Het boek van Jonathan Safran Foer (volle titel: Het Klimaat zijn wij. De wereld redden begint bij het ontbijt) oogstte toen het in 2019 uitkwam, veel belangstelling. Dat het nog niet in onze boekenrubriek stond, daar zal vast een verklaring voor zijn, maar Pieter Lievens doet daar nu iets aan, met deze bespreking.
Soms ligt een boek iets te lang op mijn denkbeeldig nachttafeltje, dus steeds meer onderaan het stapeltje dat altijd maar groeit. Ten onrechte in dit geval. De appel op de voorzijde sloeg al wat bruin uit (het boek dateert al van 2019), maar dat belette me niet om het aandachtig en geboeid te lezen. Er is dus opnieuw één plaatsje vrij op mijn nachtkastje.
Het had me meteen in de greep (net zoals zijn vroegere werk Dieren eten), omdat de piste me al lang in de ban houdt om ook via voeding de klimaatverandering tegen te gaan. Ze ligt op ons bord, die piste, binnen handbereik, tussen mes, vork en lepel. Nu en hier, niet morgen, maar vandaag. Hapklaar, met een belangrijke positieve impact op korte termijn.
Dit intelligent opgebouwde pamflet streek bij het verschijnen ferm in tegen de haren van de bio/voedselindustrie, dat hoeft geen tekening. De reacties uit die hoek waren dan ook legio, lobbygewijs. Kwaad of lacherig, de terminologie is bekend van de sociale media.
Vergeef me, het is onbegonnen werk dit boek hier samen te vatten. Versta: het is al een bundeling van essays die zowel hoop als wanhoop uitdrukken over de klimaatverandering, maar die vooral over keuzes gaan die we zelf kunnen maken, hier en nu van zodra we boodschappen doen voor onze volgende maaltijd. Het boek waaiert breed uit, is soms hard en schril als het over leven en dood gaat, het gaat over familie, zingeving, perspectief, armoede, betaalbaarheid van voedsel en zo veel meer – maar uiteindelijk pleit het ervoor de consumptie van dierlijke producten gevoelig te verminderen. ‘Geen dierlijke producten meer gebruiken vóór het avondmaal zou al een hele stap zijn’. Een kans om niet te missen.
Vooral het woordje ‘minderen’ sprak me aan, Foer is rechttoe rechtaan, maar ook mild. Zelf ben ik al 26 jaar vegetariër, maar zijn boek spreekt ook mij aan omdat het mensvriendelijk is, begripsvol voor de consument met een eigen eetcultuur (die soms diep geworteld zit). De kans is groot dat ook andere vegetariërs zo reageren. En het gaat zeker niet voorbij aan armoede en rechtvaardigheid.
Mijn woorden worden overtollig. Het is een goed boek, de moeite waard indien we ook zelf binnen onze eigen eetcultuur iets willen doen dat vrijwel ‘onmiddellijk’ een positief effect genereert op de klimaatverandering, vrij eenvoudig toe te passen in onze eetpatronen. Na het boek zal het eten u even goed smaken, of zelfs beter. En drink er een goed glas bij, ik trakteer.
Pieter Lievens, 29 mei 2021
Jonathan Safran Foer, Het Klimaat zijn wij. De wereld redden begint bij het ontbijt (We are the Weather. Saving the Planet begins at Breakfast), 2019. Ambo/Anthos Amsterdam, verspreiding voor België Veen Bosch & Keuning uitgevers nv, Antwerpen
Reactie toevoegen