Op 8 juni 2020 vond het tweede webinar van Grootouders voor het Klimaat plaats met als thema Oceaan en klimaat. De spreker was onze GvK-ambassadeur Prof. em. dr. Jan H. Stel. We schrijven zijn naam eerbiedig met alle afkortingen en middenletter, want Jan Stel is een autoriteit. Hij studeerde geologie en paleontologie aan de universiteiten van Groningen en Leiden en was betrokken bij de ontwikkeling van het oceanografisch onderzoek in Nederland en Europa. Hij spreekt en schrijft zeer helder o.m. op zijn blog voor EOS. Het was een plezier via onze webcam kennis te maken met zijn rijke inzichten, up-to-date kennis en humor. Nog wel precies op wereldoceaandag.
Oceaan en klimaat
De oceaan is bijzonder belangrijk voor de klimaatcrisis, terwijl we juist bangelijk weinig weten over al dat water. Lange tijd bleef onze kennis (letterlijk) oppervlakkig, maar hij is juist een grote diepe bak met water en leven, die oceaan. Oceaan: enkelvoud, jawel, want alle oceanen vormen samen één ecosysteem, met stromingen in de bovenlaag (waar we een beetje over weten), de Twilight Zone (schemerzone, tussen 200 en 1000 m diepte) en diepe wateren waarover we nog nagenoeg niets weten – maar we weten onderhand wél dat die nog niet verkende diepten essentieel zijn voor ons ecosysteem, voor ons welbevinden, voor ‘onze wereld’.
Klimaatverandering is normaal (op geologische schaal)
‘Onze wereld’ is een term die Jan Stel in contrast zet met ‘dé aarde’. De aarde, de planeet, kan een klimaatverandering wel aan. Het zal haar eerste niet zijn. Neem nu de catastrofale asteroïde-inslag van 60 miljoen jaar geleden, toen de dino’s het loodje legden en zoogdieren hun kans zagen. Nee, over de planeet hoeven wij ons, met een beetje paleontologisch perspectief, geen zorgen te maken. ‘Onze wereld’, daarentegen, de wereld die aangepast is aan de noden van onze soort, de wereld die wij, mensen, nodig hebben om ons dagelijkse leven te leiden: die wereld komt onder zware druk. Om dat tij te keren zullen we een gezonde oceaan hard nodig hebben.
Regen is geleend oceaanwater
Bekijk de lezing zeker op ons youtube-kanaal. Precies een half uur (Jan Stel presenteert helder en gestructureerd) ben je in de ban van zijn verhaal. Over de geschiedenis van de CO2-uitstoot. Dat de oceaan 30% ervan absorbeert, helaas ten koste van een drastische verzuring van het zeewater. Over de polsslag van de aarde: de cyclische veranderingen van de continenten met een periode van ongeveer 300-500 miljoen jaar. Over de polsslag van de oceaan (de thermohaliene circulatie): diepe zeestromingen die ons klimaat regelen, waarin het water wereldwijd meer dan 1000 jaar onderweg is. Over de oerscheet: een korte hevige opstoot van de methaanuitstoot, 56 miljoen jaar geleden. Over de ecosysteemdiensten die de oceaan levert maar niet mag factureren. Over watervallen en hittegolven in de oceaan. Over poolkappen die én langs boven én langs onder worden aangevreten.
Als we blijven rotzooien met de oceaan (plastic, diepzee-ontginningen, visserij in de ‘Twilight Zone’…), staan er ons nare dingen te wachten. Bij de VN ligt daarom een initiatief voor om het internationaal zeerecht te herzien en beschermde zones te creëren in het kader van het biodiversiteitsverdrag. Je kunt ook een petitie tekenen om tegen 2030 minstens 30% van de oceaan (onze “blauwe planeet”) te beschermen.
Adopteer eens een walvis
Als toemaatje liet Jan Stel zien wat een wonder zoogdier die walvis toch is. Met de ‘walvissenpomp’ maakt elke walvis zich, met zijn nederige bijdragen plas en poep, even nuttig voor CO2-opslag als 1400 bomen. En nog belagen wij ze met onze plastics, ons lawaai en zelfs met jacht. Hoog tijd om ze te beschermen. Je kunt helpen door je eigen walvis te adopteren.
Je kunt de webinar van 8 juni hier herbekijken.
Reactie toevoegen