aan het woord gelaten, al is dat doorgaans vrij lastig aangezien zij niet kunnen reizen vanwege de gesloten grenzen, ze regelmatig geen internet hebben en ze dus veel minder kansen hebben om hun verhaal te plaatsen tegenover dat van Israël en zijn medestanders. Verder is er nog de manier waarop achtergrondinfo en historische context gegeven of net niet gegeven wordt. Het draagt allemaal bij tot de manier waarop mediade perceptie van het publiek kunnen beïnvloeden, en zelfs een opbouwende of vernietigende invloed hebben op het conflict.
Internationaal gereputeerde persagentschappen investeren bovendien steeds minder in aanwezigheid ter plaatse en baseren hun berichtgeving vaker op indirecte info of op één bron. Inter Press Service (IPS) probeert met beperkte middelen Afrika, Azië en Latijns-Amerika toch aan het woord te laten.

De keuze van woorden in de berichtgeving heeft grote impact:

Voorbeelden uit Vlaamse media: vrijlaten tegenover overhandigen, gijzelaars tegenover gevangenen
Gaza • Instagram

Voorbeelden uit Vlaamse media:
vrijlaten tegenover overhandigen, gijzelaars tegenover gevangenen

Malcolm X – mensenrechtenactivist en woordvoerder van Afro-Amerikaanse organisatie Nation of Islam.

“The media is the most powerful entity on earth. They have the power to make the innocent guilty and the guilty innocent, and that’s power. Because they control the minds of the masses”

Leefbaarheid in de Gazastrook

In 2011 publiceerde de VN een studie die inschatte hoe de humanitaire toestand in Gaza zou zijn in 2020, met een overzicht van de uitdagingen en trends.

In 2020, publiceerde bnnvara het bericht

“Zoals de Verenigde Naties in 2012
voorspelden, is Gaza door Israëls jarenlange blokkade van het gebied (met medewerking van Egypte)
niet langer geschikt voor menselijke bewoning
. Als onderdeel van de blokkade is het gebied jarenlang verstoken van middelen die essentieel zijn voor de waterzuivering, riolering, energievoorziening, gezondheidszorg, onderwijs en huisvesting.” (29)

“We hebben momenteel geen andere voorbeelden om naar te kijken. Je zou het getto van Warschau kunnen zien als een voorbeeld van dat soort ‘ommuurd zijn’ en dan een dergelijke ommuurde gemeenschap aanvallen. Misschien is een beter voorbeeld honderden en honderden jaren geleden, toen je ommuurde stadstaten had die volledig werden belegerd door legers, waar niemand uit kon en voedsel werd geweigerd. En als er geen bron in de stad was, had niemand water en stierven mensen, net als in Gaza, mensen stierven door onvoldoende toegang tot medicijnen, door onvoldoende water en door luchtaanvallen. De Israëli’s hebben de Westelijke Jordaanoever en Gaza onleefbaar, hopeloos onleefbaar gemaakt.” – Phillis Dennis – Institute for Policy Studies in ‘Roadmap to apartheid’ (F5)

Afbeelding 19: Infografic: Israël is starving Gaza – weergave van het aantal vrachtwagens dat voor en na 7 oktober 2023 leverenden in de Gazastrook Visualising Palestine

De gebeurtenissen sinds 7/10/2023 hebben die onleefbaarheid alleen maar drastisch versneld en verergerd. De Israëlische bombardementen veroorzaken een aanzienlijke vervuiling van grond, water en lucht door het gebruik van tanks en zware voertuigen, resten van en onontplofte munitie … De schade aan gebouwen, wegen en infrastructuur zorgt ervoor dat de lucht wordt gevuld met puin en fijn stof, de verbranding van het zich opstapelend huishoudelijk afval zorgt voor nog meer CO₂ en giftige stoffen in het milieu en water, de geur van verbranding doordringt alles net zoals de geur van de ontbindende lichamen … Tot leefmilieu behoort ook het maandenlange zenuwslopende lawaai van raketten, ontploffingen, overvliegende drones, mensen in nood en 1.5 miljoen opeengepakte mensen. (30)

