Het derde webinar van Grootouders voor het Klimaat ging over Klimaat en Gezondheid met GvK-ambassadeur dr. Herman Kuppers. Hij is huisarts en wetenschappelijk medewerker aan UHasselt en ook zeer begaan met de gezondheidsvoorzieningen in India, waar hij getuige is van de harde gevolgen van de klimaatverstoring.
Klimaat en gezondheid
Bij het woord gezondheid denken we typisch eerst aan de fysieke conditie van ons lichaam, vervolgens bedenken we hoe zwaar ook psychische problemen kunnen wegen. Maar het derde domein voor onze gezondheid, zegt Herman Kuppers, is onze sociale context, de gemeenschap waarin we leven. Die context bepaalt een groot deel van onze fysieke en psychische gezondheid. Hij maakt ook dat we ons gewaardeerd en gezond voelen. Of niet, want wanneer Moeder Natuur onder druk komt te staan, krijgt die context klappen en komt onze gezondheid in het gedrang.
Die druk hebben we aan onszelf te danken, wij die ons homo sapiens noemen. Overbevolking en de klimaatverstoring zijn de oorzaak van een hele reeks ziektebeelden, acuut of op langere termijn. Sommige ondervinden we al zelf, maar de grootste slachtoffers vallen in het Zuiden, in arme landen die veel minder hebben bijgedragen tot de klimaatverandering, maar er wel de hoogste tol voor betalen.
Mechanismen
Herman Kuppers legt mechanismen uit, zoals blootstelling, kwetsbaarheid en veerkracht. Die drie factoren spelen op individueel niveau, in de gemeenschap en voor de overheid. Hij beschrijft concreet hoe ziektes zich in het veranderende ecologische evenwicht gedragen en hoe slachtoffers van chronische aandoeningen extra kunnen lijden onder de gevolgen van de klimaatcrisis. 15% van de wereldbevolking is gehandicapt. Denken we aan hen wanneer we coronamaatregelen nemen? Hoe moet iemand met een fysieke beperking zich in de slums van Dehli bij 47°C zien te redden?
Hittegolven, droogtes, gebrek aan drinkbaar water. Hij laat er schrijnende foto’s van zien uit de streken van India waar hij als vrijwilliger werkt, en schetst de zelfversterkende systemen die ziekte en verderf brengen. Landverhuizingen, duizenden boeren die zelfmoord plegen wanneer 72% van het land door extreme droogte wordt getroffen.
Vrolijk word je daar niet van.
Nu de luchtvervuiling alsmaar toeneemt, hittegolven frequenter worden, bomen meer pollen verstuiven wegens de droogte, nu ziektedragers zoals de malariamug, algen, teken, de tijgermug en sprinkhanenplagen oprukken, nemen diarree, allergieën en huidziekten dramatisch toe. En psychopathologieën, ook bij de zorgverstrekkers.
Nee, vrolijk wordt het niet. De mentale impact van de klimaatdreiging alleen al, brengt angst, stress en moedeloosheid met zich mee, maar ook strijdvaardigheid die zich uit in solidariteit óf agressiviteit. Allemaal vormen van overlevingsdrang. We horen de roep om een ‘sterke leider’, maar we weten dat de nood ook het beste in de mens naar boven roept. We raken gefrustreerd door de immobiliteit van onze overheid, maar we vechten ook samen om niet alleen een deel van de oorzaak, maar ook een deel van de oplossing te worden. Grootouders voor het Klimaat wacht nog een mooie taak.
Zorg voor jezelf,
zorg voor je naaste
en spreek over het klimaat – ’s morgens en ’s avonds,
voor en na het eten, in bekoringen en gevaren.
Je kunt de webinar hier herbekijken:
Reactie toevoegen