Wallonië wil net als Vlaanderen zijn ruimtebeslag terugdringen, een ambitie die lange tijd dode letter bleef. Tot de zondvloed kwam. ‘We moeten rivierbeddingen zo veel mogelijk teruggeven aan de natuur.’ Hoe zit het intussen met de betonstop in Vlaanderen ?
Het dodental van de overstromingen in Wallonië is opgelopen tot 41, twee personen zijn nog vermist. Liefst 202 van de 262 Waalse gemeenten zijn getroffen, zei de Waalse minister-president Elio Di Rupo (PS) gisteren. De Waalse regering heeft twee commissarissen aangesteld die voorstellen moeten doen aan de regering over de heropbouw en herstellingen.
Tegelijk dringt het door dat er structurele ingrepen nodig zijn om Wallonië beter te wapenen tegen extreme natuurfenomenen als gevolg van de klimaatopwarming. Experts vragen dat de regering snel werk maakt van een ingrijpende Waalse variant van de betonstop, in Vlaanderen nu bouwshift genoemd, die de netto inname van open ruimte een halt toeroept. De Waalse regeringspartijen kwamen bij de start van de legislatuur in 2019 overeen om, zoals Europa vraagt, tegen 2050 het ruimtebeslag tot nul te herleiden – tien jaar later dan het Vlaamse doel. Vanaf 2025 zou er een limiet komen op nieuw aan te snijden open ruimte. Die ambitie is tot nu grotendeels dode letter gebleven, mede door corona. ‘Maar de overstromingen plaatsen het ruimtelijke ordeningsbeleid weer op het voorplan’, zegt Julien Charlier, geograaf bij Iweps, het onderzoeksinstituut van de Waalse overheid.
Ruimtebeslag in Wallonië en Vlaanderen
In Wallonië is tussen 10 en 15 procent van de ruimte ingenomen door huisvesting, industrie, handel, infrastructuur of recreatie. Dat is een stuk minder dan de 33 procent in Vlaanderen, een van de hoogste cijfers ter wereld. In Wallonië neemt het ruimtebeslag sinds 2000 ook af, tot nu drie hectare per dag. Vlaanderen komt vlot aan het dubbele. Per inwoner bekeken, heeft Wallonië wel een van de grootste ruimtelijke voetafdrukken van Europa. Met 626 vierkante meter verstedelijkte ruimte per inwoner, is dat meer dan Vlaanderen (488) en Nederland (196).
Impact van betonstop op wateroverlast
Een betonstop heeft een rechtstreekse en onrechtstreekse impact op wateroverlast, zegt Hélène Ancion, onderzoekster bij IEW, de koepel boven de Waalse milieuorganisaties. Door ontharding kan water gemakkelijker in de grond dringen in plaats van weg te spoelen, en meer groen gaat ook de opwarming van de aarde tegen. ‘Al was de regenval heel extreem.’ Waals minister van Ruimtelijke Ordening Willy Borsus (MR) stelde een commissie van experts samen die de Waalse betonstop moet voorbereiden. Na de zomer legt hij zijn regeringspartners concrete voorstellen voor, zoals manieren om woonkernen te verdichten en gewestplannen eventueel te wijzigen. ‘We zouden de tussenstappen kunnen herbekijken en het ritme versnellen’, zei hij in L’Echo. De Waalse betonstop belooft zo even gevoelige discussies op te leveren als in Vlaanderen, zoals hoeveel eigenaars gecompenseerd moeten worden, en door wie.
Lees meer hierover Overstromingen zetten Waalse betonstop hoog op agenda – De Standaard
De betonstop in Vlaanderen
Dat de betonstop in Vlaanderen – sinds deze legislatuur bouwshift genoemd – al langer op de politieke agenda staat is – vooral gezien de verspreide bebouwing en het inkleuren van bouwgronden sinds de opmaak van de gewestplannen in de jaren ’80 – niet verwonderlijk. Vlaams Minister-President Geert Bourgeois maakte er tijdens de legislatuur 2014-2019 een speerpunt van en zei herhaaldelijk dat de klimaatdoelstellingen niet konden gehaald worden als de ruimtelijke ordening niet op een nieuw spoor gezet werd. Ondanks zijn ambities om het verlies van open ruimte a rato van 6 ha per dag een halt toe te roepen, zette zijn regering – met minister voor omgeving Joke Schauvliege – amper stappen vooruit omdat ze het niet eens werd over de vergoeding voor eigenaars wiens bouwgrond een andere bestemming zou krijgen (natuur of open ruimte bijv.). De volgende Vlaamse Regering onder leiding van Minister-President Jan Jambon met vakminister Zuhal Demir werd het wel eens over een eigenaarsvergoeding die zo duur werd dat vele steden en gemeenten die bouwgrond willen omzetten nu met de handen in het haar zitten.
Het roer omgooien
De huidige minister voor omgeving Zuhal Demir is alvast een pak alerter dan haar voorgangster Joke Schauvliege. Met de “Blue Deal” die ze in het begin van haar legislatuur aankondigde wil Demir meer moerassen en recent deed ze een oproep om tegen omgevingsvergunningen in overstromingsgebieden in verzet te gaan. De vraag is enkel of dit niet het moment is om wat ruimtebeslag betreft het roer om te gooien en bijvoorbeeld bouwen in overstromingsgebied radicaal te verbieden. Of zoals Bart Eeckhout het in een commentaar in De Morgen onlangs verwoordde : ” de tijd om blijdschap voor kinderstapjes vooruit is voorbij”.
Het veranderende klimaat laat nog weinig keus: het is aanpassen of opkrassen | De Morgen
Minister Demir moet dagjespolitiek overstijgen en kiezen voor echte ommekeer’ – België – Knack
Reactie toevoegen