Op 24 juli was het zeewater voor de kust van Griekenland, Italië en Tunesië maar liefst bijna 6oC warmer dan normaal. © European Union, Copernicus Marine Service data, Image of the Day 27 juli 2023
Je zou het bijna worden als je de ontwikkelingen in vooral het kneuterige Vlaamse en het Belgische politieke landschap vergelijkt wat er in de echte wereld om ons heen aan het gebeuren is. Overal worden de warmterecords bijna dagelijks gebroken, behalve in het mooie Vlaamse land dan. Daar hebben we nog geluk. Ondanks dat dit jaar het warmste jaar ooit zal worden, zijn de weergoden ons gunstig gezind. Maar onze klimaatcrisis ontkennende politici breken voortdurend alle records door hun onverantwoordelijk gedrag en een volstrekt gebrek aan zorg voor de toekomstige generaties.
Ik hou niet van horrorfilms, waarin zombie legers opstaan en de meest gruwelijke dingen uithalen. Maar soms droom ik van legers van ongeboren kinderen die woedend zijn op onze al dan niet charmante mannelijke of vrouwelijke politici en ook…… Meestal word ik dan gelukkig wakker uit die nachtmerrie. Ik denk dan, diep teleurgesteld, dat burgerlijke ongehoorzaamheid, dankzij die in mijn ogen falende politici, noodgedwongen steeds meer aan de orde is en dichterbij komt. Eigenlijk leef ik al in die nachtmerrie, want de standpunten verharden zich, evenals het politieoptreden in mijn geboorteland Nederland. In Nederland heb je zelfs politieke partijen, zoals de PVV, FVD en JA21, die klimaatontkenners zijn!
Bosbranden lijken wel een toeristische attractie. Vele verregende Belgen boeken nog snel een ‘last minute’ naar de Middellandse Zee. Blijkbaar om een kijkje te nemen in de 1,5oC-wereld van straks.
Bosbranden zijn blijkbaar een toeristische attractie geworden. Vele landgenoten boeken toch nog even snel een vakantie naar het geteisterde Middellandse Zeegebied om het heerlijke druilerige weer te ontvluchten. Ik had nooit gedacht dat de langetermijnvoorspelling voor de Europese zomer zo goed zou uitkomen. Maar waar ik vooral moe van word is het ongeziene politieke gedraai en gekonkel om vooral niets te doen. Van het woord INEOS draait mijn maag zich zo langzamerhand gewoon om. En dan hebben we het maar even niet over de pauzeknop van onze premier, die zich in navolging van Marc Rutte in een belachelijke brief tot ‘zijn’ volk, zijn eventuele kiezers dus, richt. In Nederland ziet het er naar uit dat men van Rutte af is. Hij wil leraar worden. Gelooft u het????
Het pappen en nathouden van een besluiteloos en alle kanten opdraaiend beleid over alleen maar de Vlaamse stikstofcrisis – aan de klimaatcrisis begint men gewoon niet – levert geen enkele daadkracht op. Erger nog, op het Europees niveau werkt men dit onderdeel van de zo noodzakelijke Green Deal gewoon tegen. Hoe rijm je dat met de zorgplicht, waar sommigen het nog steeds over hebben, voor de aarde. Hoezo zorgplicht? Begrijp nu eindelijk eens dat wij ook maar een van de vele dieren zijn die een tijdje op deze planeet, die wij zowaar vaak de ‘onze’ noemen, vertoeven.
Warmste jaar ooit
In dit blog maak ik een korte balans op van wat VN Secretaris-Generaal António Guterres het tijdperk van de mondiale kookpunten (‘era of global boiling has arrived’) noemt. Dat doet hij in een reactie op een bericht van de Wereld Meteorologische Organisatie, WMO en de Copernicus Climate Change Service van de EU dat juli de warmste maand ooit zal zijn. Tot die conclusie kwam men in de derde week van de maand juli. Toen vonden ook de drie warmste dagen ooit plaats. Het gaat dus goed met ONZE klimaatopwarming.
Carbon Brief publiceerde op 26 juli een ‘State of the Climate’ overzicht, waaruit blijkt dat dit jaar zeer waarschijnlijk het warmste jaar ooit wordt. Gezien de ontwikkeling van het kerstkindje (El Niño) is er niet veel fantasie voor nodig om aan te nemen dat het volgende jaar niet alleen een warm verkiezingsjaar zal worden, maar ook letterlijk een heel warm jaar zal zijn. En zo gaat het al jaren, mevrouw de onverbeterlijke, ambitieuze Vlaamse klimaatminister.