Afbeelding 20. Cartoon via arabi21news – van Alaaallagta

Afbeelding 21. Cartoon van Mohammad Sabaaneh via Cartoonmouvement

Het Israëlische leger heeft niet alleen huizen, hospitalen, universiteiten, winkels en fabrieken, infrastructuur en nutsvoorzieningen, overheidsgebouwen, begraafplaatsen, erfgoed… vernield, ook akkers, boomgaarden en beboste gebieden moesten eraan geloven. Voedsel is er niet meer te vinden en dus zijn de Palestijnen afhankelijk van internationale hulp. Maar deze vrachtwagens worden dagenlang tegengehouden en settlers vernietigen zelfs de ladingen voor ze Gaza kunnen binnenrijden. Ook voedselbedeling in Gaza verloopt niet zonder slachtoffers. Bedorven voedsel en hongersnood zijn het logische gevolg.

Daarnaast vormen het gebrek aan mogelijkheden om voor persoonlijke hygiëne te zorgen, het gebrek aan medische faciliteiten, het afval dat zich opstapelt en dat ongedierte en insecten aantrekt, het niet gezuiverde water, de ingeademde lucht vol puindeeltjes, de hittegolven… bijkomende oorzaken van ziekte en ze zorgen ook voor de ontwikkeling en verspreiding van besmettelijke ziekten. (zie X post UNWRA dd. 30/5/2024)

Het gebrek aan zorg, de zwaar gekwetsten, de hongersnood, de fysieke en mentale uitputting zullen op eerder korte termijn voor nog talloze slachtoffers zorgen. De samenleving daarentegen zal nog decennia de gevolgen dragen. Denk maar aan de gevolgen van ondervoeding op de mentale ontwikkeling. Studies hebben aangetoond dat chronisch ondervoede kinderen minder ontwikkelde hersenen hebben, waardoor ze slechter presteren op school en in hun latere (werkzame) leven.

Ook het feit dat heel bewust artsen en andere hulpverleners vermoord of gevangen genomen worden, en ook professoren en andere lesgevers, ingenieurs en andere intelligentsia en journalisten, heeft de Palestijnse samenleving van zijn kennis en toekomst beroofd. (33)
Een Israëlische soldaat postte na een bombardement op een universiteit:

“No more engineers anymore” – Israël is immers beducht voor Palestijns vernuft en vindingrijkheid.

Doordat Israël onder andere geen of nauwelijks brandstoffen toelaat in Gaza, waren mensen genoodzaakt te koken en zich te verwarmen met hout. En zo hebben ze uiteindelijk zelfs hun eigen honderden jaren oude olijfbomen gekapt. Gaza lijkt intussen op een woestijn van ruïnes. (31)

De gevolgen van conflicten voor mens, dier en plant zijn niet te overzien, noch in tijdsduur, noch naar fysieke en mentale gezondheid, noch naar ruimte en naar effect op het milieu, noch naar gevolgen voor het klimaat. Nog los van de inschatting van de CO₂-uitstoot van deze oorlog (35)

Antropocentrisme

Wat opvalt aan de manier waarop Israël water, hulpbronnen, propaganda, landbouw, groen … inzet en wijzigt, is dat daarbij telkens de mens, en dan specifiek de Joodse mens, op verregaande manier centraal staat. Zionisme is dan ook sterk Europees / Westers geïnspireerd.

Theodore Herzel – Oostenrijks-Hongaars Joods ideoloog,’ vader’ van het moderne zionisme

“If it’s Gods will that we return to our historic fatherland, we should like to do so as representatives of Western civilisation and bring cleanliness, order and well-established customs … to this plaque-ridden, blighted corner of the Orient”

Israël is daardoor een uitstekend voorbeeld van antropocentrisme. Dit is een denkwijze die de focus op de menselijke vindingrijkheid, op technologische en (economische) ontwikkelingen en op de menselijke macht over de natuur benadrukt. Het is een houding die vaak verregaande milieuproblemen veroorzaakt. Denk maar aan de drooglegging van moerassen, de bebossing met uitheemse soorten, het bijna lege meer van Galilea, het opleggen van het gebruik van commerciële zaden en het criminaliseren van de Palestijnse Zadenbank …

De milieu- en klimaatgevolgen van wat Israëls beleid veroorzaakt om enerzijds de Palestijnen sociaal-economisch te controleren, en anderzijds de maatregelen die het neemt als repercussie voor verzet tegen de bezetting op de Westelijke Jordaanoever en in Gaza, staan in schril contrast met het enthousiasme waarmee nu reeds door projectontwikkelaars plannen gemaakt worden om nieuwe bouwprojecten en resorts voor Joodse settlers te bouwen. De bodem van de Gazastrook is inmiddels zwaar vergiftigd en van de biodiversiteit en de ecosysteemdiensten blijft er nog nauwelijks iets over. Daar zullen ook de Israëliers die er in de buurt wonen, de gevolgen van ondervinden.

