De tijd is rijp voor het ecocidedossier, zoveel is duidelijk!
De respons op de eerste ecocidemars in Brussel is hoopgevend. Zo heeft VN-secretaris-generaal Antonio Guterres vorige week alvast de wereldwijde oproep gelanceerd om Ecocide zo snel mogelijk als misdaad te erkennen.
Bij ons heeft Samuel Cogolati (Ecolo) drie dagen na de mars officieel het wetsvoorstel ingediend om Ecocide in het Belgisch nationaal strafrecht op te nemen. Zijn Voorstel van Resolutie vind je hier. Het federaal parlement behandelt en stemt het voorstel in de loop van september. Ook in het Britse parlement zou een wetsvoorstel zijn ingediend om Ecocide op te nemen in het nationaal strafrecht. De piepjonge organisatie StopEcocide volgt de internationale juridische milieu- en klimaatdossiers op, waaronder ook het Energy Charter Treaty. Je vindt hen op twitter en op facebook. Ze hebben ook een spiksplinternieuwe website.
Het bougeert dus. Gelukkig maar…. Het is nu belangrijk om de aandacht voor Ecocide vast te houden, vooral internationaal. Soms evolueren zaken snel. Zo is het ook gegaan met de afschaffing van de slavernij. Engeland is begonnen, en vanaf dan volgde het ene na het andere land… Mocht België het eerste land worden om Ecocide in het strafrecht op te nemen, en mocht Engeland volgen… dan is de kans groot dat steeds meer landen dat ook doen.
Om die hoop levend te houden is terugblikken op de manifestatie van 27 juni en op de creativiteit en overtuigingskracht van de deelnemers een aanrader! Bekijk al zeker deze Ecocide Justice video.
Maar… #EndEcocideBelgium gaat verder. Op 6 juli al dienden ze een officiële petitielijst in bij de Kamer van Volksvertegenwoordigers om het voorstel van resolutie van Cogolati te ondersteunen (d.w.z. met ID-registratie van elke ondertekenaar.) De organisatie hoopt op de benodigde 25.000 handtekeningen. Omdat dat aantal op korte tijd mogelijk niet gehaald wordt, volgt ook een ruimere petitie bij het grote publiek, een ‘morele’ petitie. Die is er inmiddels en ze vestigt de aandacht op de moorden op inheemse landbeschermers overal ter wereld. “Dit is Paulo Guajajara. Hij probeerde de ontbossing in het Amazonewoud tegen te houden en werd op brute wijze vermoord. Hij is niet de enige: elke 48 uur wordt een landbeschermer vermoord. Maar wij kunnen helpen.” Steun de petitie die in samenwerking met Avaaz is gelanceerd. Teken hieronder!
Ik sta op voor de landbeschermers.
Wil je de berichten over de Ecocidemars nog eens nalezen, klik dan op onderstaande links.
- https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2021/06/22/allereerste-ecocide-mars-trekt-door-brussel-op-27-juni/
- https://radioplus.be/#/radio1/herbeluister/f1d8f5ba-d699-11eb-89f9-02b7b76bf47f/e0ac0a14-d762-11eb-89f9-02b7b76bf47f/ – Bo op het radionieuws, scroll op de link hieronder tot 03 uren 01 minuten.
- https://www.mo.be/nieuws/ecocide-moet-worden-opgenomen-in-strafrecht
- https://www.standaard.be/cnt/dmf20210627_95575655
- https://www.demorgen.be/nieuws/organisaties-doen-zich-groener-voor-dan-ze-werkelijk-zijn-nieuwe-klimaatbeweging-voor-jongeren-protesteert-in-brussel~bdfe0708/
- https://twitter.com/demorgen/status/1409046341511270401
- https://www.vrt.be/vrtnws/fr/2021/06/27/une-cinquantaine-de-manifestants-reclament-la-penalisation-du-cr/
- Manifestation pour réclamer la pénalisation du crime “d’écocide”
- https://www.standaard.be/cnt/dmf20210625_97562331
- https://www.bruzz.be/samenleving/gezien-honderdtal-betogers-vraagt-aandacht-voor-ecocide-2021-06-27
ECO- en GENOCIDE gaan vaak samen
Dat ecocide vaak samengaat met grootschalige mensenrechtenschendingen is al sinds het gebruik van Agent Orange in Vietnam een grote bron van bezorgheid. Het leefmilieu van mensen vergiftigen of vernietigen is immers een evidente manier om de mensen zelf te treffen.
