Na de flop van de COP26: de kracht van tristesse?
Onze ‘leiders’ hebben er in Glasgow een potje van gemaakt.In plaats van een resolute bocht in te zetten en concrete maatregelen te nemen met onmiddellijke ingang, zijn er twee kostbare weken verloren gegaan, na jarenlang ter plaatse getrappel.
Er is, bijvoorbeeld, onvoldoende steun voorzien voor hen die in het Zuiden al jaren het zwaarst onder deze klimaatshi(f)t te lijden hebben; de fossiele industrieën werd de hand boven het hoofd gehouden (enkel inefficiënte subsidies worden verminderd – iemand moet me eens uitleggen wat heden ten dage efficiënte subsidies van de fossiele industrieën zijn).
Men zegt (o.m. onze Ursula Von der Leyen) dat ‘Parijs en de 1,5 °C nog leven’. In feite zijn ze op sterven na dood. Géén spoor van concrete acties, geen serieus beleid, enkel loze beloftes. Erger nog: met wat nu ‘beslist is’ (in feite vooral: wat niet beslist is), stevenen we af op om en bij de +3°C, en dan volgen we nog milde schattingen. Ik kan hier verwijzen naar diverse gedegen bronnen: Jem Bedell, Rupert Read, Jason Hickel…
“Onze kwetsbare planeet hangt aan een zijden draadje. Een klimaatcatastrofe staat voor de deur. Het is tijd om in een noodtoestand te gaan. Subsidies voor fossiele brandstoffen moeten stoppen. We moeten kolen uitfaseren, koolstof belasten en broze gemeenschappen beschermen tegen de impact van de klimaatwijzigingen”: hier is niet een of andere radicale rebel of een dolgedraaide klimaatactivist aan het woord. Wel Antonio Guterres, secretaris-generaal van de VN, die na het bereiken van dit pover pact wel tot deze conclusies móést komen.
Dit alles betekent een verregaande vorm van schuldig verzuim. We kunnen onze kinderen en kleinkinderen en hún kindskinderen helemaal niet geruststellen. We kunnen er enkel intriest van worden. Wellicht is het beste wat we nog kunnen doen: deze tristesse laten doordringen en laten inzinken. Om er daarna weer kracht uit te putten om onze klimaatjongeren op te roepen om – al dan niet spijbelend – de barricades te blijven beklimmen. We moeten de boel zelf in handen nemen.
Om het met onze eigen youth for climate Lola Segers te zeggen: “Deze klimaatcrisis oplossen moet hand in hand gaan met het oplossen van onze maatschappelijke problemen. Zoniet houden we een systeem in stand, dat net aan de grondslag ligt van deze crisis, en daardoor aantoont een deficiënt systeem te zijn.” In hún strijd schuilt nog de enige hoop. Zonder deze hoop rest ons nog enkel: “Don’t worry … be sad!”
Toon Van den Brempt, Ambassadeur Grootouders voor het Klimaat
Illustratie: Artur Aldyrkhanov (via unsplash)
Beste Ambassadeur Toon,
Dit stukje mag er zijn. Voor sommigen zal het iets bijbrengen. Ik zelf volg de situatie al bewust sinds zowat 1976. In het revoltejaqr 19 stapte ik 19 marsen mee. Mijn positie kon daarom evolueren. Ik ben over de shock heen. U schrijft dat de subsidies te beperkt bkijven om het Zuiden te helpen. Dit standpunt gaat voorbij aan grote hulp die deze batues zelf vragen: energie van steenkool te mogen gebruiken. Die betekent leven voor hen. Schaf dit brutaal af, en het laat zich raden dat miljoenen verarmen en duizenden sterven. U spreekt over schuldig verzuim op COP26; hoe ver kan bewustzijnsvernauwing reiken? Het verzuim duurt al zowat tweehonderd jaar.. De Europese mens heeft de natuur niet in haar recht op ontzag gezien. Vanaf de stoommachine op kolen. Hoe simpel is het te verwachten dat iets dat zo lang fout is gegroeid, in een paar maanden of jaren te keren valt? Neen, laat die valse hoop, valse trots ennvalse verwijten los. Mijn hoop haal ik uit de eeuwige veerkracht van de mens. Sinds de Romeinse invallen respectievelijk ineenstorting, sinds pmVikingen en pest en Nazis… hebben wij flessenhalzen doorsparteld en zijn er gelouterd gekomen. Nu op het gaspedaal duwen is dwaasheid. Wat traag groeit, groeit beter. Eikenhout, diamanten in de steenkoollagen én maatschappelijke veranderingen. Dank voor de link en de inspiratie.