Kolonisatie – bezetting

Volgens Lucas Catherine (auteur van “Palestina – geschiedenis van een kolonisatie” – (28) gebruikten de zionisten aanvankelijk het woord ‘koloniseren’ voor hun project in Israël. Na afloop van de Tweede Wereldoorlog en door de dekolonisatiebeweging, kwam de term echter in opspraak. Ook het feit dat Israël Palestina bezet, wordt in alle toonaarden ontkend, met als voornaamste argument dat Israël zich sinds 2005 volledig teruggetrokken heeft uit Gaza. Humanitaire organisaties oordelen echter dat omdat Israël water, lucht, land en grenzen, import en export van de Palestijnse gebieden controleert, er dus wel degelijk sprake is van een bezetting. Sommige Joden zijn het daar volmondig mee eens, anderen niet. Zoals uit de citaten hieronder mag blijken.

In een artikel van de Israëlische krant Haaretz onder de titel “Waarom de Palestijnen ons doden”, geeft Amira Hass, anti-zionistische Israëlische journalist, als volgt commentaar op de gebeurtenissen van 7 oktober:

“De Palestijnen schoten niet op ons omdat we Joden zijn, maar omdat we hun bezetters zijn, hun folteraars, hun gevangenenbewaarders, de dieven van hun gronden en hun water, de vernielers van hun huizen, degenen die hen verjaagd hebben van hun land en die hun horizonten geblokkeerd hebben.”

Dennis Baert, docent Joodse filosofie UA en Jood. (Humo nr 4338 – 24-10-2023) meent daarentegen:

“Zolang mensen in de Arabische wereld Israëli’s blijven beschouwen als kolonisten, zullen we nooit tot zelfs maar het begin van een oplossing komen. Ze betwisten dat Israël fundamenteel thuishoort waar het nu ligt, en dat legt een bom onder elk vredesproces.”

Apartheid

In de documentaire ‘Roadmap to apartheid’ vergelijken Zuid-Afrikanen de situatie van de Palestijnen met hun eigen voormalige apartheid (nu 30 jaar geleden afgeschaft). Een van de besproken voorbeelden zijn de (vaak plotse) ‘Jew only’ roads waardoor Palestijnen vaak kilometers om moeten lopen via tunnels onder de Joodse wegen. Die Palestijnse paden kunnen bovendien binnen de twee uur allemaal afgesloten worden als er ‘incidenten’ zijn. Palestijnen zien bijvoorbeeld ook hun huis afgerasterd langs zo’n weg. De conclusie van de film: het apartheidssysteem van de Palestijnen gaat veel verder dan in Zuid-Afrika. Er waren daar bijvoorbeeld geen aparte wegen en geen muren. Gevolg is dat de tweestatenoplossing zelfs fysiek en in de hoofden onmogelijk is geworden/gemaakt door Israël. Sinds 1995 moeten de Palestijnen in bezet Palestina ten allen tijde een identiteitsbewijs bij zich hebben. Dat paspoort bepaalt waar ze kunnen wonen, werken en of ze moeten verhuizen. Een complex systeem van bewegingsbeperkingen maakt dat speciale vergunningen vereist zijn om bepaalde gebieden te betreden. Meer dan 600 controleposten en fysieke wegversperringen op de Westelijke Jordaanoever beperken de bewegingsvrijheid van de Palestijnen. Slechts 36 van deze controleposten bevinden zich op de grens tussen Israël en de Westelijke Jordaanoever. Alle andere controleposten scheiden Palestijnse dorpen van andere Palestijnse dorpen.

Yasmin Sooka – South African Foundation for Human Rights – in “Roadmap tot apartheid” (F5)

“Je geeft mensen wetten, dus definieer je hoe ze zich vrij kunnen bewegen en je bouwt ook blokkades die de beweging van mensen beperkt. De controle werd uitgeoefend via een ingewikkeld passysteem dat bepaalde wanneer en waar een Afrikaan zich kon verplaatsen. Deze passen werden een van de meest gehate symbolen van de apartheid.”

