De Grootouders voor het Klimaat wensen al hun moslimlezers een gezegend Al-Fitr-feest! Moge het een feest zijn van warme vriendschap en van ‘zoet eten, zoet praten’. En mogen we na het Suikerfeest samen het rentmeesterschap van de schepping ter harte nemen!
In de vastenmaand Ramadan reflecteren moslims overal ter wereld een tikkeltje meer dan anders over hoe het is om een goed mens te zijn en de wil van Allah te respecteren. Gezamenlijk vasten helpt om samen principes in de praktijk te brengen. Moslims steunen elkaar hierin. De laatste jaren komt ook nadrukkelijker de vraag naar voren hoe je zorg draagt voor Allah’s schepping, het ‘huis van de mensheid’. Die bekommernis leeft niet alleen onder moslims in het westen, maar evengoed in Indonesië, de grootste moslimnatie ter wereld, in Benin of in Amerika. “De aarde is een moskee,” zegt Amerikaans Green Deen denker Ibrahim Abdul-Matin in navolging van de Profeet. “Alles erin is heilig.” De Koran leert daarnaast dat de mens een wezenlijk onderdeel is van de schepping, maar er niet boven staat. Hij heeft de schepping in bruikleen. Hij heeft als enig schepsel ook het verstand gekregen om daadwerkelijk de schepping te hoeden (soera 6/165). Goed rentmeesterschap is daarom ook onderdeel van de goede werken (khayr).
Zeker nu natuur, milieu en klimaat onmiskenbaar onder druk komen, is het voor de Grootouders voor het Klimaat de vraag hoe moslims daar op basis van hun geloof tegenaan kijken. We vroegen het aan moslims en moslima’s bij ons, in Nederland en in het Zuiden. Zij vertelden dat “aandacht voor het klimaat en milieu in de ‘achterzak’ van elke moslim moet zitten”. Dat vooral het principe van ‘rentmeesterschap van deze wereld’ en de islamitische visie op (over)consumptie en rente daar geen twijfel over laten. En dat de islam ook een heleboel praktische richtlijnen heeft over de omgang met bomen, voedsel, water en consumptie.
Een goede gelegenheid om hen over dit onderwerp zelf aan het woord te laten.
Hilde Verstraete
Islam... Natuurlijk
Islam… natuurlijk. Waarom? In de Koran en de overleveringen van onze Profeet (saws) zijn er heel veel verzen over de zorg en de verantwoordelijkheid voor de schepping, voor het water, voor bomen. Uit mijn beperkte kennis haal ik naar boven:
Hoofdstuk 7, vers 56: “Brengt geen verderf op aarde nadat deze in orde is gemaakt en roept hem aan in vrees en verlangen”
Hoofdstuk 10, vers 14: “Toen hebben Wij jullie na hen als opvolgers (khalifahs) op de aarde gezet om te kijken hoe jullie het zouden doen“ – We kregen als mens dus de opdracht om over de aarde te waken. Als wij dat doen met het nodige respect, zal ze ons weldaad brengen, zo niet… Dus het uitbuiten van de natuur is helemaal uit den boze.
Hoofdstuk 23, vers 18: “En Wij hebben met mate het water uit de hemel doen neerdalen en wij hebben het in de aarde laten rusten…Wij zijn ook in staat het terug weg te nemen”
Hoofdstuk 30, vers 41:” Het verderf is op het vasteland en op zee zichtbaar geworden door wat de handen van de mensen ten uitvoer brengen. [Dat is gebeurd] opdat Hij hun iets van wat zij gedaan hebben wil laten proeven; misschien zullen zij terugkeren.”
Hoofdstuk 56, vers 68-70: “Hoe zien jullie het water dan dat jullie drinken? Hebben jullie het uit de wolken neer laten komen of hebben Wij het neer laten dalen? Als Wij wilden hadden Wij het zuur gemaakt; waarom betuigen jullie geen dank?”
De profeet Mohammed (saws) zei «Al wie een boom plant, en ervoor zorgt tot hij groot wordt en vruchten draagt, zal beloond worden.»
«De wereld is groen en prachtig en Allah heeft u opgedragen over deze wereld te waken.»
