Eerst een update van onze mondiale koolstofboekhouding gebaseerd op het vijftiende emissiekloofrapport van UNEP, het VN-milieuprogramma. Vorig jaar heeft de wereld ruim 57 gigaton (Gt= miljard ton) CO2equivalent uitgestoten (andere broeikasgassen zoals methaan en stikstofdioxide of lachgas worden omgerekend naar CO2 via een zgn. global warming potential), waartoe vooral energieopwekking (26%), transport (15%), industrie en landbouw (elk 11%) bijdroegen. Het cijfer voor 2023 betekende een stijging van 1,3% tegenover het voorgaande jaar. Momenteel stoot elke aardbewoner jaarlijks 6,6 ton CO2e uit, maar naargelang het land zijn er grote verschillen. Zo stootte een Amerikaan of een Rus vorig jaar gemiddeld drie maal zoveel uit terwijl landen als India, de Afrikaanse Unie en de minst ontwikkelde landen daar flink onder zitten.
Als je naar de totale uitstoot van landen kijkt, dan leidt China met 16 miljard ton (11 ton CO2e /inwoner) voor de VS met bijna 6 miljard ton (18 ton CO2e/ inwoner) en India met ruim 4 miljard ton (minder dan 3 ton CO2e/ inwoner). De EU 27 heeft vorig jaar ruim 3 miljard ton uitgestoten (7,3 ton CO2e /inwoner), terwijl de Afrikaanse Unie met 55 landen bijna evenveel had uitgestoten, weliswaar met een ruim drie maal lagere uitstoot per inwoner (2,2 ton CO2e). De 47 armste landen van de wereld zijn samen goed voor 1,7 miljard ton of 1,5 ton/inwoner. Enkele landen van de AU maken hier trouwens deel van uit.
Om de opwarming van de aarde te beperken tot maximaal 2°C moet de mondiale uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 zo’n 14 gigaton (GTCO2e) lager zijn dan de huidige geplande reductie-emissies, zoals vastgelegd in de nationale emissiereductiedoelstellingen, in het jargon nationally determined contributions (NDCs). Om beneden anderhalve graad opwarming te blijven moet er 22 GTCO2e minder worden uitgestoten. Dat laatste betekent dat de uitstoot in 2030 zo’n 42% ipv 10 % lager moet zijn dan de uitstoot in 2019. Als men zou vertrekken van het jaar 2024 zouden de emissies de komende tien jaar (tot 2035) jaarlijks met 4% of 7,5% moeten dalen om respectievelijk beneden twee of anderhalve graad opwarming te blijven. Indien men wacht tot 2030 met bijkomende inspanningen, dan moeten die jaarlijkse emissiedalingen verhogen tot resp. 8 en 15 procent.
Door het uitstelgedrag van de meeste landen is het resterende koolstofbudget vandaag geslonken tot 900 gigaton om beneden 2°C opwarming te blijven (66% kans) en tot amper 200 ton GtCO2 (50% kans) om beneden anderhalve graad te blijven, zoals afgesproken in het Verdrag van Parijs uit 2015. Met de huidige nationale doelstellingen zal de aarde tegen eind deze eeuw met minstens drie graden opwarmen. Wellicht wordt de drempel van twee graden al voor 2050 overschreden. Met een koolstofprijs van 200 US$ zou er tegen 2035 jaarlijks ruim 40 GtCO2e minder uitstoot zijn. Bijna 15 gigaton door minder uitstoot in de energieopwekking en bijna 13 gigaton minder uitstoot door de landbouw, bosbouw en landgebruik (=AFOLU of Agriculture, Forestry and Land Use in klimaatjargon).
Naar schatting zou er jaarlijks tussen nu en 2050 zo’n 900 à 1000 miljard US dollar moeten worden geïnvesteerd om een netto zero uitstoot tegen 2050 te realiseren. Geen onrealistisch bedrag als je weet dat er vandaag bijna 110 biljoen dollar (= 110.000 miljard US$) in de wereldeconomie circuleert. De beloofde 300 miljard dollar aan de armste landen is duidelijk alweer een aalmoes in plaats van een rechtvaardig verdelen van de verantwoordelijkheid voor de aanpak van de klimaatcrisis. Geen wonder dat vele landen in het globale zuiden zwaar ontgoocheld de pas afgelopen klimaattop hebben verlaten.
Begin volgend jaar moeten de nieuwe NDCs met doelen en maatregelen voor 2035 bij de VN worden ingediend. Samen zouden ze moeten zorgen voor een verdrievoudiging van hernieuwbare energie tegen 2030, een jaarlijkse verdubbeling van energie-efficiëntie, alsook een uitfasering van fossiele energie en last but not least de bescherming en het herstel van natuurlijke ecosystemen – van bossen en wetlands tot rivieren en oceanen. Ondertussen voegt de wereld elke minuut nog 4 miljoen ton CO2equivalent toe aan de atmosfeer… Op de laatste dag van 2024 zal dat optellen tot ruim 37 miljard ton CO2, waaraan dan nog minstens 20 miljard ton CO2-equivalenten – andere broeikasgassen waaronder vooral methaan en lachgas – moeten worden toegevoegd.
Chris Dutry eind november 2024
Bronnen:
– Emissions Gap Report 2024. No more hot air… please!, Executive Summary, UNEP October 2024, pp. 4-13
– ‘No sign’ of promised fossil fuel transition as emissions hit new high, The Guardian 13 Nov 2024
– Is the COP 29 climate deal a historic breakthrough or letdown? Researchers react, Nature Briefing, 25 Nov 2024
Foto: cop29.az
Reactie toevoegen