carbon bubble ahead

Barst straks de ‘Carbon Bubble’?

Auteur: Ilse De Vos

We kennen al het CO2-deken en het ozongat en we zagen in documentaires de methaanbubbels in Siberische meren. Maak vandaag kennis met de ‘Carbon Bubble’ of de CO2 zeepbel.

De Carbon Bubble is in tegenstelling tot de vorige fenomenen, niet fysisch vast te stellen. Ze heeft ook niks te maken met het Carbon budget (cumulatief budget) dat landen niet mogen overschrijden om de CO2 uitstoot onder het afgesproken peil te houden.

Alhoewel. Om binnen het Carbon Budget te blijven, is een uitstap uit kolen, olie en gas noodzakelijk. En dus moeten we andere vormen van energie gaan aanspreken. Klimaatverandering zal voor verschuiving zorgen in de dingen die we belangrijk of net helemaal niet meer waardevol vinden.

Als we geen olie meer kunnen verbranden, verliest die voor ons zijn waarde. Als we de appartementen op de dijk, d.i. het vastgoed aan de kust niet kunnen beschermen tegen een stijging van de zeespiegel, dan wordt het een risicovolle investering.  Als een firma een industrieel proces gebruikt dat in strijd is met strengere uitstootnormen, verliest ze aan waarde. Haar aandelen zullen in waarde dalen, waarschijnlijk zelfs op heel korte termijn.

De waarde van oliebedrijven is naast hun huidige productie, ook gebaseerd op de hoeveelheid olie, gas of steenkool die ze in de toekomst nog uit de grond kunnen halen. Deze reserves of voorraden staan als vermogen op  hun balansen. Als die bedrijven hun voorraden straks niet meer uit de grond mogen halen, omwille van het ‘Carbon budget’, d.i. de emissiegrens die ze niet mogen overschrijden, zullen die oliebedrijven hun vermogen zien wegsmelten.

Nochtans worden op dit moment de aandelen van olie,  net als die van vastgoed aan de kust, en van industriële patenten nog steeds zeer hoog ingeschat, om niet te zeggen overgewaardeerd.

Als er een groot verschil is tussen hoe de markt denkt dat een vermogen moet worden ingeschat en wat dat vermogen werkelijk waard is, dan spreekt men in de economie van een ‘bubble’, een zeepbel.

Experten noemen het verschil tussen de waarde van oliebedrijven en klimaatbedreigende industrieën enerzijds en van kwetsbare fysische gegevenheden anderzijds, de ‘Carbon Bubble’. En die koolstof zeepbel groeit. Nog steeds. Ooit zal hij barsten, want dat doen zeepbellen nu eenmaal als ze te groot worden.

Risicomanagers op de financiële markt zijn zeer bezorgd over de grootte van de Carbon Bubble en de schade die hij zal veroorzaken als hij uiteenspat. Miljarden dollars zullen dan plots in het niets verdwijnen. De gouverneur van de Bank of England zei in 2015 al dat als de Carbon Bubble blijft groeien, het uiteen spatten ervan hetzelfde effect zal hebben als de wereldwijde financiële crisis van 2007. Andere experts treden hem bij. Alleen als we actie ondernemen voor het klimaat, zal de markt weerbaar worden en kan de Carbon Bubble krimpen en vermijden we een financiële en ecologische catastrofe.

Het is dus een win-win situatie voor iedereen, behalve voor hen die sterk geïnvesteerd hebben in fossiele sectoren. Zij hebben voordeel bij een heel grote Carbon Bubble, en willen zolang mogelijk winst maken met de hoge waarde en grote dividenden ervan. Investeerders werken met termijnen van maanden of jaren. Ze hebben niet eens succesrijke bedrijven nodig, alleen de perceptie van verzekerde toekomstige winst is voldoende.

Pas als de winsten uit fossiele energie, vastgoed en patenten niet langer betrouwbaar en verzekerd zijn, zal de Carbon Bubble uiteenspatten. Pas als ze niet langer geloven dat een bedrijf in de fossiele sector een toekomst heeft, zullen investeerders wegtrekken. En dan volgt een vloed aan desinvesteringen en prijsdalingen. 

Een crisis in het vertrouwen van de investeerders vormt daarom het grootste gevaar voor de fossiele industrie – niet de milieubewegingen, de reglementeringen, groene energie of klimaatverdragen op zich. Daarom moeten fossiele bedrijven zorgen voor een aantrekkelijk investeringsklimaat. Ze moeten een verhaal van groei vertellen, ze moeten investeerders overtuigen dat het nog decennia duurt eer de Carbon Bubble barst. Precies dat hebben ze de voorbije dertig jaar volop gedaan.

Hoe doen ze dat:

  • Ze betwisten de klimaatwetenschap;
  • Ze noemen klimaatverdragen zwak;
  • Ze bestrijden dat duurzame energiebronnen de fossiele brandstoffen kunnen vervangen;
  • Ze gebruiken elk middel om onderzoek naar emissieverlaging  te vertragen;
  • Ze steunen koolstofemissierechten, maar houden die zo laag mogelijk;
  • Ze smeden banden met ondemocratische machten om democratische processen pro-klimaat tegen te werken;
  • Ze investeren in nieuwe infrastructuur en toevoerlijnen om vertrouwen uit te stralen en het politiek moeilijker te maken om dure systemen (pijpleidingen) niet te gebruiken.