Na’eem Jeenah – South African Author, journalist in ‘Roadmap tot apartheid’

“The issue of the pass was much more than a question of Identity or an identity document; it was a mechanism to ensure the control over people’s movement and where people lived”

Ali Abunimah – Auteur van ‘One Country’- in “Roadmap tot apartheid”

“Misbruik, mishandeling en vernedering bij de controleposten komen dagelijks voor. Het maakt deel uit van de systematische onderdrukking en het zeggenschap willen hebben over elk aspect van het leven van de Palestijnen. Een hele bevolking is overgeleverd aan de genade van 18-19-jarige soldaten die absolute macht hebben over de levens van Palestijnen.”

Jeff Halper – Israëli Committee Against House Demolitions – in “Roadmap to apartheid’

“Het concept van apartheid is echt cruciaal om te begrijpen wat hier gebeurt en waar Israël heen gaat, omdat het de enige term is die nauwkeurig het systeem definieert dat Israël probeert te ontwikkelen. Het is niet zomaar een beleid, het is niet alleen maar discriminatie, het is de manier waarop het systeem is gestructureerd: het is een scheiding van bevolkingsgroepen waarbij de ene groep permanent en institutioneel een andere groep domineert”

“Hij (John Dugard) zag hoe het beleid van Israël in de bezette gebieden een weerspiegeling was van de Zuid-Afrikaanse apartheid. “Alleen is Israël erger dan Zuid-Afrika”, constateert hij. Als bezetter past Israël een duaal systeem toe. Palestijnen vallen onder het Israëlische militaire recht, Israëliërs onder het burgerlijke recht. Terwijl Palestijnen worden gediscrimineerd als het gaat om rechtspleging, bewegingsvrijheid, huisvesting, watervoorziening tot en met alle andere basisvrijheden, genieten Israëliërs in de bezette gebieden op alle fronten een voorkeursbehandeling. Het Israëlische veiligheidsbeleid jegens Palestijnen bestaat uit onderdrukking, moord, marteling en detentie zonder vorm van proces.” (34)
– John Dugard, voormalig speciaal VN-rapporteur voor Palestina.- in De Morgen

Kolonisatie van de toekomst

In zijn Huizingalezing (2021) stelt David Van Reybrouck dat de mens de toekomst koloniseert met zijn ongebreidelde extractie van hulpbronnen. Met zijn vervuiling van water, bodem en lucht laat hij volgende generaties een geplunderde, verwoeste en ongezonde aarde na waar het niet langer leefbaar is. De manier waarop Israël nu water, hulpbronnen, landbouw, natuur… inzet en wijzigt, hypothekeert de toekomstige leefbaarheid in het gebied Israël/Palestina voor zowel de volgende generaties Palestijnen én Israëliers.

David Van Reybrouck – Huizingalezing 12/12/2021 (F6)

“Zelfs als we met het kolonialisme uit het verleden ooit helemaal in het reine zijn gekomen, dan nog hebben we nog steeds niets gedaan aan de dramatische wijze waarop we nu de toekomst koloniseren. De mensheid palmt de komende eeuw in met dezelfde meedogenloosheid, hebzucht en kortzichtigheid waarmee in vroeger tijden werelddelen werden toegeëigend. Kolonialisme is niet langer iets territoriaals maar iets temporeels geworden. We gedragen ons als de kolonisatoren van de toekomstige generaties.

We ontnemen hen hun vrijheid en gezondheid, misschien zelfs een leven. We doen alsof zij er niet zijn, alsof hun land het onze is, alsof wij zomaar mogen graaien in de voorradige grondstoffen, drinkbaar water, vruchtbare grond, gezonde lucht, en we denken er niet aan dat zij die grondstoffen ook nodig zullen hebben. Kortom we plunderen onze kleinkinderen. We bestelen onze kinderen, we vergiftigen onze kroost. Maar inmiddels gaat het zo snel dat wij zelf al de gevolgen aan den lijve beginnen te ondervinden: bosbranden, overstromingen en waterschaarste“

Joods-Palestijnse Vredesinitiatieven

Ter afsluiting enkele initiatieven die door Israëliërs en Palestijnen genomen worden om beide bevolkingsgroepen dichter bij elkaar te brengen, op weg naar vrede, mensenrechten voor iedereen, solidariteit en wederzijds begrip.

