Bekijk deze nieuwsbrief in uw browser
De landbouw verkeert in grote delen van Europa in crisis. Uit een studie van Foodlog leren we dat landbouwgrond in toenemende mate een beleggingsproduct wordt met sterk stijgende prijzen als gevolg. Bijkomende aanjagers van hoge prijzen zijn de grotere landbouwbedrijven die vanuit een commerciële logica hun schaal willen vergroten en de verpaarding (aankoop van landbouwgronden door gegoede burgers voor vooral paarden). Die ontwikkelingen maken het voor jonge boeren steeds lastiger om op te starten en de bedrijven van hun ouders over te nemen. Boeren die gedwongen worden landbouwgrond te huren, denken vooral op korte termijn en investeren minder in bodemkwaliteit. Door intensief gebruik van meststoffen, pesticiden en herbiciden neemt de kwaliteit van de landbouwgrond snel af. Zo komt het dat volgens schattingen 60% tot 70% van de landbouwgrond in Europa van onvoldoende kwaliteit is.
Hoge prijzen voor landbouwgrond vinden we ook in Vlaanderen waar de prijs zes keer boven het Europese gemiddelde ligt, met de provincies West-Vlaanderen en Antwerpen als uitschieters. Bij onze buurlanden haalt Nederland de hoogste grondprijs met 85.431 euro per ha en Frankrijk (in 2022) de laagste met 6.130 euro per ha, wat ruim tien keer minder was dan de gemiddelde prijs in Vlaanderen in dat jaar.
Volgens het Europese Milieuagentschap is in zes jaar tijd 97.700 vierkante kilometer aan landbouw- of natuurgrond in de EU verhard. Dat is meer dan drie keer het totale landoppervlak van België. Door de opkoop van landbouwgronden verdwijnen vele vruchtbare gronden onder verharding en infrastructuur of komen ze terecht in de portefeuilles van institutionele beleggers of de agro-industrie die naar winstmaximalisatie streven. Zij bekommeren zich weinig om het belang van de landbouwsector voor onze voedselzekerheid of de toekomst van onze rurale landschappen.
De Europese Commissie heeft nu het ‘EU Land Observatory’ in de steigers staan. Met dit observatorium wil Eurocommissaris Christophe Hansen de toegang tot landbouwgrond beter monitoren. Maar zo’n actie heeft pas echt zin als ze gepaard gaat met ingrijpend beleid, zoals voorkeursrechten voor boeren, fiscale ontmoediging van speculatie en striktere bestemmingsregels, maatregelen die in de Europese landbouwvisie niet echt aan bod komen.