De acht warmste jaren ooit gebeurden allemaal in de afgelopen acht jaar
Hittegolven en droogte teisteren niet alleen het Middellandse Zeegebied maar ook de het zuidwesten van de VS en het noordwesten van China. In de afgelopen maand sneuvelden dan ook overal de records van het vorige jaar. In Rome was het nieuwe hitterecord maar liefst 2oC hoger dan in 2022. De hitte en droogte leidden dan weer tot ongeziene bosbranden. Hierbij zijn volgens het European Forest Fire Information System op 22 juli, 173.374 hectare in de as gelegd. Dat is ruim het oppervlak van het Gewest Brussel. Tegelijkertijd vinden elders in de wereld, zoals in India en Zuid-Korea, dodelijke overstromingen plaats. Het zijn allemaal hartverscheurende signalen van ONZE klimaatcrisis.
Het is niet alleen op het land dat de opwarmende trends zorgwekkend zijn. Ook in de oceaan was dat de afgelopen vier maanden het geval. De Middellandse Zee en haar bewoners zijn door ONZE klimaatopwarming zo langzamerhand ook helemaal van slag. Hittegolven in de oceaan nemen wereldwijd toe. En deze zomer slaat de zeewatertemperatuur voor de kust van Florida in de VS, helemaal op hol. Het zeewater in Florida Bay bereikte in de avond van 23 juli, een temperatuur van een warm bad: 38,4oC, de optimale temperatuur voor een jacuzzi. Maar niet voor een kustzee met koraalriffen. De koralen in de baai verbleken, omdat de symbiotische eencellige algen wegtrekken. Dat wordt ‘coral bleaching’ genoemd. Zonder deze algen sterft het koraal, maar niet ons besluiteloos stelletje politici en de op winstbejag getrainde CEO’s van de multinationals en hun verfoeide marketingbedrijven, die de oorzaak van deze grote en unieke oplichting van de maatschappij zijn.
De World Weather Attribution, WWA, probeert sinds 2014 een verband te leggen tussen uitzonderlijke weersituaties en de gevolgen van ONZE klimaatopwarming. Het is een consortium van gerenommeerde onderzoeksinstituten, zoals het Nederlandse KNMI en het Rode Kruis dat veel praktische ervaring en kennis heeft met de klimaatverandering. Op 25 juli publiceerde de WWA het rapport Extreme heat in North America, Europe and China in July 2023 made much more likely by climate change. Hieruit blijkt zonneklaar dat de kans op hittegolven, zoals we die nu in Zuid-Europa meemaken, door ONZE klimaatopwarming sterk is vergroot. Bovendien zal die kans in de nabije toekomst alleen maar toenemen als we niets aan ONZE uitstoot van broeikasgassen doen. En zo ligt de bal weer in de hoek van de politiek. En daar heb ik in Vlaanderen en België geen vertrouwen meer in. Kibbelen is tot een kunst verheven, maar problemen oplossen? Ho maar!
Maakt de Golfstroom amok?
We leerden het al op school. De warme Golfstroom zorgt ervoor dat het aan onze kant van de Noord-Atlantische Oceaan lekker warm is, terwijl aan de andere kant in Canada zelfs de ijsberen beschutting zoeken. In mijn jeugd waren er winters met veel ijspret en zo nu en dan een Friese Elfstedentocht. Die tijd is, inclusief de ijspret, de sneeuwpoppen en het schaatsen al lang voorbij. Mijn kleinkinderen weten nauwelijks wat een sneeuwpop, laat staan een Elfstedentocht, is.
De Golfstroom of de ‘Atlantic Meridional Overturning Circulation’ (AMOC) is een onderdeel van één van de belangrijkste circulatiesystemen, de thermohaliene circulatie of mondiale transportband, in de oceanische ruimte van de aarde. Samen met de poolgebieden, de ‘koeltorens’ van de aarde, houdt dit warmte verdelend systeem de planeet leefbaar. Het is een systeem dat verschillende warme en koude evenwichtssituaties kent, die respectievelijk Dansgaard-Oeschger en Heinrich events worden genoemd. Er zijn er tientallen bekend uit de afgelopen 100.000 jaar Dat blijkt uit onderzoek van ijskernen op Groenland. Er is een verband tussen het polaire systeem met smeltende ijskappen en het afremmen van de thermohaliene circulatie, en daarmee de AMOC. Het gevolg ervan is een verminderde warmtetransport naar het noordpoolgebied.