“A Land for all. Two states, one homeland”.  – een initiatief waarbij Palestijnen een vredesregeling uitgewerkt hebben waarin alle elementen, die én voor Palestijnen én voor Israëliers belangrijk zijn, een plaats krijgen. https://www.alandforall.org/english/?d=ltr

Women Wage Peace een beweging van Hebreeuwse, Israëlische en Palestijnse vrouwen die opkomen voor vrede. https://youtu.be/YyFM-pWdqrY

The Parents Circle – Bereaved Families for Peace – een vereniging die al 20 jaar Palestijnse en Israëlische families samenbrengt en in scholen voor vredeseducatie zorgt – maar in 2023 verboden werd door Benjamin Nethayahu. – https://www.theparentscircle.org/en/pcff-home-page-en/

BDS

De BDS-beweging (Engels: BDS Movement) is een internationale beweging die in een wereldwijde campagne oproept tot verzet tegen Israël, met als doel dat land te bewegen om zijn verplichtingen met betrekking tot de mensenrechten van de Palestijnen na te komen. De BDS-beweging wordt ook kortweg aangeduid met het synoniem en acroniem BDS. Het acroniem staat voor het Engelse Boycott, Divestment and Sanctions of het Nederlandse ‘Boycot, Desinvestering en Sancties‘. (Wikipedia)

Afbeelding 23: Info grafic Brand that invest in Israël via X/ Twitter Shirin Collective

Aanbevolen films

• F1 -Geopolitics of water: https://youtu.be/2BZslnorTEs?si=oQwDye3dzLd5OfUO
• F2 -The Palestinian seed queen – Myriam Shahin – Aljazeera – 10/12/2018 https://youtu.be/XoexxUOeZak?si=4mgGpdi0nE2uhk-a
• F3. Greenwashing van JNF – Mondoweiss https://x.com/Mondoweiss/status/1791529336534634865
• F4. Crux: Gaza gas reserves, Israëls secret agenda
  https://youtu.be/XFwORpILJJY?si=H-2MzD-YlXijn95x
• F5 Roadmap to apartheid – A shocking insight into Israel’s Apartheid- Ubuntu Films 2012 https://www.youtube.com/watch?v=3psMGQE0iW4
• F6.David Van Reybrouck – Huizingalezing https://www.youtube.com/watch?v=KgetJko9zkY
• Instagrampost van Aja Monet – Amerikaans schrijfster over verzet: The Palestinian people have a foot on their neck – https://www.instagram.com/p/C5o5STaNnC5/
• Sara El Yafi: over de impact van studentenprotesten op de geschiedenis

• “Palestine 1920: The Other Side of the Palestinian Story”| Al Jazeera World Documentary – https://youtu.be/QUCeQt8zg5o?si=rVwkRr-seiLRD3wg

Afbeeldingsbronnen

1. Cartoon van Carlos Latuff op Twitter/X

https://x.com/LatuffCartoons/status/1718138626033250804
2. Cartoon: Gaza – auteur Zygmunt Zaradkiewicz – via Cartoon Mouvement op X/ Twitter

https://twitter.com/cartoonmovement/status/1724702531371086313
3. Kaart België -Gaza : Map Fight – https://mapfight.xyz/
4. Kaart WATER STRESS BY COUNTRY – WRI AQUEDUCT, GASSERT ET AL. 2023

5. Kaart: The Mountain Aquifer and Coastal Aquifer. Source: Fanack after UNEP, 2002.[1]

6. Infografic: Weergave van waterverbruik in Gaza voor en na 7-10-2023 – vergeleken met Israël en door WHO aanbevolen minimum – bron Visualising Palestine

7. Infografic: Israëli restrictions on Palestinian food souverainity – Visualising Palestine

8. Infografic : The Gaza Wall – William B https://x.com/The_NightReport/status/1759621857597084135

9. Foto Gaza Wall: twitter/ X Bored Ape https://x.com/DaybedNFT/status/1711474511076598008

10. Krantenkop: Twitter/ X Jonathan Cook: https://x.com/Jonathan_K_Cook/status/1722768858392530965

11: Foto – Twitter/ X post van de muur op de Westelijke Jordaanoever

https://twitter.com/king_nnaji/status/1741586034243010874

12: Kaart: West Bank Access Restrictions June 2020
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:West_Bank_Access_Restrictions_June_2020.pdf

