‘Een megadoorbraak die wereldwijd gevolgen gaat hebben’, zo juichte gisteren 26 juni 2021, de Nederlandse milieuorganisatie Milieudefensie toen het verdict was gevallen in ‘de zaak Shell’. Even tevoren had de rechtbank in Den Haag met een baanbrekende uitspraak oliereus Shell verplicht zijn wereldwijde CO2-uitstoot met 45 procent te reduceren ten opzichte van 2019.
De rechtbank oordeelde dat Shell – met 1100 dochterondernemingen in 70 landen – in het beleid van het concern onvoldoende rekening had gehouden met de vereiste CO2-reductie. De plannen van het bedrijf waren niet concreet genoeg om de doelstelling te halen. Door de emissies onvoldoende te verlagen bezondigt Shell zich aan ‘onrechtmatige gevaarzetting’. Dat betekent dat het bedrijf wel degelijk op de hoogte is van het gevaar van klimaatverandering, maar dat gevaar onvoldoende serieus neemt. Zelfs al zou Shell activiteiten moeten afstoten, dan weegt dat niet op tegen het risico van een gevaarlijke klimaatverandering.
Een sterke uitspraak, want op het eerste gezicht is het internationaal recht van toepassing op overheden en niet op bedrijven. En dat voerde Shell ook aan. De rechtbank oordeelde echter dat Royal Dutch Shell rechtstreeks verantwoordelijk is voor de activiteiten van de hele Shell Groep. Het concern heeft invloed op toeleveranciers en afnemers, op wat aangekocht wordt en op wat aan de consument verkocht wordt.
Bekijk hier het filmpje dat de klimaatorganisaties hebben gepost.
Dit is de korte versie van het vonnis:
“Klimaatzaak tegen Royal Dutch Shell
Ontvankelijkheid vorderingen. Toepasselijk recht. RDS is verplicht om via het concernbeleid van de Shell-groep te zorgen voor CO2-reductie van de Shell-groep, haar toeleveranciers en afnemers. Dat volgt uit de voor RDS geldende ongeschreven zorgvuldigheidsnorm, die de rechtbank heeft ingevuld aan de hand van de feiten, breed gedragen inzichten en internationaal aanvaarde standaarden. Geen schending van deze verplichting, wel een dreigende schending. Bevel.”
Het volledige vonnis kunt u hier raadplegen.
En hier leest u de reactie van het team Klimaatzaak: “Bedrijven hebben zelfstandige verantwoordelijkheid in klimaatcrisis.“
Gisteren nam de geschiedenis een afslag in Den Haag. Voor de allereerste keer stelde een rechtbank onomwonden dat bedrijven een eigen verantwoordelijkheid hebben om klimaatverandering binnen veilige grenzen te houden, los van wat overheden doen.
Tot dat moedige oordeel kwam de rechtbank op basis van de zorgvuldigheidsnorm, die voorschrijft dat eenieder voor zover mogelijk voorzienbare schade aan een ander moet voorkomen. Deze even simpele als geniale juridische norm toegepast op de feiten, breed gedragen inzichten en internationaal aanvaarde standaarden rond het klimaat stut het bevel aan Shell. Concreet kreeg het bedrijf de opdracht om in 2030 zijn CO2-uitstoot met netto 45% terug te hebben gebracht (ten opzichte van 2019). Ook moet Shell zich inspannen om de CO2-uitstoot van de toeleveranciers en afnemers te verminderen met 45% netto (2030).
Een streep door de rekening van Shell, maar ook van andere Carbon Majors, die vanaf vandaag het zwaard van rechtszaken boven hun hoofd zullen voelen hangen als ze aan hetzelfde tempo blijven uitstoten. En ontegensprekelijk winst voor het klimaat, en alles en iedereen die daarvan afhangt.
De zaak werd aangespannen door Milieudefensie en werd gepleit door Roger Cox, die ook deel uitmaakt van ons juridisch team. “
Maar dat is nog niet alles!
De olie-industrie ligt ook onder vuur vanuit een andere hoek. Vorige week immers stelde het internationaal energieagentschap IEA dat energieconcerns wereldwijd nu moeten stoppen met het zoeken naar nieuwe olie- en gasvelden, omdat anders 1,5 graad temperatuurstijging onhaalbaar is. Eveneens vorige week stemden bijna een op de drie aandeelhouders van Shell voor de klimaatresolutie van Follow This, die veel verder gaat dan Shells eigen plannen om de uitstoot te beperken, al kreeg ook Shells eigen resolutie ongeveer 80 procent van de stemmen achter zich. Maar ook bij Chevron en Exxon Mobil was er aandeelhoudersverzet. Het maatschappelijk draagvlak voor big oil lijkt echt te wankelen.
Milieudefensie vindt de oproep van IEA alvast een goed begin: als Shell niet langer investeert in nieuwe bronnen, maar opmaakt wat er is, komen ze aardig in de buurt van wat wij wensen. “Dus de bestaande reserves worden niet ineens waardeloos”, aldus Nine de Pater, campagneleider klimaat en energie bij Milieudefensie.
Meer weten? Lees dan
- Bart Eeckhout , De tijd om de klimaatcrisis beheersbaar te houden verstrijkt snel. Blijkbaar is het nodig dat een rechter ons daaraan herinnert, DM 27/05/2021
- Bard Van De Weijer, Historische uitspraak in klimaatzaak tegen olieconcern. Shell moet uitstoot drastisch verminderen, DM 27/05/2021
- Johan Rasking, Grote dag voor ‘kleine’ klimaatactivisten, DS 27/05/2021
- Hendrik Schoukens, Veroordeel het klimaat niet tot de ‘dood door duizend sneden’, DS, 27/05/2021
- Inge Ghijs, Controleren of maken rechters het beleid?, DS 27/05/2021
- Pascal Sertyn, Dominique Minten, Rechter verplicht Shell klimaatafspraak van Parijs na te leven. De CO-uitstoot van het olieconcern Shell moet tegen 2030 met minstens 45 procent gereduceerd worden. Het gaat om een gerechtelijke uitspraak die alle bedrijven met een zware klimaatafdruk koude rillingen bezorgt, DS 27/05/2021
- JVH, Historische uitspraak in klimaatzaak: Shell moet CO2-uitstoot drastisch verminderen van rechter, NB 26/05/2021 – Bron: BELGA
- Historisch: Shell moet CO2-uitstoot verminderen na uitspraak rechtbank, Knack 27/05/2021 – Bron BELGA
- Gerard Reijn, Shell gaat acht raffinaderijen afstoten: ‘Olie zal nooit meer worden wat het was’, De Volkskrant, 29/10/2020
- Pascal Sertyn, Een zwarte woensdag voor big oil, DS 28/05/2021
Reactie toevoegen