Vandaar dat in Brazilië, dat geteisterd wordt door een golf van eco- en genocide, de gevoeligheid voor deze misdrijven momenteel zeer groot is. Stop Ecocide International is er daarom ook zeer actief. President Bolsonaro moedigt de roofzuchtige exploitatie van het Amazonegebied en het geweld van illegale goudzoekers in inheemse gebieden zonder scrupule aan. Daarom bundelden activisten van sociale-milieubewegingen, parlementsleden, rechters voor democratie, rechtsgeleerden en nationale en internationale ngo’s de krachten in het platform ‘Bem Viver’ of het Goede Leven. Ze houden jaarlijks een “Bedevaart van de Martelaren van het Bos” om het agro-ecologische werk van de op 24 mei 2011 vermoorde bosverdedigers Zé Claudio Ribeiro en Maria da Silva te gedenken. Ziehier de link naar het filmpje van de herdenking op 7 juni 2021. In Brazilië neemt de belangstelling voor het ecologische paradigma van “Bem Viver” toe, dat visie, beleid en de praktijk van duurzame gemeenschappen in wederkerige relatie met de leefomgeving vooropstelt.
Hier vindt een geno- en ecocide plaats
Dat de situatie van de inheemse bewoners van het Amazonegebied en de Cerrado sinds Bolsonaro’s presidentschap van kwaad naar erger gaat, is een understatement. ‘Er vindt een geno- en ecocide plaats’, stelt GvK-ambassadeur Luc Vankrunkelsven. De aantasting en vernieling van het Amazonegebied en zijn bewoners zijn volop bezig, mét de steun van de president. Illegale goudzoekers, houtvesters, vlees- en sojaboeren kunnen ongestraft hun gang gaan. Dat is de boodschap van de petitie. Dat staat ook met zoveel woorden in het jaarrapport 2019 van het CIMI (orgaan van de katholieke kerk ter bescherming van de rechten van de inheemse volkeren). De lectuur van het rapport is ronduit hallucinant. Het documenteert de moorden op inheemse leiders en het massaal binnendringen in territoria van inheemse stammen. Niet voor niets riep paus Franciscus in oktober 2019 de bijzondere Amazonesynode bijeen met meer dan 200 religieuze leiders en leiders van inheemse volkeren en lokale gemeenschappen. Sociale rechtvaardigheid, de rechten van de inheemse bevolking en de bescherming van hun natuurlijk leefgebied, daarover ging de synode. Dat is ook de teneur van het slotdocument (12/02/2020) en van de pauselijke brief (exhortatio) ‘Querida Amazonia’. Beide roepen op tot verbondenheid met de volkeren in het Amazonegebied, tot respect voor de plaatselijke cultuur en verzet tegen alle schendingen van de rechten van de plaatselijke volkeren.
Op 28 juli 2020 dienden een groep vakbonden die de Braziliaanse gezondheidswerkers vertegenwoordigen, bij het Internationaal Strafhof in Den Haag klacht in tegen Bolsonaro. Ze beschuldigen hem van misdaden tegen de mensheid door zijn aanpak van de coronapandemie. Bolsonaro zou “crimineel nalatig zijn geweest bij de aanpak van het coronavirus”. Ook De Standaard rapporteert deze aanklacht wegens Misdaden tegen de Mensheid in het Amazone Regenwoud. Probleem: het ICC heeft sinds zijn oprichting in 2002 enkel uitspraak gedaan in zaken van genocide en oorlogsmisdaden, al besloot het na kritiek in 2016 om misdrijven ook in een bredere context te beoordelen, met name in geval van grote milieu- en culturele misdrijven. Eind vorig jaar liet het openbaar ministerie vanuit Den Haag al weten dat het de zaak aan het analyseren was. Eloísa Machado, lid van het Braziliaanse Mensenrechten Advocatencollectief, reageerde erg hoopvol op dit signaal uit Den Haag: “Het is een indicatie dat de gemelde feiten ernstig zijn en dat het Openbaar Ministerie gevoelig is voor de kwestie.”
