Nu de startnota voor de Vlaamse regeringsformatie voorligt, reageren de Grootouders voor het Klimaat samen met Youth4Climate, Students4Climate, Teachers4Climate en Workers4Climate met onderstaande Open Brief op de klimaatpassage in de nota.
Open brief aan Vlaamse politici
Wij hebben kennisgenomen van de startnota voor de Vlaamse formatie. Deze nota vormt het kader waarin de komende dagen en weken gediscussieerd zal worden, en vooral het kader van het Vlaamse beleidswerk de komende jaren. Wij willen met deze brief reageren op de inhoud van deze nota, met name de passage gewijd aan de klimaatverandering. Deze passage plaatst de klimaatproblematiek naast andere thema’s zoals onderwijs of fiscaliteit, in plaats van een element te zijn dat in elk ander deel aanwezig is. Dat getuigt van een gebrek aan besef hoe alomvattend dit probleem is. Op het vlak van klimaatbeleid toont deze nota dan ook allesbehalve de ambitie die nodig is om werkelijke impact te hebben.
1) “Klimaatverandering kan enkel doortastend worden aangepakt door wereldwijde actie”.
Ook al is de klimaatontwrichting een wereldwijd probleem, een regio als Vlaanderen kan en moet zich veel ambitieuzer tonen in haar eigen beleid. Inspiratie daarvoor is ten overvloede te vinden, in de aanbevelingen van het Belgische klimaatpanel. In de geschiedenis van ons land is het een unicum dat wetenschappers een consensus rapport schrijven vol beleidsaanbevelingen. Deze beleidsaanbevelingen moeten enkel geïmplementeerd worden. Het is dus onbegrijpelijk dat we zulke kans niet grijpen.Veel van deze aanbevelingen zijn juist in de eerste plaats lokaal te implementeren. Hier kan en moet Vlaanderen een voortrekkersrol spelen – zowel wat het nakomen van reeds aangegane engagementen betreft, als voor het verhogen van de lat voor de toekomst. Want alle recente waarnemingen wijzen erop dat de normen en engagementen uit het verleden onvoldoende zullen zijn om de planetaire ontwrichting een halt toe te roepen.
En laat ons eerlijk zijn: Vlaanderen is nu absoluut geen topregio als het aankomt op klimaatambities: met 35 % vermindering van broeikasgassen tegen 2030, loopt het niet voor, maar achter de Europese doelstellingen aan. En dat niet alleen: ons land bengelt momenteel eveneens onderaan de lijst van EU landen op vlak van resultaten van klimaatbeleid. We zijn meer dan gebuisd. En dat terwijl andere EU landen juist hun klimaatambities verhogen – landen die overigens op vlak van sociaal beleid wel als gidslanden worden gezien. Laten we ons effectief inspireren door Noorwegen (klimaatneutraal tegen 2030), Finland (tegen 2035) en Zweden (2045).
2) “Het vergroten van het draagvlak voor deze maatregelen is essentieel.”
Al in 2017 toonde een enquête van de FOD Volksgezondheid en Leefmilieu aan dat niet minder dan 85% van de Belgen de klimaatverandering als een dringend probleem beschouwt. Het is dus niet de transitie zelf waar geen draagvlak voor is. Wel vragen wij als klimaatbeweging om, volledig in lijn met de respondenten van deze enquête, de transitie naar een koolstofarme samenleving sociaal rechtvaardig te laten gebeuren. Dat wil zeggen dat de focus van maatregelen ligt op diegenen die de grootste verantwoordelijkheid dragen. Daar ligt draagvlak voor het grijpen. Wereldwijd zijn slechts 100 bedrijven verantwoordelijk voor meer dan 70% van de totale CO2-uitstoot. Investeer op Vlaams niveau in een verminderde afhankelijkheid en in een omslag van deze bedrijfsprocessen. Maak van Vlaanderen een topregio van industriële transitie, waarbij de werknemers en vakbonden het concept en de uitvoering van de benodigde omslag mee bepalen. Zet ook in op een lokale, veerkrachtige economie die goede jobs dicht bij huis verschaft. En meet de resultaten van deze transitie af aan kwalitatieve sociale en klimaatparameters, in plaats van alleen het BNP te gebruiken als graadmeter. Om een snelle omslag naar een klimaatpositief Vlaanderen te maken, is een grondige herverdeling van middelen en macht nodig ten voordele van de lage en middengroepen, zodat iedereen een werkbare en klimaatduurzame job en loopbaan heeft, en een inkomen waarmee zij of hij volledig duurzame goederen en diensten kan aankopen.
3) De nota laat belangrijke kansen staan om duurzame tewerkstelling te creëren. Zo spreekt de nota enkel over de sociale woonsector, met een zuinige “meer nadruk op renovatie en duurzaamheid”. Los van het feit dat er weinig becijfering staat op dit punt, blijft het in gebreke over de renovatie van alle andere gebouwen: privéwoningen, bedrijfsgebouwen, openbare gebouwen,… Dat is een enorme gemiste kans – zeker nu de startnota zich kant tegen een betonstop, en het dubbelzinnige woord bouwshift hanteert. In Duitsland hebben de bouwvakbonden het initiatief genomen om een zeer uitgebreid renovatieprogramma op te zetten – dit programma werd nadien overgenomen door de overheid. De vakbonden zagen daarin een gouden kans voor een dubbelslag: het versterken van de tewerkstelling in de bouwsector, en het verduurzamen van het gebouwenbestand.
Ook de afwezigheid in de nota van een ambitie om alle gemotoriseerde verkeer emissievrij te maken, is een gemiste kans voor Vlaanderen en België. Verder vertoont de nota geen enkele becijferde ambitie voor een duurzame, hernieuwbare en meer arbeidsintensieve energieomslag, en al evenmin over een kernuitstap.
4) “het versnellen van innovatie die de sleutel vormt.”
Elke dag telt. Meer dan ooit is het nodig om prioriteit te geven aan acties waarvan we 100% zeker zijn dat ze effect hebben. Wetenschappers hebben tot op vandaag al tal van pistes geformuleerd om efficiënt klimaatbeleid te voeren en de omslag naar een koolstofarme samenleving te realiseren, dit met technologie die vandaag reeds voorhanden is. Graag zien we nog verdere en nieuwe duurzame technologieën ontwikkeld worden. Dat mag echter geen excuus zijn om nu te weinig te doen. De keuze in de startnota om alsnog te hopen op andere technologieën lijkt meer ingegeven door de specifieke belangen van enkele lobbies dan door het algemene belang, ons belang als burgers.
Deze nota is slechts een begin, het is nog geen regeerakkoord. Daarom roepen we vandaag alle Vlaamse politici op om hun verantwoordelijkheid te nemen en werk te maken van een effectief en ambitieus klimaatbeleid. Want de klok tikt.
Tegelijk roepen we alle burgers en organisaties op om, samen met ons, hun stem te laten horen voor het klimaat, en deel te nemen aan de Global Strike for Future op 20 september.
What do we want? Climate justice! When do we want it? Now!
Ondergetekend
Youth4Climate – Students4Climate – Teachers4Climate – Workers4Climate – GrootoudersVoorHetKlimaat
Reactie toevoegen