Milieuadvocaten ondernemen noodactie om plasticfabriek van Ineos in Antwerpen tegen te houden
Persbericht – ClientEarth
De advocaten van ClientEarth hebben een juridisch bevelschrift ingediend omdat de autoriteiten in Antwerpen de weg vrij proberen te maken voor de onnodige uitbreiding van een plasticproductiefaciliteit in de haven.
Samen met 13 andere milieuorganisaties heeft ClientEarth – een ngo die internationale juristen inzet voor milieukwesties – een procedure van uiterst dringende noodzakelijkheid ingediend om ontbossing te voorkomen voor een nog niet goedgekeurd project van de petrochemische reus Ineos ter waarde van 3 miljard EUR.
Door een bevelschrift in te dienen, proberen de milieuorganisaties te voorkomen dat het bos onnodig wordt gekapt, als tijdelijke maatregel alvorens een gerechtelijk beroep wordt ingesteld.
Deze actie is de meest recente stap in een juridische campagne van de organisaties tegen de uitbreiding van een plasticfabriek – bekend als “Project One” – die zij zowel qua milieu-impact als juridisch problematisch achten. De eerste rechtszaak van ClientEarth, die het project heeft vertraagd, was gebaseerd op het feit dat de Vlaamse overheid de milieueffecten van het project niet volledig heeft beoordeeld – een duidelijke schending van de EU- en nationale wetgeving.
De milieuorganisaties stellen dat de vergunning geen rekening houdt met de gevolgen van het project voor het klimaat vanwege de uitstoot van broeikasgassen bij de winning, transport en raffinage van de fossiele grondstoffen, waaronder schaliegas, die nodig zijn om plastic te maken. De vergunning negeert ook het feit dat dit project het reeds bestaande probleem van vervuiling door plastic korrels in de haven zal verergeren, terwijl die een bedreiging vormen voor de natuur in en rond het water.
ClientEarth advocaat Maria Jolie Veder zegt: “Dit project negeert op flagrante wijze de nationale en EU-milieuwetgeving door de vergunning in stukken te snijden. Dit maskeert de verwoestende en verstrekkende gevolgen die het project zal hebben. Vlamingen verdienen het om te weten wat de volledige impact van de uitbreiding zal zijn, niet alleen op de lokale natuur, maar ook op de wereldwijde CO2-uitstoot. Maar het publiek wordt zowel door Ineos als door de Vlaamse overheid in het ongewisse gelaten.”
“De beslissing van de Vlaamse overheid om nog meer plasticfabrieken te verwelkomen druist in tegen haar eigen verbintenissen om plasticvervuiling te verminderen en klimaatverandering aan te pakken. Dit project zal de klimaat- en biodiversiteitscrisis alleen maar verergeren.
“We zullen juridische stappen blijven ondernemen om te voorkomen dat dit project doorgaat, teneinde mensen en de planeet te beschermen tegen de onomkeerbare schade die deze fabriek zal aanrichten.”
De haven van Antwerpen ligt vlak naast een EU Natura 2000-gebied, dat door de EU is opgezet om natuurgebieden en soorten te beschermen. Bestaande plasticfabrieken in de haven verliezen regelmatig plastic korrels, die worden gebruikt voor de aanmaak van plastic producten. Deze plastic korrels accumuleren in de bodem of worden met de rivier stroomafwaarts vervoerd richting Noordzee. Ze brengen daarbij mariene habitats ernstig in gevaar en vormen een bedreiging voor beschermde vogelsoorten, omdat die regelmatig deze visei-vormige korrels opeten.
De productie van deze plastic korrels – zogenaamde ‘plastickeutels’ – door Project One – verergeren het aanhoudende probleem van plasticvervuiling in de haven en brengen zodoende nog meer schade toe aan een toch al kwetsbare omgeving – een probleem dat niet in de planningsdocumenten terug te vinden is.
De vervuiling zal zich echter niet beperken tot alleen België. Door haar ligging zullen de milieueffecten van Project One zich waarschijnlijk tot over de Belgische grenzen uitstrekken en impact hebben op de natuur in Nederland. Door het vergunningstraject onterecht op te delen, ontvangen de Nederlandse autoriteiten en burgers onvoldoende informatie om het project correct in te schatten – waar zij volgens het internationale recht wel de mogelijkheid moeten toe hebben.
Hanneke Smulders van Natuurbeschermingsvereniging De Steltkluut zegt: “Onze vrijwilligers hebben uit de eerste hand kunnen vaststellen dat er nog steeds sprake is van milieuvervuiling door plastic korrels aan de oevers van de Westerschelde en in beschermde Natura 2000-gebieden in Nederland waar veel vogels komen foerageren.”
Project One zal niet alleen grote gevolgen hebben voor het klimaat en het milieu, maar zal ook de ambitie van de Vlaamse overheid om van Antwerpen een recyclingknooppunt te maken ondermijnen, omdat de toenemende productie de prijs van nieuwe plastic zal doen afnemen. Dit zal een negatief effect hebben op de recyclingsector en de circulaire economie in het gedrang brengen.
Ook de financiële risico’s door deze immense investering in meer plastic productiecapaciteit zijn genegeerd. Door de toenemende regelgeving op het gebied van klimaatverandering en om plastic afval tegen te gaan loopt de fabriek het risico een gestrande investering te worden, inclusief de bijhorende Vlaamse overheidsgarantie.
Olivier Beys van Bond Beter Leefmilieu (BBL) zegt: “Ineos heeft onvoldoende bewijs geleverd dat Project One past in een klimaatneutrale en circulaire economie. Het bedrijf heeft ook niet ingestemd met enig engagement of beleid om de doelstellingen van het Akkoord van Parijs te bereiken.