ONZE klimaatopwarming loopt uit de hand. Kijk maar om je heen of neem een ‘last minute’ naar het Middellandse Zeegebied. Toch verandert er in de politiek weinig of niets. Zeker in Vlaanderen.
Door ONZE steeds maar toenemende CO2-vervuiling is het de door onszelf als ‘verstandige mens’ benoemde Homo sapiens, zowaar gelukt ook dat te veranderen. Door monitoring in de afgelopen 15 jaar is het al een tijdje bekend dat de snelheid van de AMOC afneemt en wel door de klimaatopwarming. De AMOC wordt dan ook al jaren beschouwd als één van de kwetsbare kantelpunten of ‘tipping points’ in het klimaatsysteem. Op 25 juli verscheen er in het beroemde wetenschappelijk tijdschrift Nature Communications een waarschuwing dat met een zekerheid van 95% het AMOC kantelpunt tussen 2025 en 2095 wordt bereikt.
In sommige media, zoals The Guardian, leidde dat tot het alarmerende bericht dat dit al over twee jaar zou gebeuren. De enthousiaste journalist nam voor het gemak en om er een alarmerend bericht van te kunnen maken, de ondergrens van de schatting als waar aan. Maar dat is niet wat er in het tijdschrift wordt gezegd. Hun schatting is dat dit op zijn vroegst rond 2057 zal gebeuren, als onze negen kleinkinderen dertigers of veertigers zijn. Toch is ook hier voorzichtigheid op zijn plaats. Het instorten, volgens sommige media het stoppen, van de huidige Golfstroom betekent niet dat het hele systeem verdwijnt. Het verandert, met alle gevolgen van dien, naar een andere stabiele fase.
Uit ijskernonderzoek is bekend dat één de gevolgen ervan een abrupte klimaatopwarming van 10-15oC in enkele decennia is, zoals tijdens een Dansgaard-Oeschger event. Dat is tien keer zoveel als ONZE klimaatopwarming tot nu toe, van 1,2oC. De kern van de boodschap uit het verleden is dat we aan knoppen zitten waar we beter afblijven. Met ONZE klimaatopwarming nemen wij ongekende risico’s, omdat we het klimaatsysteem onvoldoende kennen, maar vooral omdat eigenzinnige en roekeloze politici niets doen. Helaas kun je die alleen ontslaan in het stemhokje.
Gevangen in ons systeem
Het zal u opvallen dat ik hoe ik het ook draai of keer, steeds weer uitkom bij onze lakse democratisch gekozen politici. Het zouden onze leiders moeten zijn, ze zouden moeten zorgen voor een leefbare planeet en een schone omgeving, ze zouden geen garanties moeten geven aan een uit de oertijd stammende INEOS-kraker, goed brandende, nauwelijks duurzame elektrische auto’s, enz. Blijkbaar zijn de meeste politici van nu verkeerd geprogrammeerd. Ze denken in termen van de oude, achterhaalde geïndustrialiseerde economie of in termen van al dan niet groene of blauwe groei. Ik word er kleurenblind van. Het levert niets op, want ze blijven spelen met de toekomst van mijn kleinkinderen, de sukkels!
Blijkbaar zijn de meeste politici van nu verkeerd opgeleid en geprogrammeerd. Hoe kun je anders zo naïef zijn over ONZE klimaatcrisis. Haal die koppen uit het zand!
In de afgelopen weken vonden er twee voorbereidend bijeenkomsten plaats voor de G20-top op 9 en 10 september in New Delhi in India. De G20 is een in 1999 ontstane groep van 19 landen en de EU. Gezamenlijk vertegenwoordigen ze ongeveer 80% van het wereldwijde bruto nationaal product, circa 75% van de wereldhandel en 60% van de wereldbevolking. Ze zijn een belangrijke speler op het wereldniveau met leden zoals China, India, Indonesië, Rusland, Turkije, Saudi-Arabië, en de UK en de VS. De EU vertegenwoordigt de landen, zoals België en Nederland, die niet zelf een lid zijn van deze exclusieve club. Binnen Europa zijn Duitsland, Frankrijk en Italië lid van de G20.
Op de een of andere manier wordt Nederland, dat ook een sterke economie heeft, vaak uitgenodigd om de top bij te wonen. Marc Rutte, u weet wel de man die beweert dat hij leraar wil worden, is ook uitgenodigd voor de komende top in New Delhi. Teflon Mark duikt overal op. Zelfs bij een deal van de EU met Tunesië over migratie. Tja, zijn teflon versie van PFAS maakt hem blijkbaar immuun voor menselijk leed, zoals in de nog steeds niet opgeloste toeslagenaffaire en de, in een rijk land onwaardige toestanden, in het aanmeldingscentrum voor vluchtelingen in Ter Apel. Een regio die de Haagse Hollanders vroeger al misbruikten als wingebied.