Zo is het zelfs bij tijden van oorlog verboden om EEN BOOM te beschadigen.
Als moslim dienen we ons te onderwerpen aan Allah (de Schepper) en zijn schepping. Alleen dan zullen wij maar vrede vinden in onze harten (ziel) en lichamen. De houding die de moslim aanneemt tijdens zijn diepste aanbidding is neerknielend op de grond. Het hoofd, knieën, handen en voeten moeten de grond raken. De voeling met de natuur, de aarde is helend voor ziel en lichaam. De binding Schepper-schepping impliceert het belang van de NATUUR en dus van het milieu voor elke moslim. De schepping is een boek vol tekens die verwijzen naar de Almacht van Allah. Ze is dus, in haar zuiverheid, een voortdurende religieuze inspiratiebron voor elke gelovige. Een andere overlevering voegt daaraan toe: “Studeer in de boeken, maar ga ook geregeld de natuur in omdat u zich zal verwonderen over haar weldaden en bijzonderheden en u de Heer zal loven”.
Moslims wordt ook opgedragen om zorg te dragen voor het eigen lichaam. Zo moeten ze: met regelmaat vasten, zittend drinken en eten, niet gulzig drinken of eten, geen alcohol nuttigen, zich niet vol eten maar plaats laten om te ademen, vlees met mate eten en het lichaam tijdens de Ramadan een welverdiende rust gunnen om zich te kunnen zuiveren na een jaar hard werken.
Tenslotte moet elke moslim op de Dag des Oordeels voor elke daad verantwoording afleggen. Dat impliceert verantwoordelijk gedrag tegenover de schepping rondom hem/haar.
Als je dit allemaal weet, dan is het evident dat “aandacht voor het klimaat en milieu in de “achterzak”, de levenswijze van elke moslim moet zitten! Als de mensheid bezig blijft zoals nu, zullen onze kinderen niet veel meer kunnen genieten van deze wonderlijke aarde die wij van Allah in bruikleen hebben gekregen. Wij moeten de overconsumptie, de jacht naar macht en uitbuiting van moeder aarde een halt toeroepen…
Wij zijn als moslims ook verplicht om ons voortdurend bij te scholen en zeker over de wetenschap en natuurwetten waar we NIET omheen kunnen. Onze kinderen bewust maken van deze problematiek is één stap, samen werken aan een betere wereld is de volgende stap…
Als wij Allah aanbidden en eren, dienen we onlosmakelijk ook Zijn schepping te eren en te respecteren.
Nadia Saouti
Plant een boom, zelfs als je weet dat morgen de aarde vergaat
Ik vind denker Ibrahim Abdul Matin heel inspirerend. “Islam roept gelovigen op om de Schepper te prijzen, zorg te dragen voor elkaar en zorg te dragen voor de planeet.” Daarover gaat het in zijn boek Green Deen, What Islam Teaches About Protecting the Planet.
Abdul-Matin vertrekt van het gezegde van de Profeet : ‘De Aarde is een Moskee’ en waarschuwt dat de mens het patroon van het fijne handwerk van Allah niet zomaar mag verstoren. Hij moet het evenwicht respecteren. Dat legt hij uit aan de hand van zes principes:
- De Eenheid van God en Zijn schepping begrijpen (tawhid)
- Overal de tekens van God (ayat) zien
- Rentmeester zijn van de Aarde (khalifah)
- Het verbond, of het beheer, naleven dat we met God hebben (amana) om beschermers van de planeet te zijn
- Rechtvaardigheid bewerkstelligen (adl)
- Leven in evenwicht met de natuur (mizan). Ook hoe gebed helpt om met de Green Deen op weg te gaan legt hij mooi uit.
Wat ik zelf zo uit het hoofd weet, is dat je als moslim verantwoordelijk en aansprakelijk bent voor de natuur. Een bekende uitspraak van Mohammed is: ‘Plant een boom, zelfs als je weet dat morgen de aarde vergaat.’ We moeten veel zorg dragen en respect hebben voor dieren en de natuur. We moeten luisteren naar wat dieren en planten ons te vertellen hebben.