13. Kaart olie-/ gas velden: Twitter/ X Robin Monotti https://x.com/DjaonBea/status/1714839351270441150

14. Gedicht Don Mattera: ‘The day they came for our house’

Reclaiming District Six

15. Infografic – Six wars old – 16 years of childhood in Gaza – Visualising Palestine

16. Infografic: Gaza Nowhere to go via Al Jazeera on X/ Twitter https://x.com/AJEnglish/status/1712351103944183869

17. Quote over woordgebruik door BBC – via X/ Twitter Jonathan Cook

https://twitter.com/Jonathan_K_Cook/status/1741435499103879238

18. Instagrampost over woordgebruik via atheeryacoub
https://www.instagram.com/atheeryacoub/p/C3X_EMdgGLK/?img_index=1

19.Infografic: Israël is starving Gaza – Visualising Palestine
https://visualizingpalestine.org/?s=Isra%C3%ABl+is+starving+Gaza+

20. Cartoon via www.arabi21news – van Alaaallagta

21. Cartoon van Mohammad Sabaaneh via Cartoonmouvement

https://twitter.com/cartoonmovement/status/1724385451874590971

22. Foto met quote Nelson Mandela via X/ Twitter Prof Moya https://x.com/MoyaProf/status/1790022609117093891

23. Info grafic Brand that invest in Israël via X/ Twitter Shirin Collective

https://twitter.com/ShirionOrg/status/1737453460553896075

24. Cartoon: Guernica meets Gaza – cartoon van @Osekoer

https://twitter.com/cartoonmovement/status/1783031886987624745

Bronnen

1- ‘Israel made the desert bloom – this is fact, not racism – opinion’ – Zina Rakhamilova in Jerusalem Post – 2 /5/2023 – https://www.jpost.com/opinion/article-741801

2. Israël woedend na uitspraak VN-topman Guterres: “In welke wereld leeft u?” – VRTnws – 25/10/2023 –
 https://www.vrt.be/vrtnws/nl/kijk/2023/10/25/online-uitspraak-guterres-bis-arvato-61163856/

3.Water als conflictstof tussen Israël en Palestina – Stefan Deconinck – Vrede.be – 1/6/2002
Water als conflictstof tussen Israël en Palestina | Vrede –

4.’Water apartheid’: How Israel weaponises water in the Gaza Strip – Nancy Murray – Middle East Eye – 22/3/2023 – ‘Water apartheid’: How Israel weaponises water in the Gaza Strip | Middle East Eye

5. Israel-Palestine: Water Sharing Conflict – Climate Diplomacy – webbezoek dd. 27/5/2024 – https://climate-diplomacy.org/case-studies/israel-palestine-water-sharing-conflict

6.Israel’s Presence on the Golan Heights: A Strategic Necessity – Efraim Inbar – Middle East Forum – 10/4/2019
Israel’s Presence on the Golan Heights: A Strategic Necessity :: Middle East Forum (meforum.org)

7. ‘De olijfbomen beschermen ons land op verschillende manieren’ – Annelies Keuleers – Mo – 4/11/2018
https://www.mo.be/reportage/de-olijfbomen-beschermen-ons-land-op-verschillende-manieren

8. One Man’s Quest to Keep the Jaffa Orange Alive – Christine Bednarz – National Geografic – 11/5/2015 –https://www.nationalgeographic.com/culture/article/one-mans-quest-to-keep-the-jaffa-orange-alive

9. No Longer Israel’s Black Sheep: Israel to Reintroduce Syrian Goats to Its Forests – Amira Hass – 8/11/2021 – https://www.haaretz.com/israel-news/2017-11-21/ty-article/israel-to-reintroduce-syrian-goat-into-its-forests/0000017f-ea0f-da9b-a1ff-ee6f786c0000

10. Herbicidal warfare in Gaza – Forensic Architecture – 19/ 7/2019 – https://forensic-architecture.org/investigation/herbicidal-warfare-in-gaza

