Landbouwbeleid geen snoepdoos met deeloplossingen! Graag een grondige aanpak!
In ‘Tot de bodem: de toekomst van de landbouw in Vlaanderen’ laat KULeuven-historica en Maïka De Keyzer in twaalf hoofdstukken maar liefst zevenentwintig experts aan het woord. Elk vanuit hun eigen specialisme gaan ze in op de verwevenheid van landbouw met onze samenleving en ons dagelijks leven, op de uitdagingen voor de landbouwsector en op mogelijke (r)evoluties. Landbouw is ons voedsel, ons landschap, onze klimaat- en waterbuffer. Ze is ook werkgelegenheid, economie en handel. Onze landbouw is bovendien geen eiland. Ze is wereldwijd geconnecteerd. Deze veelheid aan stemmen biedt een solide basis om een grondig en genuanceerd debat over landbouw in Vlaanderen te kunnen schragen. Afwezig in het boek – omdat hun stem “al voldoende wordt gehoord” – maar niet in het debat op maandag 30 januari, is de stem van de klassieke landbouworganisaties.
Het boek opent met een bijdrage over het eerste ‘landbouwbeleid’ in België en over de impact van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) van de Europese Gemeenschap met de commissarissen Mansholt en McSharry. Moet dit klassieke landbouwmodel voortaan expliciet gekoppeld worden aan een voedselbeleid, goed voor zowel de volksgezondheid als de landbouw? Kan het GLB de motor worden voor verandering in het landbouwverdienmodel zelf en dus ook in de landbouwpraktijken? Het boek geeft alvast enkele sterke suggesties voor een nieuwe aanpak.
Uiteraard komt ook de concrete relatie tussen landbouw en natuur aan bod met het verlies aan biodiversiteit, de droogte, de klimaatverandering. Verscheidene oplossingsstrategieën passeren de revue. Werkt een perceelsgerichte aanpak met subsidies voor individuele landbouwers om het verlies aan biodiversiteit aan te pakken? Moeten we naar collectieve inspanningen op landschaps- en lokaal niveau? Met welke simpele ingrepen in het landschap kunnen landbouwers water bufferen, zoals een teveel aan winterwater? Verbeteren boeren hun bodems door minder machinaal te bewerken? Hoe dringend is herbebossing in Vlaanderen? En dan de hamvraag: is de toekomst aan de kleinschalige landbouw of kunnen groot- en kleinschalig complementair zijn? Slaan we resoluut de weg van de agro-ecologische transitie in?
Tenslotte komen ook de machtsverhoudingen in de voedingsketen aan bod. Landbouweconomen zien een onevenwicht tussen enerzijds landbouwers als primaire producenten en anderzijds de voedingsindustrie en de supermarkten als afnemers. Is retail op mensenmaat met korte keten en rechtvaardige prijzen haalbaar als standaardmodel in onze contreien of moeten we verder kijken? Tenslotte zijn rechtvaardige prijzen en lonen ook al jaren een issue voor organisaties als Oxfam. Lage prijzen voor landbouwproducten zetten immers niet alleen landbouwers in het Noorden onder druk, maar verstoren ook de markt in het Zuiden.
Hoe dan ook hebben de felle debatten over stikstof, droogte, biodiversiteitsverlies en onze voedingsgewoonten de landbouw centraal op de maatschappelijke en politieke agenda gezet. Het huidige debat polariseert sterk: landbouw versus ecologie, specialisatie versus diversiteit, schaalvergroting versus familiebedrijven, vermarkting versus subsistentie-economie.
Polariserende discussies brengen helaas zelden antwoorden. Dit boek wil daarom de klassieke tegenstellingen nuanceren. Het boek is dus “geen snoepdoos waaruit naar hartenlust deeloplossingen kunnen worden geselecteerd”. Dat werkt niet. De kracht van ‘Tot de bodem’ ligt dan ook in de oproep om de ad-hoc aanpak achterwege te laten en werk te maken van een domein overschrijdend, coherent landbouwplan.
Interesse in dit boek? Het is zowel in gedrukte als in online versie verkrijgbaar.
Klik hier voor de Open Access versie.
Klik hier voor een gedrukt exemplaar.
Lees meer over het boek in Vilt, Knack over het boek en over het debat, bij Denktank Minerva en Wervel.
Debat geopend…met Dirk Draulans en Zuhal Demir, ma. 30/01, 19u30 – 21u.
Maïka De Keyzer opent ook letterlijk het debat. Op maandag 30 januari gaat ze immers in gesprek met Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA), met Heleen De Smet, beleidsmedewerker van Bond Beter Leefmilieu en met Hendrik Vandamme, voorzitter van ABS. Het debat wordt gemodereerd door Knack-journalist Dirk Draulans. De organisatie van deze debatavond is een coproductie van Knack, KULeuven en denktank Minerva.
Het debat start om 19u30 en loopt tot 21u. Inschrijven is gratis maar wel verplicht. De aanvankelijke locatie is wegens de grote interesse verplaatst naar Aula Groep T, Vesaliusstraat 13, Leuven.
Stevige standpunten