Wij hebben in de islam daarnaast duidelijke richtlijnen over consumeren en verspilling. Verspilling is immers niet goed. Ook rond voeding zijn er regels: die moet halal maar ook tayyib zijn, d.w.z. schoon, puur. Twee dagen na elkaar vlees eten is absoluut afgeraden. Nog beter is het om het voorbeeld van Mohammed te volgen: hij at bijna nooit vlees, soms maar eens per jaar. Sober leven en eten is de mindset. Zeker in de ramadan is dat het geval. Geen feestmaaltijden elke dag, met weinig leren leven. Delen van voeding is heel belangrijk. Door zelf weinig te eten is er meer om anderen te voeden. Er is zelfs een islamitische richtlijn over de maagindeling: een derde is voor voeding, een derde voor water en een derde is leeg. Dat betekent dat je best nooit eet tot je volledig vol zit. Allemaal richtlijnen die me te binnen schieten.
Ook rond watergebruik en irrigatie zijn er regels. Er is grote dankbaarheid voor regen, die schaars is. Watervervuiling en verspilling wordt daarom als grote zonde gezien. Je leefomgeving moet je proper houden; dat is ieders verantwoordelijkheid. Als je vuil op straat ziet liggen, moet je het oprapen en verwijderen.” Aan al die regels kan je toch zien dat islam zeker niet onverschillig staat tegenover natuur, soberheid en verspilling en vervuiling.
Abied Alsulaiman
Abied Alsulaiman is ambassadeur van Grootouders voor het Klimaat
Abied Alsulaiman is hoofddocent aan de KULeuven, maar is opgegroeid in het Midden-Oosten. Ook in zijn getuigenis speelt het aspect rentmeesterschap een grote rol. De aarde hebben we in ‘bruikleen’. We moeten goed voor die leen zorgen als we een schone aarde willen. Dan laten we meteen ook een veilig oord voor onze kinderen en kleinkinderen na.
De aarde is het grote huis van de mensheid. Net zoals iedere goede huisvader voor zijn huis zorgt, wordt er verwacht dat iedere mens goed voor de aarde zorgt. Maar helaas behoren we tot een generatie die te enthousiast te werk ging bij het ontginnen van de aarde. Die generatie heeft nauwelijks grenzen gesteld aan haar ambities om alles wat de aarde en de natuur te bieden hebben, aan haar wil te onderwerpen!
Vandaag dragen we allen de gevolgen van ons enthousiasme en onze ambities.
Opgegroeid in een oosterse traditie die gelooft dat de aarde een ‘bruikleen’ is en dat de mensen ‘plaatsvervangers’ van de uitlener zijn die goed voor de hun gegeven bruikleen moeten zorgen, ondersteun ik graag het initiatief van de grootouders voor het klimaat. Als vader van vier kinderen betuig ik mijn volle steun aan het initiatief van de jongeren die de wereld wakker willen schudden en diezelfde wereld ervan willen overtuigen dat de aarde niet van ons is, maar een kostbaar goed dat we tijdelijk in bruikleen hebben. We moeten goed voor die leen zorgen als we een schone aarde willen. Dan laten we meteen ook een veilig oord voor onze kinderen en kleinkinderen na.
Kauthar Bouchallikht & Sobana Sheikh Rashid
Islam en groen horen bij elkaar
Voorzitster Kauthar Bouchallikht en penningmeester Sobana Sheikh Rashid van stichting Groene Moslims Nederland en ook secretaris Margreet van Es vinden het evident dat islam en duurzaam denken en leven onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. “De islam en groen horen bij elkaar.” Waarom?
“De islam en groen horen bij elkaar.”
Waarom?
“Zorg voor je omgeving, verspil niets, neem je verantwoordelijkheid voor de schepping van God, dat zijn allemaal ideeën die al sinds het begin voorkomen in de islam”, zegt Bouchallikht. “Er staat zelfs een heel hoofdstuk over bijen in de Koran. Hoe ze leven en wat we daarvan kunnen leren, waarom ze belangrijk zijn. Zo concreet kan het dus zijn. Die principes zijn er altijd al geweest. Een moslim leeft volgens die principes, maar noemt het misschien niet altijd duurzaamheid.”