11. Israëls war on food part ons – SlingshotPalestine – https://www.instagram.com/p/C3wZR17r1gl/?igsh=M3p6djliM2Rtd2xu – slingshotpalestine

12. On Israeli Defense Minister’s Target List: The Palestinian Seed Bank – Amira Hass – Haaretz – 8/11/2021 – https://www.haaretz.com/israel-news/2021-11-08/ty-article/.premium/on-israeli-defense-ministers-target-list-the-palestinian-seed-bank/0000017f-dede-db22-a17f-feff92eb0000

13.a ‘Honey of a Thousand Flowers’: The Israeli War on Bees – Fayha Shalash – The Palestine chronicle – 23/8/2023 – https://www.palestinechronicle.com/honey-of-a-thousand-flowers-the-israeli-war-on-bees/

13. b Landbouw en het Israëlisch-Palestijns conflict – Stefan Deconinck Vakgroep Derde Wereld RUG

14. World malaria experts look to Israel’s past for future solutions – Abigail Klein Leichman – Israel21c -17/12/2013 – https://www.israel21c.org/world-malaria-experts-look-to-israels-past-for-future-solutions/

15. West Nile virus discovered in mosquitos in southern Israel – The times of Israël – 24/5/2023 https://www.timesofisrael.com/liveblog_entry/west-nile-virus-discovered-in-mosquitos-in-southern-israel/

16. Israeli startup Zzapp Malaria aims to eradicate malaria in Africa – i24NEWS – December 8/12/2021 – https://www.i24news.tv/en/news/israel/technology-science/1638947352-israeli-startup-zzapp-malaria-aims-to-eradicate-malaria-in-africa

17. WHO’s annual malaria report spotlights the growing threat of climate change – World Health Organisation – 30/11/2023 – https://www.who.int/news/item/30-11-2023-who-s-annual-malaria-report-spotlights-the-growing-threat-of-climate-change

18. Planting trees in the Negev is not ‘forestation’, it’s about ethnic cleansing – Motasem A Dalloul – Middle East Monitor – 13/1/2022 – https://www.middleeastmonitor.com/20220113-planting-trees-in-the-negev-is-not-forestation-its-about-ethnic-cleansing/

19.Conflict over bomen in woestijn verdeelt Israëlische regering – NOS Nieuws – 16/1/2022 https://nos.nl/artikel/2413358-conflict-over-bomen-in-woestijn-verdeelt-israelische-regering

20. Invasive species, protests and forest fires: How planting a tree in Israel became controversial – Cnaan Liphshiz – Jewish Telegrafic Agency- 13/1/2022 https://www.jta.org/2022/01/13/israel/invasive-species-protests-and-forest-fires-how-the-pastime-of-planting-a-tree-in-israel-became-controversial

21.Israëlische milieuorganisatie plant bomen in woestijn – Kemal Rijken – Jonet.nl – 25/2/2013 https://jonet.nl/israelische-milieuorganisatie-plant-bomen-in-woestijn/

22. Israel pushes forward with plans for new gas pipeline to Gaza – report – Toi Staff – The times of Israël – 13/1/2020 – https://www.timesofisrael.com/israel-pushes-forward-with-plans-for-new-gas-pipeline-to-gaza-report/

23.The Economic Costs of the Israeli Occupation for the Palestinian People: The Unrealized Oil and Natural Gas Potential – UNCTAD – 2019
https://unctad.org/system/files/official-document/gdsapp2019d1_en.pdf

24.Egypt moves to promote long-stalled development of Gaza offshore gas – ADEL ZAANOUN Times of Israël – 14/10/2022
https://www.timesofisrael.com/egypt-moves-to-promote-long-stalled-development-of-gaza-offshore-gas

24. b Revealed: How the global oil industry is fueling Israel’s war on Gaza – Nina Lakhani – The Guardian – 24/3/2024

https://www.theguardian.com/world/2024/mar/14/global-oil-industry-impact-israel-gaza-war

24c. EU signs gas deal with Israel, Egypt in bid to ditch Russia – Al Jazeera 15/6/2022 https://www.aljazeera.com/news/2022/6/15/eu-signs-gas-deal-with-israel-egypt-in-bid-to-ditch-russia

25. Israël gaat 3.500 nieuwe kolonistenwoningen bouwen op Westelijke Jordaanoever – Maarten Bockstaele – 8/3/2024 – Vrtnws – https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/03/06/kolonistenwoningen-westelijke-jordaanoever/

