25 Vlaams-Brabantse Grootouders vatten op 10 juni post bij ‘De ontvoering van Europa’, het beeld van Rik Poot bij het Provinciehuis in Leuven. Ze blinddoekten het beeld om duidelijk te maken dat veel gemeenten de klimaatcrisis niet ernstig genoeg nemen en blind richting klimaatafgrond snellen.

Wat de Grootouders dan wel willen? Dat vertelden de kleurrijke kleinkinderen die hen vergezelden: ‘Klimaatcrisis. Gemeenten kunnen er veel aan doen’, ‘Klimaatplannen nu! Het klimaat wacht niet’, ‘Ik wil nu een ernstig klimaatbeleid in mijn gemeente’, ‘Er is geen planeet B’.



Het punt is dat sommige gemeenten in 2020 maar 3,5% CO2-reductie haalden i.p.v. de afgesproken 20%, maar daar voor hun nieuwe plan 2030 geen conclusies uit trokken en dus doorgaan met dezelfde maatregelen. Hoe ze er dan ooit in kunnen slagen om hun doelstellingen 2030 te halen?! Zonder monitoring gaat het om een leeg engagement.
Het kan nochtans anders. Leuven en Asse werken met monitoring op actieniveau om hun doelstellingen te kunnen halen. Ook Machelen, Grimbergen, Dilbeek, Zaventem en Hoeilaart zijn ermee aan de slag. Hun burgers kunnen weldra op hun smartphone al de CO2-reductie per maatregel volgen.
De Grootouders voor het Klimaat drongen er daarom bij de provincie op aan om alle gemeenten in de mogelijkheid te stellen om ondersteuning te krijgen als ze willen monitoren. De provincie kan dit faciliteren via bijvoorbeeld een groepsaankoop. Ze ondersteunt al sterk bij het uitwerken van concrete maatregelen. Monitoring is dan de kers op de taart!


De Grootouders mochten hun voorstel alvast persoonlijk toelichten bij gedeputeerde Nevens, bevoegd voor klimaatbeleid. Hij had er oren naar. Nu nog de daad bij het woord voeren! We houden de vinger aan de pols!

In de media:
- Hier vind je het filmpje van ROB over de actie.
- Vrt news bracht dit verslag.
- Ook DeWereldMorgen en het Nieuwsblad maakten de Grootouderactie wereldkundig.
Hier tenslotte het persbericht van GvK Vlaams-Brabant en het concrete verzoek

GROOTOUDERS voor het KLIMAAT VLAAMS-BRABANT roepen op om klimaatplannen 2030 op actieniveau te monitoren!
Het klimaat warmt op. Zoveel is zeker. Met het Akkoord van Parijs is er een juridisch bindend verdrag om die opwarming onder de 2°C en liefst onder de 1,5°C te houden. De gevolgen zijn immers nu al rampzalig: overstromingen, droogte en extreme hitte, oversterfte, mislukte oogsten. Als Grootouders voor het Klimaat willen we onze kleinkinderen erger besparen!
Met de Green Deal voert de EU het Akkoord van Parijs concreet uit: tegen 2030 moet de netto-uitstoot van broeikasgassen met 55% dalen t.o.v. 1990. Voor België is dat 47%. We stellen vast dat de Vlaamse regering slechts 40% ambieert. Daarom is het zeer belangrijk dat de lokale overheden hun klimaatengagement ernstig nemen. Dat doen ze via het Burgemeestersconvenant 2030, dat onze provincie verder coördineert. Niet toevallig dus dat we deze Wake Up Call lanceren bij het Provinciehuis.
Alle gemeenten beloven met het Convenant om hun eigen werking klimaatneutraal te maken en om hun burgers en bedrijven aan te zetten om dat ook te doen. Ze maken concrete actieplannen, volgen de resultaten op en sturen bij. Althans op papier. Sommige besturen moeten immers hun eigen data nog aanvullen, zo merkten we. We zochten daarom uit hoe het in de realiteit is gesteld met de klimaatactieplannen van de 65 Vlaams-Brabantse gemeenten. Het goede nieuws is dat ze alle 65 het Convenant 2030 ondertekenden en zich engageerden om tegen 2030 40% minder broeikasgassen uit te stoten. Stad Leuven mikt op de volle 55% van de Green Deal. Chapeau!
Jammer genoeg verloopt de opmaak van de meeste klimaatactieplannen 2030 erg traag. Pas eind december 2023 is overal een goedgekeurd plan te verwachten. Intussen loopt nog het oude plan 2020 met 20% CO²-reductie. Hoog tijd dus om snel een tandje bij te steken! Bij de 65 Vlaams-Brabantse gemeenten tellen we er momenteel vijf met een gepubliceerd plan 2030: Machelen, Holsbeek, Glabbeek, Asse en Leuven. Verscheidene besturen zijn volop in de weer met participatietrajecten. We zagen ook lange lijsten met maatregelen en acties met hun verwachte effect, maar helaas weinig concrete monitoring. Dat verontrust ons. Zo realiseerde één gemeente in 2020 slechts 3,5% van de beoogde 20% CO²-reductie en trok daaruit niet de conclusie dat monitoring op actieniveau echt wel noodzakelijk is. Mogelijk hebben ze daarvoor niet de juiste competenties, maar dan kan externe ondersteuning soelaas bieden. O.a. Asse, Machelen, Grimbergen, Dilbeek, Zaventem en Hoeilaart zetten al die stap.
Met naar schatting maar één goede leerling op acht in de klimaatklas blijven de Grootouders met de vraag of de gemiddelde gemeente de klimaatcrisis wel ernstig neemt. Als Klimaatgrootouders vinden wij daarom inspiratie in het door ons geblinddoekte standbeeld van Zeus, die vermomd als stier Europa ontvoert. Wij betreuren dat te veel gemeenten in onze provincie om allerlei redenen nog geblinddoekt wegkijken en zich gewillig laten ontvoeren naar de klimaatafgrond.
Vandaar onze oproep aan de gemeenten om van de klimaatplannen én de monitoring ervan op actieniveau ernstig werk te maken! We weten wát er moet gebeuren, we weten hóe het moet, nu is het hoog tijd voor actie!
Grootouders voor het Klimaat Vlaams-Brabant
Contact: Herman Baeyens, Dirk Van Esbroeck, Marleen De Vry
vzw. Grootouders voor het Klimaat | Kerkstraat 58 2640 Mortsel | vzw: 0753.407.116 RPR Antwerpen
Het concrete voorstel van GvK

