Klimaatverandering Deel 2 Antropogene Klimaatverandering : observatie en meting
Module 2.4 Extreem weer
De klimaatverstoring gaat niet alleen over temperatuurstijgingen, maar ook over veranderingen in neerslagpatronen, orkanen, enz.
Hoeveelheid neerslag
We zien dat er wereldwijd een kleine stijging van de neerslaghoeveelheid is. Zie afbeelding hieronder.
Logisch, want een warmere atmosfeer kan meer waterdamp bevatten. Neerslag varieert naargelang de breedtegraad. In de tropen is het natter dan in de subtropen. In les 4, module 1.5 spraken we al van de Hadley cel [1]. Welnu deze zal groter worden door de hogere temperaturen. Met andere woorden : in plaats van zich tot de subtropen te beperken breidt deze cel zich uit naar het noorden (richting Middellandse Zee). Hierdoor verplaatsen stormen zich noordelijker (subpolair), waardoor het daar natter (zal) word(t)(en). Zie de afbeelding hieronder.
Droogte
Ondanks de licht hogere neerslaghoeveelheid zal het op vele plaatsen toch droger worden. Dat komt omdat de hogere temperaturen tot meer verdamping leiden. Dat is het geval in België en omstreken. Ook het zuidoosten en zuidwesten van de USA krijgen door de uitbreiding van de Hadley cel minder regen. Woestijnen breiden er zich noordwaarts verder uit.
Extreme neerslag
Door de al vermelde grotere verdamping zal de neerslag intenser worden. De stijgende warme lucht bevat meer waterdamp. Die kan zowel in sneeuw als regen neervallen naargelang de breedtegraad en het seizoen. Het is dus niet zo dat we geen sneeuw meer zullen hebben hier in België, maar wel minder vaak en soms heviger dan vroeger. De neerslag in de USA bijv. is al bijna overal gestegen Aan de oostkust van de USA zien we nu al blizzards met meer sneeuw door de warmere atmosfeer en oceaan, zelfs al is het sneeuwseizoen er nu al korter dan vroeger.
Hitte
Hoe kan een kleine gemiddelde opwarming van de aardoppervlakte zo’n extreem hitte effect hebben? Onderstaande Gauss-curve toont dit aan[2]. Door de opwarming schuift de temperatuurcurve naar rechts op, richting meer hitte. +1°C geeft een verdubbeling van het aantal hittegolven (zie uiterst rechts op de Gauss-curve).
De recente hittegolven van 2018 en 2019 zijn daar een voorbeeld van. Op 25 juli 2019 piekte de temperatuur in België naar een nooit eerder gevoelde en gemeten hitte van 41,8°C in Begijnendijk! Wat normaal een eenmalig 1000-jarig gebeuren is, wordt plots een fenomeen van om de 20 jaar door die +1°C. Of is het meer, want 2003 (zie afbeelding hieronder) was ook een verschrikkelijk heet jaar, met in de EU meer dan 30.000 extra doden door de hitte. En 2010 was dat ook al.
2010, 2018 en 2019 zijn onuitgegeven in de recente klimaatgeschiedenis met extreme hitte, droogte, bosbranden in het noordelijk halfrond.
Opwarming van de atmosfeer betekent meer vocht dat verdampt en in de lucht hangt, dus hevigere neerslag met overstromingen tot gevolg.
Opwarming van de grond betekent meer verdamping en dus meer droogte. De combinatie van hitte en warme grond betekent meer bosbranden, ook in de poolstreken (Siberië en Alaska branden…)
Nog niet overtuigd ? In 2011 leden Oklahoma en Texas (Zuidwesten van de USA – cfr. hiervoor) onder extreme hitte, de boeren verloren 25 % van hun vee…. En dat in een rijk land!
Bekijk onderstaande afbeelding eens : hoe dichter bij het heden, hoe roder…. Hoe warmer dus. Je ziet dat in de jaren 50 hittegolven en koudegolven zo goed als in evenwicht waren, met zelfs een tendens tot meer koudegolven. Dat is sinds de jaren 80 helemaal veranderd zoals je ziet !
Hoe dit komt ? Denk aan Armand Pien : de straalstromen zijn verzwakt en vertonen grotere ‘meanders’. Ze geraken bij manier van spreken ‘opgesloten’ en blijven weken hangen, met extremer weer tot gevolg. (door onder andere het opschuiven van de Hadley cel!)
De laatste 10 jaar hebben we dubbel zo veel kans op een hittegolf door slechts +1°C opwarming…. Wat staat ons te wachten bij nog meer opwarming?
De klimaatverstoring is als een dobbelsteenspel met zes dobbelstenen. Elke dobbelsteen heeft een cijfer op (1 tot 6). Wel, de huidige klimaatverstoring heeft er al voor gezorgd dat er nu twee dobbelstenen met zessen zijn. Nu hebben we al 1 kans op 3 dat er een zes gegooid wordt. Voor de klimaatopwarming was dat 1 op 6 kansen, een verdubbeling dus!
We pokeren met de toekomst van onze (klein)kinderen.
De volgende les gaan we wat afkoelen met zee-ijs, gletsjers… zolang ze er nog zijn..
[1] de Hadley cel : Omdat het effect van de zonnewarmte sterker is boven land dan op zee, ontstaan lagere drukgebieden boven land , met krachtige moessonwinden en -regens tot gevolg
[2] De normale verdeling of gaussverdeling (genoemd naar de Duitse wiskundige Carl Friedrich Gauss) is een continue kansverdeling met twee parameters, de verwachtingswaarde en de standaardafwijking. Veel verschijnselen zijn benaderend te beschrijven met behulp van een normale verdeling. Het gaat dan om verschijnselen waarvan de verdeling symmetrisch geconcentreerd is rond een centrale waarde en afwijkingen van deze centrale waarde steeds onwaarschijnlijker worden naarmate de afwijking groter is.
Alle afbeeldingen in deze tekst zijn afkomstig van de SDG Academy en Penn State University online cursus ‘Climate Change, the science’, onder creative commons licentie
Reactie toevoegen