Door het gedraai en getreuzel op de voorbereidende bijeenkomsten voor de G20, de gang van zaken rond de EU-natuurherstelwet en het politieke gedraai rond de INEOS-uitspraak van de Raad voor Vergunningsbetwistingen, verdwijnt het respect voor de politiek als sneeuw voor de zon.
De eerste voorbereidende bijeenkomst eind juli was een vergadering van de energieministers van de G20 in Goa, in India. Algemeen werd verwacht dat zij de basis zouden leggen voor de COP28 in Dubai aan het einde van dit jaar. Volgens ‘olieboer’ Sultan al Jaber, die deze COP voorzit, zijn het onverminderd uitfaseren van fossiele brandstoffen tegen het midden van deze eeuw en het verdrievoudigen van de capaciteit voor hernieuwbare energie tegen 2030 een topprioriteit. Landen zoals Saoedi-Arabië en Rusland, beide belangrijke fossiele brandstoffen leveranciers, blokkeerden elke vooruitgang.
Hun redenering is domweg hypocriet, wanneer ze argumenteren dat fossiele brandstoffen nog steeds een belangrijke rol spelen in de wereldwijde energiemix, het uitbannen van energiearmoede en het voldoen aan de groeiende vraag naar energie. Hierbij kregen ze steun van de andere olieboeren: China, Indonesië en Zuid-Afrika. De EU wil het uitfaseren van fossiele brandstoffen juist versnellen. De G20-landen zijn verantwoordelijk voor ongeveer 80% van de mondiale CO2-uitstoot. Bovendien is het krankzinnige besluit van de huidige regering van de UK om de winning van de olie- en gas in ‘hun’ Noordzee toe te staan,‘disgusting;’ om een Engels woord te gebruiken. Het is ook daar in de rechtse conservatieve regering, sinds de Brexit eigen volk eerst.
De tweede bijeenkomst vond ook in India plaats maar nu in Chennai. Hier kwamen de milieu- ministers van de G20 bijeen. De ontwikkelde landen drongen aan om de uitstoot tegen 2025 te maximaliseren en tegen 2035 met 60%, ten opzichte van het niveau van 2019, te verminderen. De ontwikkelingslanden voelden hier niets voor. Ze willen zich houden aan het Akkoord van Parijs dat hen meer ruimte geeft. Evenals in Goa wordt er geen oplossing gevonden om deze tegenstelling, in het belang van de mondiale gemeenschap, te overbruggen.
Op de G20 zijn drie kampen te onderscheiden. Gastheer India, de EU en Duitsland pleiten voor haalbare doelstellingen om de capaciteit voor hernieuwbare energie te verdrievoudigen, zoals de COP28 voorzitter dat voorstelt. Frankrijk, de VS en Zuid-Korea, willen een minder strenge definitie van ‘hernieuwbare energie’ waardoor kernenergie en koolstofafvangtechnologieën, de zogenaamde “koolstofarme” oplossingen, er ook toe worden gerekend. Zo glijden we dus af in de richting van de gedroomde, ecomodernistische oplossingen van Bart De Wever. De ‘hardliners’ zoals Rusland, Saoedi-Arabië, China en Zuid-Afrika zijn gewoon tegen het opnemen van doelstellingen voor hernieuwbare energie. En deze groepen kunnen we ook onderscheiden op ons nationale en regionale niveau.
Op de barricaden
Als je, zoals ik dat hier doe, een paar nieuwe alarmerende wetenschappelijke inzichten en een aantal belangrijke politieke ontwikkelingen op een rij zet, is de kans groot dat je KLIMAATCRISISMOE wordt. Dit woord heeft in scrabble een woordwaarde van 32. Niet veel dus. Dat kun je tegenwoordig op je computer berekenen. Wat wij, als klimaatactivisten blijkbaar niet kunnen, is doordringen in die grijze hersenmassa van het merendeel van onze, voor deze tijd niet meer capabele politici.
Een overheid die zijn eigen rechtssysteem aan zijn laars lapt vraagt om moeilijkheden.
