Als voormalig bankier en bestuurder heb ik enkele jaren geleden een oproep gelanceerd aan ondernemers “om het enge eigenbelang te overstijgen” en “om de transitie naar een nieuwe duurzame economie niet te missen” (gepubliceerd in De Tijd).
Vandaag doe ik deze oproep opnieuw, als ‘grootouder voor het klimaat’ omdat ik ervan overtuigd ben dat dringend alle zeilen moeten worden bijgezet en alle krachten moeten worden gebundeld om de verloedering van de planeet en hiermee van de mensheid te voorkomen. Ondernemers hebben krachten en middelen die andere burgers niet hebben en dus hebben ze ook een grote verantwoordelijkheid èn de kans om in hun werkveld substantieel bij te dragen tot de zorg voor het klimaat.
Onze onderlinge afhankelijkheid in de economie maakt dat de economie het gebied bij uitstek is waar verbondenheid (Fraternité) door samenwerking het meest vruchtbaar kan zijn. Intensief samenwerken geeft de mens en de economie vleugels, zo leert mijn ervaring. De economie is één groot lokaal en wereldwijd laboratorium van menselijke samenwerking en dus een geweldige kracht voor positieve menselijke en maatschappelijke ontplooiing, weliswaar binnen de grenzen van en met aandacht voor de kwaliteit van onze planeet.
Maar ons huidig economisch competitie- en concurrentiemodel is niet kwalitatief en niet duurzaam genoeg en goed samenwerken moeten we nog leren. Maak van goede samenwerking, associatie, alliantie en gezamenlijke verantwoordelijkheid de kern van de economische zaak en de wereld zal er beter, veiliger, menselijker en groener uitzien. De financiële overschotten uit de productiviteit van de economie zullen beter hun weg vinden naar culturele, sociale en immateriële ontwikkeling. Per saldo zal de hele samenleving meer ontwikkelingskansen en kwaliteit krijgen dan ooit tevoren. Geld is hierbij een essentieel middel, maar geen doel op zich. Andere middelen zijn o.a. empathie, medemenselijkheid en zorg voor levenskwaliteit, ook op lange termijn en in een klimaat dat leefbaar is.
Meer en meer ondernemers vinden voldoening in een evenwichtige combinatie van goed ondernemen en een zinvolle en duurzame bijdrage leveren aan meer levenskwaliteit. Kortom, meer aandacht hebben voor people, planet, prosperity en participation.
Voor een ondernemer zijn de mogelijkheden om van deze combinatie op een duurzame manier werk te maken zowel een geschenk als een uitdaging. Het geschenk is de voldoening die je elke dag kunt hebben.
Van de uitdagingen noem ik er een aantal: een doodlopend spoor in het traditioneel produceren en handelen durven verlaten; vernieuwing omarmen en out of the box denken en doen; van klein vertrekken en stelselmatig en met doorzettingsvermogen uitbouwen; draagvlak zoeken bij klanten en leveranciers maar ook structurele samenwerking organiseren met ngo’s, burgerbewegingen en het middenveld.
En tot slot: niet doorschieten bij succes en een grotere schaal; blijven leiding geven, besturen, opleiden en adviseren op mensenmaat met aandacht, inlevingsvermogen, gevoel en de wil om resultaat te boeken.
Dit zijn zienswijzen, werkwijzen en krachten die ik bij veel ondernemers aanwezig zie maar die nog meer zouden kunnen worden gebruikt om duurzame en maatschappelijke projecten op te zetten. Wakkere en duurzame ondernemers kunnen nochtans het verschil maken door hun medewerkers, klanten, leveranciers, aandeelhouders, ngo’s, burgerbewegingen en het middenveld beter en op een structurele manier te betrekken bij de ontplooiing van hun activiteiten. Vrije, gelijkwaardige en geëmancipeerde burgers willen nu, meer dan ooit, invloed uitoefenen, ook in het gebied van de economie.
Ik doe een oproep aan kleine en grote ondernemingen om het enge eigenbelang te overstijgen door consumenten en burgers op een duurzame wijze als partners mee te nemen in hun verhaal en zelf ook meer sociale economie te bedrijven.
Ondernemers hebben de mogelijkheid en de middelen om van duurzaam en verantwoordelijk ondernemen de kern van de zaak en hun handelsmerk te maken. Enkele mogelijkheden:
– zet technologische ontwikkelingen volop in voor lokale groene energieproductie, hergebruik van grondstoffen en een duurzame organisatie van logistiek en mobiliteit;
– maak van sociale netwerken kanalen die waarde toevoegen; verschaf dienstverlening bij ‘peer to peer’ ontwikkelingen en de ‘sharing economy’;
-associeer u met gelijkgezinde ondernemers en zorg zo voor duurzame productie- en distributieketens;
– versterk uw interne organisatie door medewerkers zowel individueel als gezamenlijk te laten participeren in uw beleid;
– versterk uw bedrijfscultuur door sociale, ecologische, culturele en ethische elementen te integreren; dit stimuleert de creativiteit en die hebt u nodig voor innovatie en, niet te vergeten, voor uw bijdrage tot de beschaving.
Als “duurzaam ondernemen” een gat in de markt is, dan heb ik er niets op tegen dat dit gat wordt opgevuld met oprecht duurzame producten en diensten. Ondernemers, mis de transitie naar deze nieuwe duurzame economie niet.
Er zijn tegenwoordig wereldwijd, en ook in dit land, bedrijfsleiders die hun strategie verbinden met de grote mondiale vraagstukken en zo hebben wij er meer nodig. Bedrijven en hun aandeelhouders beschikken over een rijkdom van activa, infrastructuur en bedrijfsmiddelen en zij kunnen een beroep doen op getalenteerde medewerkers. Samen kunnen zij in permanente dialoog de balans oefenen van het ik en het wij. Zij kunnen zich met elkaar en met overheden associëren om de 17 werelddoelen (Sustainable Development Goals van de VN) te realiseren die wij ons als samenleving stellen.
Als wij ons als burger en als ondernemer, maar vooral als mens in zo’n transitie kunnen inschrijven, dan voegen wij allen waarde toe aan het uitgebreid bruto binnenlands product dat niet noodzakelijk kwantitatief maar vooral kwalitatief zal groeien. Zo bevorderen wij ook de vrede en samenhang in onze gemeenschappen, in onze ondernemingen en in onze economie.
Open samenwerking is ook de beste remedie tegen angst en terreur.
Ondernemers, maak van uw menselijk en economisch potentieel een sociale en klimaatvriendelijke kracht en gebruik ze nù! Plus est en vous!
Frans De Clerck (1945) is ‘Grootvader/Ambassadeur voor het Klimaat’. Hij kreeg de Burgerschapsprijs in 2015. Hij is mede-oprichter en voormalig directeur van Triodos Bank België, initiator van de Global Alliance for Banking on Values en voormalig bestuurder van ondernemingen en verenigingen.
frans.declerck(@)hotmail.com
Reactie toevoegen