De website van Stichting Groene Moslims voegt daar nog de aandacht voor armoede aan toe. “De Koran en het voorbeeld van de profeet bevatten veel aansporingen voor een duurzame omgang met de aarde, natuurlijke hulpbronnen, dieren en medemensen.”
Soms komen er mailtjes van niet-moslims die vragen of ze mogen komen naar een activiteit. “Ja, natuurlijk, iedereen is welkom. Duurzaamheid is een universeel concept,” zegt Sheikh Rashid. Wat ze dan organiseren? Laagdrempelige dingen: elke maand een wandeling in een natuurgebied, bijvoorbeeld. “Om te genieten van de natuur, de schepping van God.”
Om zijn schepping te respecteren houden ze soms een fietstocht, gecombineerd met een sessie afvalrapen. Of er staat een bezoekje aan een stadsboerderij op het programma, een avond over duurzaam eten of een tekenworkshop in de Botanische Tuinen.
In 2019 hielden ze een eigen Iftar Groene Moslims [tijdens de ramadan is de iftar de uitgebreide maaltijd na zonsondergang, nvdr], maar ze waren ook present op de Nacht van de Vluchteling en de grote Klimaatmars van 10 maart in Amsterdam.
Bouchallikht: “Wij organiseren verandering van onderaf.”
“De islam spoort de mens aan om verantwoordelijkheid te nemen voor de wereld. Verspillen mag niet”, legt Sheikh Rashid uit. “Dat idee heb ik wel van huis uit meegekregen, maar niet onder de noemer duurzaamheid. Mijn visie op duurzaamheid heb ik later verder ontwikkeld. Ik zie nu bijvoorbeeld in dat ál onze consumptie verband houdt met vervuiling en opwarming van de aarde. Ons hele economische systeem is gericht op materiële zaken. En los van dat het de aarde kapotmaakt, is die hebberigheid volgens mij niet goed voor onze ziel, voor ons als mens, het drijft ons weg van wat er echt toe doet in het leven.”
Volgens Sheikh Rashid is het niet moeilijk geloofsgenoten te overtuigen van het belang van duurzaamheid. “Ik heb nog nooit meegemaakt dat mensen het ermee oneens zijn. Duurzaamheid is niets nieuws, het is een oud principe uit de Koran, dat mensen deels ook al naleven. Daar herinner ik ze aan: je bent er al mee bezig. Ik probeer dan een gesprek aan te gaan over wat er nog meer binnen hun bereik ligt om te veranderen. Iedereen kan op zijn eigen manier bijdragen. Elk mens heeft daartoe een plicht, moslim of niet.”
Parid Ridwanudin
In Indonesië willen de islamitische massaorganisaties explicieter aandacht besteden aan de klimaat- en milieucrisis
Parid Ridwanudin is docent Filosofie en Religie aan de Paramadina universiteit in Jakarta, Indonesië. Hij is ook milieuactivist bij de burgerbeweging KIARA, die de belangen van kleine vissers en kustgemeenschappen verdedigt, die door vervuiling en industriële visserij in hun bestaan worden bedreigd.
De moslimgelovige in Indonesië vindt in de Koran erg veel aanknopingspunten voor een respectvolle houding ten aanzien van de natuur en de schepping. De mens is immers zelf onderdeel van de schepping maar tegelijkertijd is hij een godsdienstig en spiritueel wezen dat in relatie leeft met medemens en natuur. Hij kan dan ook vaststellen hoe de gevolgen voor natuur en milieu van de klimaatverstoring en van het consumentisme met de dag duidelijker worden.
Deze ontwikkeling heeft de islamitische massaorganisaties in Indonesië (met tientallen miljoenen gelovigen) ertoe aangezet om explicieter aandacht de besteden aan de klimaat- en milieucrisis. Ze doen dat via publicaties van theologische aard (theologie en ethiek van het milieu), maar ook via praktische richtlijnen voor het dagelijkse leven (bv. rond plastic afval, herbruikbare energie, waterbeheer). En momenteel wordt de bouw van een eco-moskee afgerond. Sinds 2010 heeft de Raad van Indonesische Ulama’s (moslimgeleerden) ook zeven fatwa’s (= juridisch adviezen, géén vonnissen) uitgevaardigd m.b.t. de bescherming van het milieu. Zij gaan, bijvoorbeeld, over de bescherming van bedreigde diersoorten en over de ecologisch destructieve praktijk van brandlandbouw.