Helaas Hublou, zijn die andere zaken die je opnoemt louter menselijke tragedies die hoofdzakelijk het mensdom heeft geraakt in die periodes. Veel lijden, dat wel, maar geen existentiële crisis. Waar we het nu over hebben is een harde, fysieke eindigheid van de capaciteit van onze planeet. Ons ruimteschip. Er is geen filosofische discussie te voeren over die eindigheid. Ofwel doen we nu onmiddellijk wat nodig is, ofwel zinken we met zijn allen. Traag groeien is een luxe die we al lang niet meer hebben.
vanwege geoloog Rudy Swennen:
Beste Ambassadeur Toon,
Als geoloog kan ik je bevestigen dat in de afgelopen 500 miljoen jaar de aarde enkele crisimomenten heeft meegemaakt waarbij 50% van alle leven is afgestorven. Pas miljoenen jaren later heeft de natuur zich hersteld. De meeste van deze catastrofes waren het gevolg van extreme natuurfenomenen die samen optraden, maar veel van deze fenomenen hadden te doen met klimaatverandering. Denk maar aan het uitsterven van de dinosauriërs. Een gigantische meteoriet slaat is in een kalksteengebied van de Golf van Mexico. Er ontstaat een gigantische stofwolk die we geochemsich overal ter wereld kunnen aantonen. Maar door de inval op kalksteen, “verdampt” dit gesteente want het bestaat uit CaCO3. De CO2 die vrijkomt zorgt voor een opwarming van de aarde. Als gevolg, planten sterven af, plantetende dieren sterven af, vleesetende dieren sterven af, enz. … Maar wat vele mensen niet weten is dat het ijs in de toendra gebieden door de opwarming afsmelt. Maar dat ijs bevat methaan, CH4. Dit noemt men gashydraten. Methaan heeft echter een veel erger effect op de opwarming van de aarde. Dus er ontstaat een kettingeffect, en de aarde is even de klutst kwijt.
Sinds de industriële revolutie neemt de CO2 concentratie in de atmosfeer enorm toe. De natuur kan dat niet zo snel bufferen. Het ijs smelt af, de oceanische stromingen wijzigen, gashydraten komen vrij door het opsmelten van het toendra ijs, en we blijven wereldwijd fossiele brandstoffen gebruiken. Men is er in Glasgow maar beperkt in geslaagd om aan de uitstoot van broeikasgassen iets te doen, want het moet inderdaad een gemeenschappelijk wereldwijd initiatief zijn. Inderdaad, de aarde zal hierdoor met grote waarschijnlijkheid zijn klutst weer eens kwijt geraken. De mensheid zal zich moeten aanpassen, maar dat is gemakkelijk gezegd. Wat met de mensen die op eilanden wonen die wegzinken in zee, of waarvan het drinkwater versilt, wat met de mensen in de gebieden waar de oogsten gaan mislukken, waar plaatselijk en tijdelijk de temperatuur met meer dan 10°C stijgt, enz. … Een deel van de mensheid zal dat niet overleven. De COP26 zal de geschiedenis ingaan als een mislukking, maar dat neemt niet weg dat eenieder zijn “steentje” kan en moet bijdragen om dit onheil deels te milderen.