Dat blijkt nog maar weer eens uit de krankzinnige en volstrekt onverantwoordelijke kronkels die zowel de Vlaamse en de federale regering maakt om INEOS tevreden te stellen na een vernietigende rechterlijke uitspraak. INEOS dat, gesteund door de Vlaamse – met Bart De Wever op kop – en de federale overheid, al is begonnen aan de bouw voordat de gerechtelijke procedure is afgelopen. Dat doet de Vlaamse overheid overigens wel vaker als natuur- en zelfs overstromingsgebieden plaats moeten maken voor woonwijken, zoals in Zevenhuizen en Puurs. Loopt het, wat INEOS betreft, anders dan lost de rechtse Vlaamse en Belgische politiek dat, zoals de afgelopen dagen in het Antwerpse Havenhuis tijdens het bezoek van INEOS CEO Jim Ratcliffe bleek, wel even op, lijkt het.
Geen wonder dat de burgerlijke ongehoorzaamheid en het politiegeweld toeneemt. Je kunt blijkbaar als burger zoveel demonstreren als je wilt of zelfs naar een onafhankelijke rechter stappen; maar in het België van nu helpt dat niet meer, zoals onze premier eens in en interview tijdens de COP27 in Egypte, zei. Tja, wat moet je met zo’n leider? De overheid, notabene, lapt de uitspraken van de rechters, zoals in de door hen uiterst moeizaam verlopen Klimaatzaak, gewoon aan zijn laars. Dat moet je als burger eens proberen bij zo’n lullige parkeerboete. Deurwaarders doen gouden zaken.
Het is dan ook geen wonder dat het aantal rechtszaken snel toeneemt zoals blijkt uit de derde Global Climate Litigation Report: 2023 Status Review dat het VN-Milieuprogramma (UNEP) op 27 juli publiceerde. Het aantal rechtszaken neemt, met name in de laatste jaren, zeer snel toe, terwijl het vertrouwen in de overheid op zijn minst even snel daalt en de drie planetaire crisissen steeds duidelijker van zich laten horen. Wie faalt hier?
Op 31 juli maakte de Britse overheid bekend dat het ruim honderd nieuwe licenties gaat uitgeven voor het winnen van Noordzee olie en gas. Dat is misdadig.
Als wereldburger voel ik mij bedreigd door bijvoorbeeld ONZE klimaatcrisis en ben ik geschokt door het politieke onbenul en onvermogen. Blijkbaar leven veel politici op een andere planeet. Het is bijna onvoorstelbaar dat de huidige conservatieve, rechtse premier Rishi Sunak, iemand die voor de Brexit was, ruim honderd nieuwe vergunningen aan de Britse olie-en gas industrie geeft. Dit om het land onafhankelijk van onbetrouwbare leveranciers te maken, zoals Rusland. Als het aan hem ligt moeten alle fossiele brandstoffen in de Noordzee gewoon worden gewonnen. Dat is crimineel.
Als bezorgde en verontruste Grootouder word ik, door al die verbroken beloften van de politiek en het grote bedrijfsleven die het begrip ‘nul-uitstoot in 2050’ slechts als markeringsinstrument gebruikt, soms KLIMAATCRISISMOE.
De wetenschap is meer dan duidelijk. Elke nieuwe uitkomst ervan neemt weer wat onzekerheid weg. Het bedrijfsleven is ook duidelijk: ze doen alleen iets als er wat te verdienen valt. En de politiek? Wel je zou ze moeten kunnen ontslaan met al die bijna endemische wanprestaties. Een enkeling trekt soms nog haar eigen conclusie. Maar de aan hun zitjes vastklevende, kakelende meerderheid doet niets. Ze blijven schaamteloos zitten waar ze zitten en verzieken de boel. Ze doen dus eigenlijk wel iets. Ze doen juist wat ze NIET zouden moeten doen: dwarsliggen, zoals bij ONZE Klimaatzaak, INEOS, het afschaffen van subsidies op fossiele brandstoffen en ga maar door. Ze zijn er niet voor een groot deel van de bevolking, realiseer ik mij. Dan verdwijnt die KLIMAATCRISISMOEHEID razendsnel en is het weer tijd voor actie, harde actie.
Samenvatting
Klimaatcrisismoeheid is wellicht het vervolg op klimaatangst, die bij velen voorkomt. Maar in tegenstelling tot een lichamelijke vermoeidheid, waarbij je het even kalm aan moet doen, leidt klimaatcrisismoeheid tot meer actie. Het wordt tijd dat de aarzelende en falende politici, de zogenaamde leiders van onze democratische samenleving, de wetenschappelijke feiten en de langetermijn maatschappelijke wensen onder ogen zien en eindelijk gaan opkomen voor de toekomst van ons nageslacht.
Reactie toevoegen