Op 29 maart van dit jaar bleef een studente Rechten in de Australische stad Sydney tot één uur ’s nachts op om een ‘live’ verslag mee te maken van de Algemene Vergadering van de VN in New York. Ruim 130 lidstaten schaarden zich er achter een resolutie om miskenning van de wettelijke verplichting van staten om te strijden tegen klimaatverandering voor het Internationaal Gerechtshof (International Court of Justice) in Den Haag te brengen.
Voor het eerst in de geschiedenis zou het hoogste gerechtshof in de wereld zich uitspreken over de legale
gevolgen voor landen die het klimaat schade berokkenen ‘door hun acties en nalatigheden’. Het ICJ spoort landen er voortaan toe aan om hun klimaatplannen te versterken en dus zou er in binnenlandse juridische kwesties naar deze ‘opinie’ kunnen worden verwezen, hoewel ze niet wettelijk bindend is. Voor Cynthia Houniuhi, student aan de universiteit van New South Wales en voorzitter van Pacific Islands Students Fighting Climate Change, was dit een heuglijk moment. Het was immers de bekroning van vier jaar hard werk van haar naaste medewerkers, de koepelorganisatie World’s Youth for Climate Justice en de regering van Vanuatu. Ze hadden immers nooit durven dromen dat hun zaak voor het hoogste gerechtshof zou komen.
Dit verhaal begon in een leslokaal in Vanuatu, toen 27 studenten Rechten uit acht eilanden in de Stille Oceaan door hun professor werden uitgedaagd om de meest gedurfde legale wegen te onderzoeken om
klimaatverandering aan te pakken en één ervan voor te stellen op de Pacific Island Leaders Forum Meeting, die in 2019 plaatsvond in Tuvalu. Cynthia en haar medestudenten kozen voor de meest ambitieuze weg, een uitspraak van het ICJ, gezien het overleven van hun eilandstaten op het spel stond.
Cynthia bracht haar jeugdjaren door op de Solomonseilanden, waar klimaatverandering geen interessant item voor tafelgesprekken is, maar iets waarvan ze ’s nachts wakker liggen. Klimaatverandering is er beangstigend concreet: mensen sterven, bezittingen en huizen gaan verloren door zware stormen en de plaatsen waar kinderen opgroeiden, zullen er over enkele jaren simpelweg niet meer zijn. Herinneringen aan de jeugdjaren worden zo niet alleen in het geheugen gewist. Natuurrampen zijn er weliswaar steeds geweest, maar de regelmaat waarmee ze nu voorkomen is alles behalve ‘natuurlijk’. Minstens vijf van de bijna duizend eilanden van Cynthia’s geboorteland zijn nu al door de oceaan verzwolgen, terwijl zes andere al grote stukken land verloren hebben. Daarbij zijn complete dorpen verdwenen. Vaak gaan daarbij ook begraafplaatsen verloren, waardoor ook de band met de voorouders doorsneden wordt.
Cynthia hoopt dat ze op de dag van haar afstuderen, de ‘rorochara’ zal kunnen dragen, een traditioneel
hoofddeksel gemaakt met schelpen die gevonden worden op de eilandkusten. Het werd ook gedragen door haar grootmoeder op de dag van haar huwelijk. Zelf hoopt ze die ‘rorochara’ door te kunnen geven aan haar eigen kinderen. Ze is echter bang dat ze hen nog slechts een foto zal kunnen tonen van het eiland waar ze haar kinderjaren heeft doorgebracht. Fanalei is immers momenteel al grotendeels verlaten, en water en voedsel worden er steeds schaarser. Toch wil Cynthia haar kinderen recht in de ogen kunnen kijken als ze haar vragen wat ze destijds ondernomen heeft om de klimaatbedreiging te stoppen. Voor deze ‘klimaatstrijder’ is onze wereld een eiland dat dreigt te verdrinken door ons gebrek aan actie.
5 juni, Wereldmilieudag 2023
Pacific Islands students fight climate change, Cynthia Houniuhi, Nature Briefing, 1 June 2023, Vol. 618, page 9
Reactie toevoegen