Nu de Europese leiders ermee hebben ingestemd de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met minstens 55 procent te verlagen, moet België naar de tekentafel. De bestaande energie- en klimaatplannen zijn aan revisie toe.
Waarom was het voor de EU belangrijk een akkoord te bereiken?
‘Dit is een zeer belangrijk resultaat. Het was het waard om een nachtje niet te slapen’, zei de Duitse kanselier Angela Merkel op de persconferentie na de Europese top. Vandaag, op de vijfde verjaardag van het klimaatakkoord van Parijs, vindt er een virtuele vergadering plaats met de Verenigde Naties en het Verenigd Koninkrijk als gastheren. De bedoeling van die Climate Ambition Summit is dat landen ambitieuzere plannen bekendmaken om de afgesproken klimaatdoelstellingen alsnog te halen.
Omdat de Europese Unie zich profileert als voortrekker in de strijd tegen de klimaatopwarming, was het politiek belangrijk dat Commissievoorzitster Ursula von der Leyen op die klimaattop kan bekendmaken dat de EU de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met minstens 55 procent zal terugdringen, om zo op koers te blijven om klimaatneutraal te worden tegen 2050. ‘Dit akkoord maakt het leiderschap van de Europese Unie geloofwaardiger’, zei Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad. ‘Wij voeren een intense klimaatdiplomatie om andere landen en regio’s te vertuigen hun wagonnetjes aan te sluiten.’ De recente beloftes van onder meer Japan en Zuid-Korea over klimaatneutraliteit in 2050 bewijzen dat die strategie werkt.
Waarom verliepen de onderhandelingen zo moeilijk?
De Poolse premier Mateusz Morawiecki betoogde dat het voor zijn land moeilijk is om die doelstelling in 2030 te halen, aangezien steenkool nog een belangrijke rol speelt in de Poolse energiesector. Daarom vroeg hij nu al garanties op vaste financiële steun uit het Moderniseringsfonds, om de transitie te maken. Die konden of wilden de andere lidstaten niet geven, aangezien de Europese Commissie in 2021 nog moet uitdokteren welke economische sectoren het best geplaatst zijn om bij te dragen tot de doelstelling. Hoe zwaar de Belgische inspanning moet stijgen, is nog onduidelijk. Pas in juni volgend jaar wordt de Europese doelstelling over de lidstaten verdeeld. In de loop van de nacht waren er momenten waarop diverse leiders dachten dat het niet mogelijk zou zijn een akkoord te bereiken. Uiteindelijk zette Michel als voorzitter van de Europese Raad Morawiecki min of meer voor het blok: ofwel stemde hij in met de laatste versie van de conclusies, met de garantie dat de leiders extra sturing zullen geven aan de Commissie, ofwel gingen de 26 andere landen voort via een gekwalificeerde meerderheid. De Poolse premier bond in.
Wat betekent dit voor België?
België moet vooral de bestaande klimaat– en energiedoelstellingen optrekken. Ons land heeft zich nu geëngageerd om de CO -uitstoot tegen 2030 met 35 procent te doen zakken. Maar nu Europa als geheel zijn doelstelling optrekt van 40 naar 55 procent tegenover 1990 (zowel voor sectoren die onder de CO -emissiehandel ETS vallen als voor sectoren die erbuiten vallen), moet ook de Belgische inspanning stijgen. Hoe zwaar is nog onduidelijk. Pas in juni volgend jaar wordt de Europese doelstelling verdeeld over de lidstaten. De bestaande energie-en klimaatplannen van de gewesten en federale overheid zijn meteen aan revisie toe. Het Vlaamse Energie- en Klimaatplan, bijvoorbeeld, engageerde zich tot een daling van de CO -uitstoot met 35 procent, ditmaal ten opzichte van 2005 (non-ETS), maar bevatte maatregelen voor slechts een daling met 32,6 procent. Er was dus hoe dan ook een extra inspanning nodig, maar die wordt nu veel groter. Volgens Vlaamse inschattingen zou de Belgische doelstelling op 42 tot 43 procent kunnen landen.
Het werk is dus niet af. De race begint in zekere zin pas, met de discussie over de verdeling binnen Europa en daarna ook nog binnen België. De Vlaamse regering heeft haar budgetten voor bijvoorbeeld renovatie al wat opgetrokken in het kader van het relancebeleid. En er zijn nog opties. Als de stad Antwerpen een plan uitrolt om de hoeveelheid zonne-energie tegen 2030 te verzesvoudigen, moet ook Vlaanderen in zijn geheel beter kunnen doen dan de verdubbeling die nu in het plan staat.
Wim Winckelmans, DS online, 12 december 2020
Reactie toevoegen