En als ze erin slagen een president te installeren die alles in het werk stelt om deze maatregelen te nemen, is hun opzet geslaagd. Ideaal voor hen is dus een presidentiële administratie vol klimaatontkenners en ministers met banden met de fossiele industrie.

We denken dan meteen aan Amerika, maar het is goed om ook eens naar het oosten te kijken. Rusland is ’s werelds belangrijkste gasexporteur en de nummer twee voor olie. Het vermogensbeheer van die Russische olie en gas ligt in handen van een kleine kring oligarchen rond president Poetin. Mogelijk hebben zij nog het meest te verliezen als de Carbon Bubble uiteenspat. Er liggen immers gigantische olievelden onder het noordpoolgebied, klaar om ontwikkeld te worden. In september 2011 ondertekenden het Russische staatsoliebedrijf Rosneft en een directielid van ExxonMobil daarover een akkoord. De Russische oligarchen hebben daarom alle belang bij de perceptie dat de koolstofzeepbel de eerste decennia niet zal barsten. Dit verklaart ook de “goede” banden met Amerika en de beïnvloeding van de verkiezingen daar.

Maar ook dichter bij huis, in onze pensioenfondsen of in je kleine aandelenportefeuille … kunnen aandelen van de fossiele industrie zitten die ooit, als de koolstofzeepbel uiteenspat, zullen wegsmelten als permafrost voor de zon.

Bron: Trump, Putin and the pipelines to nowhere

Lees ook ‘What is the carbon bubble and what will happen if it bursts


Auteur: Marleen De Vry

Vervuilende bedrijven zullen niet ontsnappen aan klimaatmaatregelen

aldus milieu-analist Roger Harrabin op 9 december 2019 op de BBC.

Bedrijven beginnen nu toch rekening te houden met de Principles for Responsible Investment (PRI) van de VN. Recent voorspelde de PRI in een rapport dat koolstofintensieve ‘fossiele’ bedrijven 43% aan waarde dreigen te verliezen door klimaatmaatregelen, terwijl schone bedrijven 33% in waarde zullen stijgen. ‘Fossiele’ bedrijven als BP en Exxon zien de bui hangen, zo vertelden ze de BBC. Het PRI-rapport voorspelt inderdaad winners en loosers binnen dezelfde sector. Autofabrikanten die het snelst overschakelen naar de productie van elektrische wagens, kunnen rekenen op een waardevermeerdering van 108%, aldus Vivid Economics. Fabrikanten die aarzelen, mogen uitgaan van een snelle waardedaling.

Maatregelen van overheidswege kunnen de keuze van bedrijven versnellen.

Daarnaast voorspelt de PRI-studie een waardedaling van 44% voor aandelen in de steenkoolsector en van 31% voor de 10 grootste bedrijven in de gas- en oliesector. Elektriciteitsproducenten die hoog inzetten op hernieuwbare energie mogen rekenen op een waardestijging van 104%. De rode lantaarns zullen twee derde van hun waarde verliezen. Bedrijven die mineralen ontginnen en verwerken die nodig zijn bij de transitie mogen uitgaan van 54% waardevermeerdering. Wie dit soort aandelen niet in portefeuille heeft, kijkt aan tegen 50% waardedaling. Industriële veeboeren gaan er al gauw 15% tot 43% op achteruit, naarmate ze gelinkt zijn aan grootschalige ontbossing.

Het gaat evident om voorspellingen, die uitgaan van een intensifiëring van het klimaatbeleid, niet van een status quo. Toch sluiten deze voorspellingen naadloos aan bij de waarschuwing van Marc Carney van de Bank of England dat wie de klimaatverandering ontkent, vroeg of laat bankroet gaat. In de praktijk zien we zelfs dat sommige verzekeringsmaatschappijen nu al dekking weigeren voor nieuwe steenkoolcentrales. AXA, bijvoorbeeld, verzekert geen nieuwe steenkoolcentrales meer en zal bovendien de bestaande verzekeringen en investeringen in steenkool in de EU tegen 2030 uitfaseren.

Toch waarschuwt Fiona Reynolds, CEO van PRI, dat de markten de impact van de klimaattransitie nog serieus onderschatten. “Wij roepen investeerders op om eindelijk realistisch te worden m.b.t. de effecten van klimaatbeleid.” Intussen blijft vooral de olie- en gassector hardnekkig mikken op technologie om CO2 te capteren en op te slagen en op energiezuinige auto’s die even milieuvriendelijk zouden zijn als CO2-vrije auto’s.

Het is nu bijgevolg cruciaal om te investeren in een innovatieve en competitieve markt, waaronder de productie op gigaschaal van batterijen, en daarnaast in skills en in fossielvrije infrastructuur. Een enorme uitdaging, zonder twijfel!

Reactie toevoegen

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met * .