“Het is de plicht van de regering om ervoor te zorgen dat nieuwe vergunningen in overeenstemming zijn met haar nationale en Europese verplichtingen. Zij zou van Ineos moeten eisen dat deze garanties worden gegeven in een vergunningsaanvraag voor het volledige project. Zo niet, dan doet de regering actief en bewust afstand van haar verantwoordelijkheden.”
Juridische basis van de argumenten van ClientEarth
Volgens de EU-wetgeving had het plan van Ineos om zijn bestaande plasticfabriek uit te breiden – bekend als “Project One” – rigoureus moeten worden beoordeeld voordat het project werd goedgekeurd, om er zeker van te zijn dat het volledige milieueffect ervan naar behoren in overweging is genomen.
Ineos heeft de goedkeuring van het project echter opgesplitst in drie afzonderlijke milieueffectrapportages (MER’s) – één voor de ontbossing van het gebied dat nodig is voor de fabriek, en één voor elk van de raffinaderij-eenheden zelf.
Deze ‘salamitactiek’ van de vergunning kan het voor de autoriteiten gemakkelijker maken om deze goed te keuren, aangezien slechts één fase van het project tegelijk wordt onderzocht. Deze aanpak kan ook het totale effect van het project verdoezelen, wat volgens het EU-recht illegaal is. Het roekeloos ruimen van de grond voordat de rest van het project groen licht krijgt, kan er ook toe leiden dat dit bos voor niets wordt gekapt.
Daarom heeft ClientEarth in 2019 een administratief beroep ingesteld tegen de m.e.r. voor ontbossing, met het verzoek om een uitgebreide m.e.r. uit te voeren om de volledige impact van Project One weer te geven.
Achtergrondinfo
Over Ineos Project One
De geplande uitbreiding van de plasticfabriek van Ineos – bekend als “Project One” – bestaat uit twee nieuwe installaties: een ethaankraker, die ethaan omzet in ethyleen, en een installatie die propaan omzet in propyleen. Ethyleen en propyleen zijn beide grondstoffen voor de productie van kunststoffen.
Kunststofraffinaderijen gebruiken olie of schaliegas als grondstof voor de productie van ethyleen en propyleen, wat betekent dat elke plastiekfabriek een belangrijke bron van klimaatschade is. Deze effecten zijn niet beoordeeld als onderdeel van het planningsproces. Aangezien de EU zowel de koolstofuitstoot als het kunststofafval aanpakt, is het een grote misstap om deze installaties aan de voordeur van Brussel te laten bouwen.
Naar schatting lekt er jaarlijks tot 167 000 ton plastic pre-productiepellets in het milieu in Europa, waardoor plastic korrels de op één na grootste bron van primaire microplasticvervuiling zijn.
Vanwege de omvang en de aard van Project One hebben banken en investeerders die bij het project betrokken zijn een vorm van financiële garantie nodig om eventuele risico’s te dekken. In dit geval wordt aangenomen dat de Vlaamse overheid een overheidsgarantie van 250-500 miljoen euro verleent.
Betrokken milieu-organisaties
Milieuorganisaties die zich bij ClientEarth hebben aangesloten bij het verzoek om het verbod zijn: Natuurbeschermingsvereniging De Steltkluut, Klimaatzaak, Greenpeace Belgium, StRaten Generaal, Fairfin, BOS+, Recycling Network Benelux, Grootouders voor het Klimaat, Climaxi, Bond Beter Leefmilieu (BBL), WWF Belgium, Zero Waste Europe en Gallifrey Foundation.
Over ClientEarth
ClientEarth is een liefdadigheidsinstelling die de kracht van de wet gebruikt om mensen en de planeet te beschermen. Wij zijn internationale advocaten die praktische oplossingen vinden voor ’s werelds grootste milieu-uitdagingen. We bestrijden de klimaatverandering, beschermen de oceanen en wilde dieren, maken het beheer van de bossen sterker, vergroenen de energie, maken het bedrijfsleven verantwoordelijker en dringen aan op transparantie van de overheid. Wij geloven dat de wet een instrument is voor positieve verandering. Vanuit onze kantoren in Londen, Brussel, Warschau, Berlijn en Peking werken we aan wetten gedurende hun hele levensloop, vanaf de vroegste stadia tot aan de implementatie. En als die wetten worden overtreden, gaan we naar de rechter om ze te handhaven.
Over Natuurbeschermingsvereniging De Steltkuut
Natuurbeschermingsvereniging De Steltkluut is een vereniging van vrijwilligers, opgericht in 1956, met als doel het bevorderen van het juiste correct beheer van natuur, milieu en landschap in het belang van mens, fauna en flora in de Nederlandse regio Oost-Zeeuws-Vlaanderen.
Over Bond Beter Leefmilieu (BBL)
Bond Beter Leefmilieu verenigt natuur- en milieuorganisaties en versterkt de stem van duurzame koplopers in Vlaanderen. Samen initiëren en stimuleren we de transitie naar een samenleving met een volledig hernieuwbare, circulaire economie. We maken dit concreet door met burgers, sociale organisaties, ondernemingen en overheden aan haalbare en innovatieve oplossingen te werken. Op die manier willen we de dag realiseren waarop iedereen in Vlaanderen goed leeft zonder te wegen op het milieu, de natuur en onze gezondheid.
Lees ook
BBL, Een klimaatpact voor de industrie ook voor Ineos
DM, Strijd om miljardenproject Ineos duurt voort
Reactie toevoegen