De grotere aandacht vanuit het geloof voor milieu en natuur inspireerde al tot verscheidene boomplantacties. En op veel plaatsen worden lessen rond milieubehoud geïntegreerd in de curricula van de koranscholen. Toch ziet de moslimgemeenschap in het algemeen de klimaatcrisis nog niet als een uitdaging die het dagelijks leven beïnvloedt, zelfs al worden de effecten van die crisis met de dag duidelijker.
Moslim milieuactivisten willen daarom in de komende jaren meer inzetten op een verdieping van de ecologische dimensie in de islamitische leerstellingen en op een betere vertaling ervan in het islamonderwijs. Ze willen ook sterker het potentieel van lokale moslimgemeenschappen gebruiken om van onderuit de ongeoorloofde exploitatie van natuurlijke rijkdommen tegen te gaan. De ervaring heeft immers bewezen dat het niet lukt om deze exploitatie via legale of beleidsmiddelen effectief te bestrijden.
Moussiliou Alidou
Het leven als mens op aarde is slechts tijdelijk, en eens moeten we aan God rekenschap geven.
Moussiliou Alidou is landbouwingenieur en woont in Benin (West-Afrika). Hij werkt als consultant in gender en organisatieontwikkeling, evalueert ontwikkelingsprogramma’s en zit in de Raad van Bestuur van het West African Civil Society Institute. Moussiliou heeft ervaring met een brede waaier aan ontwikkelingsorganisaties, variërend van basisgroepen tot internationale instellingen.
Moussiliou is opgegroeid in een vrome moslimfamilie en van kindsbeen af staat God centraal in zijn leven. Het leven als mens op aarde is slechts tijdelijk, zo leerde hij, en eens moeten we aan God rekenschap geven in het hiernamaals. Reeds in het eerste hoofdstuk van de Koran wordt de mens opgedragen een vroom leven te leiden en de straf van Allah te vrezen, hier op aarde en in het hiernamaals. En in verschillende hoofdstukken van de Koran verwittigt en herinnert God de mens eraan dat van hem een diepgaand respect voor de Schepping van God (dieren, bomen, water, …) wordt verwacht.
Als mens worden we geroepen de vruchten van Gods schepping naar onze behoeften en op rationele wijze aan te wenden. God houdt niet van verspilling. Deze basishouding beïnvloedt het dagelijkse leven van elke moslim en bepaalt ook zijn houding ten aanzien van natuur en milieu. Mag ik deze boom vellen? Heb ik daartoe een goede reden? Is die daad in verhouding tot mijn behoefte?
Dezelfde houding vinden we terug in lokale Afrikaanse moslimgemeenschappen, die in hun traditionele gebruiken en opvattingen al eenzelfde respect voor de natuur hadden. Zo mogen ze bepaalde bossen en rivieren niet betreden omdat die heilige plaatsen zijn, waar bijvoorbeeld initiatieritussen plaatsvinden. En ook water is in hun lokale tradities een waardevol goed waar mensen spaarzaam mee moeten omgaan en waartoe iedereen toegang moet hebben.
Sinds enkele decennia staat deze goede praktijk echter onder druk. De klimaatverandering en de bevolkingstoename geven een toenemende druk op de grond. Daardoor blijft de grond na bewerking niet meer braak liggen om zijn vruchtbaarheid te herwinnen, wat een verschuiving meebrengt in de houding tegenover het rationeel gebruik van natuurlijke rijkdommen. Natuurlijke evenwichten raken verstoord en vervolgens ook de sociale en economische balans, een vicieuze cirkel …
Tegelijk maakt de islam in Benin op theologisch vlak een belangrijke ontwikkeling door. Vroeger beperkten de preken van de Imam in de moskee zich tot het reciteren en interpreteren van de heilige teksten. Tegenwoordig plaatsen de imams de koran veel explicieter in een sociale, economische en ecologische context.
