21 maart is Internationale Bosdag. Een hoogdag voor bosbeschermers? Tijd om tevreden terug te blikken op de voorbije bosplantacties? Nog niet echt. In Vlaanderen gaat bos beschermen en bos aanplanten tergend traag. Too little, too late. Toch beweegt er wat.
Zo kwamen de Vlaamse Waterweg en het Agentschap voor Natuur en Bos onlangs positief in beeld toen ze 340 zwarte elzen aanplantten tussen de Lierse ring en de Polder van Lier, een overstromingsgebied. De keuze voor zwarte els was evident omdat dat één van de weinige inheemse boomsoorten is met een voorliefde voor ‘natte voetjes’.
Ook particulieren namen de schop ter hand om nieuw bos te realiseren. In Avelgem besloot Ivo Beunens om een perceel weide van 60 are naast zijn huis te kopen om daar 925 inheemse bomen op te planten. “Omdat we zuurstof nodig hebben,” zo simpel is het. Het bos wordt opengesteld voor wandelaars. “We gaan een paar zitbanken plaatsen, en een bordje dat iedereen er mag doorlopen, maar wel geen vuil mag achterlaten.”
Voor de aanplantploeg is dit soort opdrachten geen dagelijkse kost. “Zo een nieuw stukje bos, neen, dat komen we niet veel tegen.“ Vooral het feit dat het om een gemengd bos gaat, is voor aanplanters nieuw. De ‘klassieke’ aanplant voor een opbrengstbos is een monocultuur van bomen die allemaal netjes op dezelfde afstand staan van elkaar. Dan hebben ze allemaal evenveel water en licht, zo was de idee, en dan kunnen ze in optimale omstandigheden groeien. Maar dat idee klopt niet. Een bos is geen verzameling losse bomen maar een ecosysteem waarin biodiversiteit essentieel is.
Hoe plant je dan wel een gezond bos aan? Met analoge bosbouw. En dan is de MIYAWAKI-methode een goed idee. MIYAWAKI is een herbebossingsmethode die de natuurlijke indeling van een bos nabootst, d.w.z. met verschillende lagen. Die ‘verdiepingen’ bestaan uit hoge, middelgrote en kleine loofbomen, met daaronder struiken en planten. Dat is een duurzaam ecosysteem dat 100 jaar meegaat, of nog langer. Je creëert er een grotere soortenrijkdom mee en flink wat extra biomassa, die dan weer meer koolstof vasthoudt… en meer ‘opbrengst’ geeft. Zo’n gemengd bos groeit dus sneller dan industriële plantages met bomen van dezelfde leeftijd. Meer weten? Kijk op de website van www.afforestt.com . Zij hebben een open source methode ontwikkeld zodat iedereen met een analoog bosecosyteem aan de slag kan. Ook op kleine percelen. Ideaal dus om hiermee aan de slag te gaan, als particulier, bedrijf of als overheid!
Bekijk het filmpje van 4Man made forest 16 maanden later.
Maar waar vinden burgers voldoende grond? Geen probleem. Ook op kleine lapjes grond kan je een heus bosje realiseren en daar onderdak bieden aan vele kleine bewoners, een ‘Tiny Forest’! Het idee van de Tiny Forests komt uit India en werd opgepikt door Daan Bleichrodt in Zaandam, Nederland, waar Tiny Forests nu vijf jaar jong is. Inspirator is Shubhendu Sharma, voormalig ingenieur bij Toyota, die in een inspirerende TED-talk uitlegt hoe hij niet langer auto’s maar bossen ontwerpt om iets te doen aan het klimaatprobleem. ‘How to grow a tiny forest anywhere,’ is zijn missie. Zijn idee werd opgepikt in vele landen, ook in Nederland, waar onder meer de gemeente Zaandam ermee aan de slag ging. De Tiny Forests zijn dan ook ideaal om er een gemeenschapsproject van te maken. Scholen, onderzoeksinstellingen, gemeenten, … ze kunnen er allemaal mee aan de slag.
Tiny Forests bestaat inmiddels vijf jaar in Nederland. Daar hoort een webinar bij: ‘Tiny Forest: klein bos, groot avontuur’, op 1 april 2021 van 10:00 – 12:00 uur.
Live vanuit studio de KAS in Woerden zendt IVN Natuureducatie het webinar ‘Tiny Forest: klein bos, groot avontuur’ uit. Op het programma:
- Vijf jaar Tiny Forest. Van startpunt tot toekomstplannen – projectleider Daan Bleichrodt
- Tiny Forest onderzoek: Over het effect van de minibossen op biodiversiteit, CO2 opslag, hittestress en waterberging – Ecoloog Fabrice Ottburg
- Avonturen van onderzoeksvrijwilligers – Christine Wortmann en Marijke Zoetelief
- Bewoners van het Tiny Forest. Pyamawantsen, kikkers, regenwormen…
- Boekpresentatie Vijf jaar Tiny Forest – Daan Bleichrodt en Maarten Bruns
- Q&A: stel jouw brandende vragen!
Je ontvangt direct een bevestiging van je aanmelding per e-mail.
Meer weten?
- Omar in Ecuador herstelde een stuk oerwoud en geeft zijn kennis nu door.
- Shubhendu Sharma geeft een snelcursus ecologische bosaanleg. Hét geheim van zijn methode: “This forest grows as a collective. You can recreate such a forest in just ten years.”
Voel je ervoor om met je buren of dorpsgenoten een voedselbos te beginnen?
Lees De Tuin van Adem en Eten: hier groeit een voedselbos in VELT, Seizoenen, maart 2021, p.41. Het project in Sint-Denijs, Zwevegem past in het eetbarebuurtproject van Gemeente voor de Toekomst.
Op zondag 17 januari 2021 stonden sympathisanten klaar om de handen uit de mouwen te steken. 800 boompjes werden vogelbosjes en dwars over het terrein wordt een 100m lange kronkelende wilde rozenhaag geplant. In de late herfst is een tweede grote aanplant van fruitbomen voorzien. “We kiezen dan voor minder streekeigen soorten zoals vijg, abrikoos, mexicaanse meidoorn, pawpaw, kakivrucht, kornoelje etc.” “Er komen op geregelde basis openwerkdagen waar iedereen, met of zonder groene vingers, kan komen helpen (en genieten). Voor een deel zal de overgang van open landbouwterrein naar voedselbos via natuurlijke successie verlopen. Dit betekent dat in de eerste jaren de natuurlijke pioniersplanten die we normaal als onkruid bestempelen niet allemaal zullen worden geweerd. Door wandelstroken te maaien en bloemenweides in te zaaien op open plekken, zal deze openbare tuin ook in de eerstkomende jaren prima wandel-natuurgebied worden. Op het ritme van de natuur zal het bos zich ten volle kunnen ontplooien als eetbaar bos.”
In Houthulst startte Diderik met een voedselbos met eetbare planten en graslanden met schapen. Een Goed Boeren-portret van hem kan je lezen op de website van Voedsel Anders.
Proficiat voor dit zeer informatief artikel!