In januari 2021 trokken ook inheemse leiders en mensenrechtengroepen naar het ICC in Den Haag. Het Hof wordt gevraagd om een onderzoek in te stellen naar de ontmanteling van het milieubeleid en de schendingen van inheemse rechten, die neerkomen op ecocide. Advocaat Bourdon uit Parijs diende de aanklacht in. “Het is een zaak van grote urgentie”, zei hij. “We lopen tegen de klok, zeker als je ziet in welke mate het Amazonewoud al is vernietigd.” Climate Observatory rapporteerde dat sinds het aantreden van Bolsonaro in 2019 de ontbossing met 50% is gestegen, dat invasies van inheemse gebieden met 135% zijn toegenomen en dat ten minste 18 mensen zijn vermoord in landconflicten. Toch zijn de boetes voor milieudelicten in het Amazonebekken sinds 2019 met 42% gedaald en heeft de federale regering het budget voor handhaving in 2021 met 27,4% verlaagd. “Het is beangstigend om te zien hoe hier sprake is van een gecoördineerde aanval op het klimaat, het bos en de mensen,” zei CEO Marcio Astrini. De zaak is ingediend namens de inheemse stamhoofden Almir Suruí en Raoni Metuktire (alias Chief Raoni). Verscheidene leden van NGO’s en advocaten uit de VS, Brazilië en Frankrijk hebben meegewerkt aan het 68 pagina’s tellende rapport waarin wordt beschreven wat volgens hen misdaden tegen de mensheid zijn. Het bevat gevallen van moord, gedwongen overplaatsing en vervolging van inheemse volken. Bourdon is van mening dat Bolsonaro terecht zou moeten staan voor ecocide, een term die op 22 juni 2021 officieel is gedefinieerd.
Volgens Patxon Metuktire, de 35-jarige kleinzoon van Chief Raoni, vond “mijn grootvader het belangrijk om de klacht in te dienen omdat het opperhoofd van de natie de gemeenschappen zou moeten beschermen, maar dat doet hij niet. Mensen voelen zich bekrachtigd om misdaden te plegen, omdat de president hen steunt,” voegde Patxon eraan toe. “Mijn grootvader is bereid om te getuigen en alles te verduidelijken voor de aanklagers als dat nodig is.”
Ook wetenschappers hebben inmiddels gewaarschuwd dat het destructieve beleid van Bolsonaro het Amazone regenwoud naar een onomkeerbaar kantelpunt kan duwen, waardoor grote delen van het tropische woud in savanne zouden veranderen. Dit zou het onmogelijk maken om de klimaatverandering nog te beheersen. Kritische wetenschappers worden echter bedreigd. Een recent slachtoffer is USP-onderzoeker Larissa Bombardi, die in 2019 samen met de EU onderzoek deed naar het gebruik van pesticiden in de Braziliaanse sojateelt. Haar atlas is op 11 mei aan het Europees Parlement aangeboden. Herhaaldelijk wees zij op het misdadig sproeien van pesticiden vanuit sproeivliegtuigjes boven inheemse dorpen. Dat leidde tot intimidaties en doodsbedreigingen die zo ernstig werden dat ze het land moest verlaten. Ze verblijft nu in Brussel.
Sinds 1 juli 2021 loopt er tegen de president op de koop toe een impeachment procedure waarbij Bolsonaro wordt beschuldigd van genocide wegens zijn desastreus COVID-beleid. De dodentol is in Brazilië de kaap van 500.000 slachtoffers gepasseerd.
[i] Crimes against Humanity heten in het Belgisch Strafrecht ‘Misdaden tegen de Mensheid’, in Nederland ‘Misdaden tegen de Menselijkheid’. Dit heeft te maken met een verschillende jurisprudentie in beide landen. Meer hierover via deze link.
Reactie toevoegen