Daardoor bestaan er momenteel in Benin verschillende NGOs en caritatieve verenigingen die door de islam zijn geïnspireerd. Sommige organisaties zijn actief in natuurbehoud bijvoorbeeld, wat een positieve ontwikkeling is. Maar de inhoud van hun programma’s en ook van die van religieuze koepelorganisaties wordt doorgaans sterk bepaald door de agenda van hun donoren (veelal uit de Arabische landen) zoals dat ook het geval is bij het merendeel van de NGOs in het Zuiden.
Samenvattend is er nog geen sprake van een coherent engagement ten aanzien van klimaat en milieu, en worden gelovigen niet of weinig ondersteund in hun pogingen om het evenwicht in de natuur te herstellen.
Rita van Nierop
Islam en environmental stewardship: een tegenstelling?
In haar bachelorscriptie ‘Islam en environmental stewardship: een tegenstelling?’ uit 2014 presenteert Rita van Nierop drie grondleggers van de islamitische ecologische beweging: Seyyed Hossein Nasr (°1933, Teheran), Fazlun Khalid (°1932, Colombo) en Mawil Izzi Dien (°1948, Bagdad). Een inspirerende kennismaking.
Seyyed Hossein Nasr, grondlegger van de islamitische ecologische beweging
Hossein Nasr woonde sinds zijn hogere studie in de VS, waar hij promoveerde in de wetenschapsgeschiedenis. Door zijn boek Man and Nature: The Spiritual Crisis of Modern Man wordt hij gezien als de grondlegger van de islamitische ecologische beweging en worden zijn inzichten vaak geciteerd.
Nasr wijt de milieucrisis vooral aan het westers antropocentrisme, dat geen goddelijke wetten en regels volgt, maar zelf regels maakt. Zo verloor de mens de relatie met de natuur uit het oog en vergat hij waarom hij zorg voor de schepping moest dragen. De natuur werd een gebruiksvoorwerp, bedoeld om zijn behoeften te bevredigen. Behoeften werden vervolgens ‘geïnstitutionaliseerde hebzucht’, in plaats van ‘tevreden zijn met wat je hebt’. Daar kwam bij dat ook de verstedelijking mensen afsneed van hun traditionele leefomgeving en hun verbondenheid met de natuur stilaan deed verdwijnen. Zo raakten de waarden van de schepping ondergeschikt aan de behoeftebevrediging van de mens, wat de balans deed doorslaan richting een ecologische crisis.
Fazlun Khalid, bewustwording van de crisis
Khalid had in zijn carrière een bijzondere interesse voor wereldwijde problematieken, zoals armoede, racisme en de ecologische crisis. Voor hem was dominantie telkens de gemene deler in al deze problemen. Dominantie vanuit Westerse over andere landen, dominantie van rijken in de politiek en dominantie van de mens over de natuur. “Het punt is niet dat alle mensen de natuurlijke balans verstoren, maar wel dat sommige mensen meer dan hun deel nemen.”
Voor de ecologische crisis ziet Khalid twee oorzaken: de toegenomen welvaart met de rol die het heffen van rente daarin speelt en de veranderde houding van de mens tegenover de natuur. De mens heeft zich boven de natuur geplaatst. Khalid ziet echter voor religie en specifiek voor de islam, een rol weggelegd om de aarde te behouden. “Als in overeenstemming met het Koranische verbod op het innen van rente (riba), het op intrest gebaseerde wereldwijde banksysteem wordt afgeschaft, dan zullen er geen milieuverwoestende ontwikkelingsprojecten meer zijn en is er genoeg voor iedereen.”
Rente zorgt immers voor een exponentiële groei van geld, waarmee dan weer nieuwe natuurlijke grondstoffen worden geëxploiteerd, met een ecologische crisis tot gevolg. “Zo financieren wij ecologische ineenstorting”, zegt Khalid. Het verbod op het heffen van rente in de Koran komt erop neer dat ieder slechts een ‘voldoende deel’ neemt. Dat is wat hem toekomt. Khalid pleit ook voor actie naast gebed. Met bidden alleen komen we er niet.