Toelichting Monitoring
- Inleiding
Het opstellen van een klimaatplan is één zaak. Het voorzien van duidelijke maatregelen en monitoring ervan een andere.
Gemeenten kunnen hulp vragen en krijgen van de provincie Vlaams-Brabant die hiervoor samenwerkt met de intercommunales Haviland en Interleuven, althans voor de opstelling van de klimaatplannen en de hierin vervatte maatregelen. Het lijkt er niet op dat de monitoring deel uitmaakt van dit pakket. Alleen de VITO-cijfers van de CO2-uitstoot – die 2 jaar later pas ter beschikking zijn – geven aan of de doelstellingen zijn behaald.
- Maatregelen
Het is onduidelijk in welke mate de intercommunales aansturen op voldoende concrete maatregelen.
Als het mitigatiemaatregelen betreft, dienen die telkens aan te geven hoeveel reductie van CO2-equivalenten ze zullen opleveren. Immers, zolang er geen verwachte reductie wordt opgeven, kan er achteraf ook geen degelijke monitoring gebeuren.
- Monitoring
Pas als er duidelijke en concrete maatregelen zijn, kunnen die worden gemonitord. Zonder deze opvolging weet een gemeente niet of er een (positieve) evolutie is en evenmin of behaald wordt wat vooropgesteld werd.
Bovendien is het noodzakelijk dat deze monitoring eenduidig en visueel is: eenduidig op basis van cijfers en visueel door in één oogopslag de toestand te kunnen inschatten.
- Alternatief
In het verleden waren de klimaatplannen in samenwerking met de provincie en de intercommunales geen toonbeeld van concrete maatregelen en nog veel minder van monitoring. Wat niet is, kan natuurlijk nog gerealiseerd worden mits een inspanning van beide steunpartners.
Mocht dit toch niet kunnen, is er nog altijd de privésector. Heel wat gemeenten uit onze provincie werken samen met een studiebureau op dit vlak. Dit kost wellicht wel iets meer maar levert, zeker in één geval, wel een tool op met heel concrete maatregelen en een monitoringinstrument dat eenduidig en visueel is.
Als de kost voor sommige gemeenten een struikelblok is, zijn er twee mogelijke oplossingen: (1) een aanbesteding door de intercommunales die een raamcontract oplevert met een studiebureau waarmee gemeenten aan een lagere kost en ‘ontzorgd’ in zee kunnen gaan; (2) gemeenten die samen een groepsaankoop opzetten met een dergelijk studiebureau
Reactie toevoegen