26. 4000 Palestijnen verdreven in de Westbank in 2023 – Palestina Solidariteit – 26/3/2024 https://palestinasolidariteit.be/2024/03/26/4000-palestijnen-verdreven-in-de-westbank-in-2023/

27. Cement: het meest circulaire materiaal ter wereld? – Tycho Van Hauwaert – Bond Beter Leefmilieu – 2/12/2022 – https://www.bondbeterleefmilieu.be/artikel/cement-het-meest-circulaire-materiaal-ter-wereld

28. Palestina – Geschiedenis van een kolonisatie – Lode Van Oost – De Wereld Morgen – 7/2/2018 – Palestina – Geschiedenis van een kolonisatie – DeWereldMorgen.beDeWereldMorgen.be

29. Gaza is nu officieel onleefbaar: onze collectieve schandvlek – Lydia de Leeuw – Bnnvara – 17/1/2020 – https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/gaza-is-nu-officieel-onleefbaar-onze-collectieve-schandvlek

30. UN warns Gaza is now ‘uninhabitable’ as war continues – The Guardian – 6/1/2024
https://www.theguardian.com/world/2024/jan/05/un-warns-gaza-is-now-uninhabitable-as-war-continues

31. Le génocide a déclenché un désastre écologique – Rakan Abed et Khuloud Rabah Sulaiman – Charleroi pour la Palestine – 2/5/2024 – Le génocide a déclenché un désastre écologique (charleroi-pourlapalestine.be)

32. Palestijnen weten wat terreur is – Ludo de Witte – Uitpers – 12/11/2023 https://www.uitpers.be/palestijnen-weten-wat-terreur-is/

33. Israel’s killing of aid workers is no accident. It’s part of the plan to destroy Gaza – Jonathan Cook – Middle East Eye – 9/4/2024
https://www.middleeasteye.net/opinion/war-gaza-killing-aid-workers-israel-plan-destroy-gaza

34. Het racisme in Israël heeft een niveau bereikt dat ik nooit in Zuid-Afrika zag. De Palestijnen worden als de untermensch beschouwd’ – De Morgen – 17-5-2024

35. Emissions from Israel’s war in Gaza have ‘immense’ effect on climate catastrophe – Nina Lakhani – The Guardian – 9/1/2024 – https://www.theguardian.com/world/2024/jan/09/emissions-gaza-israel-hamas-war-climate-change?ref=upstract.com

Andere bronnen

• Inspiratie voor dit artikel: ‘The ‘desert’ was already blooming – Palestine, colonialism and global climate justice’ – Shireen Tawil – XR – 22/2/2022
  https://rebellion.global/blog/2022/03/22/palestine-colonialism-global-climate-justice/
• ‘Israëlische universiteiten zijn pijlers van Israëls regime van onderdrukking’: antropoloog Maya Wind’ – Mella Fuchs – De Morgen – 15/5/ 2024,

https://www.demorgen.be/nieuws/israelische-universiteiten-zijn-pijlers-van-israels-regime-van-onderdrukking-antropoloog-maya-wind~bce377b0

• Visualising Palestine https://visualizingpalestine.org/
• Slingshotpalestine https://slingshot.ps/ en op instagram
• Mondoweiss https://mondoweiss.net/
• ‘Climate Change, the Occupation, and a Vulnerable Palestine’ – Zena Agha – Al Shabaka – 26/3/2019 –Climate Change, the Occupation, and a Vulnerable Palestine – Al-Shabaka –  
• ‘De Palestijnse kwestie: van 1915 tot vandaag’ – – Soetkin Van Muylem – Vrede be – 13/09/2021 – https://vrede.be/nl/node/51918/printable/print
• In Pictures: Israel’s illegal separation wall still divides – Aljazeera – 8/7/2020

https://www.aljazeera.com/gallery/2020/7/8/in-pictures-israels-illegal-separation-wall-still-divides

• ‘Waar komt die onvoorwaardelijke steun van de VS voor Israël vandaan? En hoe kijkt de gewone Amerikaan ernaar?’ – Sara Van Poucke – VRTnws – 16/12/2023 – https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/12/04/vanwaar-komt-die-onvoorwaardelijke-steun-van-de-vs-aan-israel/