Mawil Izzi Dien, zorg en rechtvaardigheid centraal in rentmeesterschap
Mawil Izzi Dien schreef in 1983 mee aan de eerste moderne verklaring over conserveren vanuit een islamitisch perspectief. Hij schreef ook het invloedrijke essay, ‘Islamic Environmental Ethics, Law and Society’. Dat gaat in op het systeem van waterverdeling in de islam. Iedereen moet toegang hebben tot water, mits een ander er geen schade van ondervindt.
Volgens een hadith moeten mensen water, vegetatie en vuur altijd delen. Dat geldt ook voor alle elementen die ermee verbonden zijn: voor water alle soorten bronnen en de toegang ertoe, voor vegetatie alle soorten planten en voor vuur alle mineralen en brandstoffen. Zij verdienen allemaal bescherming vanuit de plicht van zorgende verantwoordelijkheid of rentmeesterschap.
Dit is precies de morele verantwoordelijkheid van de mens om het voortbestaan van de aarde en het behoud van natuurlijke hulpbronnen te garanderen voor toekomstige generaties mensen en ander leven op planeet aarde. Als mensen waterbronnen eerlijk delen, leggen ze verantwoording af aan de maatschappij – er wordt niet meer genomen dan iemand toekomt. Niet materieel of economisch winstbejag moet de mens immers drijven. De relaties tussen mensen, tussen de mens en de natuur en tussen de mens en God zijn voor een moslims belangrijker. Dat zijn relaties die gebaseerd zijn op rechtvaardigheid en omzien naar elkaar.
Er zit wederzijds respect in en elkaar nodig hebben om het voortbestaan in de toekomst te kunnen garanderen. Dat is ook de idee achter rentmeesterschap.
Inge Van Outryve
Klimaat is een boeiend maar ook lastig thema om over te schrijven, lijkt me.
Als we het over de ‘pure islam’ hebben – dat is uitgaand van wat er in de Koran staat en wat (bewijsbaar) overgeleverd is van het leven van Mohammed – dan zie ik eerlijk gezegd geen link met klimaatverstoring.
Integendeel, elke moslim is verplicht om de natuur – de creatie van Allah- te respecteren, om gulzigheid en decadentie te vermijden en om lessen te trekken uit de natuur. In de natuur zitten de boodschappen van Allah verborgen.
Hoe het er in de praktijk aan toe gaat is vaak een ander verhaal, maar dan kom je in een sociologische discussie terecht. Ik ga dus uit van wat ik de ‘pure islam’ noem, de basics. En dan kan ik onderstaande links aanbevelen:
- One World, de website waarop pas afgestudeerden de gelegenheid krijgen om een artikel te schrijven over hun scriptie. Deze scripties gaan over duurzame ontwikkeling – vooral dan voedselzekerheid, water, klimaatverandering – maar ook over mondiale vraagstukken als vrede en veiligheid, burgerschap, wereldwijde ongelijkheid en mensenrechten. Het allereerste artikel is van Nadine Huiskes, die in 2014 haar masterthesis schreef over ‘De Groene islam’.
- Groene Moslims Nederland
- Het blad Trouw, dat een artikel publiceerde over de invloed van diverse godsdiensten op natuurbehoud. Hollandse eco-moslims wisten het eigenlijk al: de Koran maant mensen het meest nadrukkelijk aan tot respect voor al wat groeit en bloeit! Ook wetenswaardig: volgens directeur Serdar Köker van Tema – de Turkse eco-moslims – is de kleur van de islam groen omdat Mohammed zelf de eerste stichter was van een natuurreservaat.
„Hij liet een gordel van bomen planten genaamd El Gabe bij Medina, en rond Mekka stelde hij een reservaat in waar geen bomen gekapt mochten worden. Ook gold hier een jachtverbod. Hij stelde zelfs speciaal wachters aan om daar toezicht op te houden.” - De website Vraagislam voor toegankelijke antwoorden op vele FAQ’s.
Zeer boeiende bijdrage en aantrekkelijk gepresenteerd!
Een van de grondleggers van de islamitische ecologische beweging, Fazlun Khalid (°1932) formuleert het heel duidelijk en precies: “Het punt is niet dat alle mensen de natuurlijke balans verstoren, maar wel dat sommige mensen meer dan hun deel nemen.”
🥰👏🥰👏🥰.
Bedankt,
Samen gaan we er voor…