Hoe lang blijft kaartenhuis Ineos overeind?

Bent u één van de Grootouders die prangende bezwaren had tegen Ineos Project One en die deze bezwaren bezorgde aan het Vlaamse Omgevingsloket? Veel dank! Dank ook aan de 14 professionele organisaties, die mede namens GvK een grondig uitgewerkt technisch dossier hebben samengesteld, waarin is uitgevlooid welke regelgeving en uitstoot-richtwaarden Ineos negeert of omzeilt.  

U weet wellicht dat de nieuwe vergunningsaanvraag van Ineos is ingediend als “administratieve lus”, d.w.z. dat Ineos alleen die argumentatie moest herschrijven waarover het dossier in de Raad voor Vergunningenbetwistingen is gestruikeld. Concreet is dat het effect van uitstoot op kwetsbare natuur en op de gezondheid van mensen in naburige woonkernen. Eind januari 2024 denkt de Vlaamse Regering de knoop al te kunnen doorhakken … waarna het dossier … wellicht opnieuw verhuist naar de Raad voor Vergunningenbetwistingen. Of valt het kaartenhuis nu al in elkaar?

Hoe dan ook blijven onze eerdere bezwaren overeind. Maar er is meer.

Het nieuwe bezwaar begint met twee interessante ‘preliminaire’ vaststellingen:

1. In de afgelopen twee jaar is de beoordeling van milieu-effecten in de Vlaamse en de EU regelgeving strenger geworden. We moeten vandaag oordelen op grond van de huidige wetenschappelijke inzichten en normen, niet op die van twee jaar geleden. De best beschikbare wetenschappelijke kennis moet het uitgangspunt zijn. Dat is extra belangrijk omdat Ineos een vergunning ‘voor onbepaalde tijd’ wenst en niet voor 20 jaar.
2. De drie Ineos-bedrijven in de Antwerpse haven vormen de facto ‘een milieutechnische eenheid’ en moeten als zodanig behandeld worden. Ineos Olefin Belgium, Inovyn en ook Ineos Manufacturing Belgium zijn in handen van Ineos Manufacturing Belgium NV (“Ineos Belgium”). Ze hebben dezelfde eigenaar (d.i. ‘identiteit van eigendomsstatuut’), liggen vlak bijeen (d.i. geografische samenhang) én er is een ‘materiële en operationele samenhang’ tussen de drie. Ze gebruiken b.v. dezelfde lozingspijp voor afvalwater in de Schelde. Er is ook een duidelijk verband tussen de gewenste ethyleenproductiecapaciteit van Project One en de verbruikscapaciteit van Ineos Manufacturing Belgium, dat al een vergunning heeft om op te schalen van 500.000 tot 780.000 ton te verwerken ethyleen per jaar. De drie fabrieken vormen dus zonder twijfel een ‘milieutechnische eenheid’ en moeten als één geheel beoordeeld worden in het MER (milieueffectenrapport). Dat is niet gebeurd.

Zes andere bezwaren die onder de ‘administratieve lus’ vielen zijn door onze milieuadvocaten eveneens grondig beargumenteerd op basis van de meest recente meetresultaten en de actuele evolutie van de wetgeving zelf. Dat zijn op een drafje:

1. De impact van Project One op de luchtkwaliteit. Ineos foefelt door achtergrondwaarden van de VMM voor SO₂, NO_X, PM_2.5 en PM₁₀ uit 2019 te gebruiken i.p.v. die van 2021 of zelfs die van 2023, die op 24 oktober 2024 zijn gepubliceerd. Ook het EU-actieplan Towards zero Pollution for Air, Water and Soil van mei 2021 is niet meegenomen en evenmin de doelstellingen voor 2030, die nog een stuk strenger uitvallen. Ook de bestaande en nieuw voorgestelde luchtkwaliteitsstandaarden van de Minaraad en de SERV (advies 18 sept. 2023) zijn niet meegenomen. Dat kan sowieso niet als je weet dat Project One maar liefst 40 jaar operationeel wil zijn.
2. De impact op de biodiversiteit door stikstofdepositie van Project One in Natura 2000 gebieden in Vlaanderen en Nederland is niet beoordeeld volgens de beste actuele kennis. Sinds 5 oktober is de AERIUS calculator voor de Kritische Depositiewaarden in Nederland geldig en beschikbaar. De AERIUS Monitor volgt weldra. De geactualiseerde data zijn al wel beschikbaar. Zo blijkt dat natuurgebieden nog meer last hebben van stikstof dan gedacht. Die kennis heeft Ineos niet meegenomen in zijn passende beoordeling, b.v. voor de bijkomende stikstofdepositie in de Brabantse Wal. Alle beetjes tellen daarbij, ook van de kleinere uitstoters. Maar wat blijkt? Ineos zou meteen de tweede grootste uitstoter worden. Zo verwaarloosbaar is dat dus niet!
3. Het project-MER onderschat de impact op de volksgezondheid. Het project-MER is gebaseerd op verouderde gegevens en houdt helemaal geen rekening met de Global Air Quality Guidelines van de Wereldgezondheidsorganisatie van september 2021. Het wemelt op dit punt van fouten en onjuistheden. De langdurige impact van secundaire PM_2.5 is zelfs helemaal niet bekeken, terwijl dat de grootste gezondheidsrisico’s veroorzaakt.
4. Ook de impact op het klimaat door de uitstoot van broeikasgassen is onderschat. Onder meer de scope 3-emissies van Project One zijn onvoldoende onderzocht in het MER. Met geen woord wordt gerept over de methaanlekkages bij het opslaan en het transport van ethaan ten bate van Ineos in de VS. Evenmin over de broeikasemissies door ethyleen in zijn afvalfase. En ook de gezamenlijke uitstoot van de drie fabrieken van de hele milieutechnische eenheid ontbreekt compleet.
5. De kwetsbaarheid voor zowel overstromingen (door de te voorziene stijging van de zeespiegel in 40 jaar) als voor waterschaarste wordt onderschat. De koeltorens maken b.v. voor 50% gebruik van leidingwater zonder dat is nagegaan of de beschikbaarheid daarvan in de toekomst is gegarandeerd.
6. Tenslotte is het onpartijdigheidsbeginsel in het gedrang o.m. door uitspraken in de pers van leden van de Vlaamse Regering en het Antwerps stadsbestuur. Weliswaar is de minister van omgeving op basis van het Omgevingsvergunningsdecreet de bevoegde overheid om over de omgevingsvergunning te beslissen, maar engagementen op zich nemen in het voordeel van een privaat bedrijf hoort daar niet bij. De Vlaamse regering heeft zichzelf als het ware vastgereden.