Bekijk deze nieuwsbrief in uw browser

• Onze campagne Klimaatsamenspraak: Wat is er aan de hand met het weer? Kan humor de wereld redden?
  Steven Vromman alias de Low Impact Man, doet alvast een poging met zijn Eco-comedy voorstelling. Met de nodige flair laat hij zien wat er aan de hand is met de wereld en wat er alsnog aan gedaan kan worden. Steven treedt op in Alken-Terkoest (13/06), Kortrijk (17/06) en Wevelgem (19/06).
  Lees er meer over op onze website
• 7 tot 15 juni / Nationale Bio-week
  Tijdens deze week openen tientallen biologische producenten, winkels en verwerkers hun deuren en hebben ze allerlei activiteiten in petto. Overal in België kan je bio gaan ontdekken, proeven en bekijken. De Bio-week wil iedereen inspireren om nog vaker voor bio te kiezen.
  Meer over de bio-week
• 16 juni / Regiodag in Antwerpen
  Meer informatie hierna.
• 23 juni / GvhK-webinar: Lees je je kleinkinderen ook voor?
  Veel grootouders hebben de goede gewoonte om hun kleinkinderen voor te lezen. Als je zelf bekommerd bent om natuur en klimaat, wil je misschien ook kinderboeken hierover voorlezen. Maar hoe vind je geschikte boeken en hoe doe je dat? Marc ter Horst wil het over deze vragen hebben. Hij is een winnaar van een zilveren Griffel, de prijs voor de best geschreven kinderboeken van het afgelopen jaar.
  Meer over dit webinar
• 25 juni / De elektrische auto als onderdeel van het energiesysteem
  Excursie naar Utrecht, georganiseerd door BBL. De stad Utrecht is een pionier op vlak van integratie van mobiliteit en energie.
  Meer info en inschrijven
• 2-6 juli / Hoge Rielen: Wereldkamp
  Een initiatief van Broederlijk Delen dat jong en oud wil samenbrengen die nu in actie komen en elkaar willen inspireren in de strijd voor een duurzame en rechtvaardige wereld.
  Meer info over dit wereldkamp
• 10-15 augustus/ Wezemaal: Zomerweek 2025: Welkom wildernis!
  Een initiatief van Aardewerk over het herwilderen van de natuur, cultuur en onszelf; het kamp is opgevat als een combinatie van verdieping in een thema en van vakantie in een aangename natuurlijke omgeving.
  Meer info over de Zomerweek
• 5 September / Save the date: Grootouders-picknick
  Dit jaar vindt onze picknick plaats in Labiomista (Genk), het biodivers park van onze ambassadeur Koen Van Mechelen.
  Meer info over onze picknick; inschrijven kan tot 1 augustus.
• 
  Onze laatste twee webinars kan je inmiddels herbekijken:
  1. het webinar ‘Grootouderdenken als kritiek en praktijk als optimisme en hoop’, met medewerking van Karel Arnaut.
  2. het webinar ‘De genocide in Gaza’, met medewerking van Willem Staes.

• 
  
  Kom naar de GvhK-regiodag op 16 juni

  Grootouders voor het Klimaat heeft een tiental regionale afdelingen in Vlaanderen. Die afdelingen werken elk op hun eigen manier aan onze gemeenschappelijke doelstelling: een leefbare wereld voor alle kleinkinderen. Ze werken op erg diverse manieren, afhankelijk van de plaatselijke omstandigheden en de mogelijkheden van de lokale Grootouders. Daarbij kunnen we veel van elkaar leren. Dat willen we doen op deze regiodag. Na een inleiding van GvhK-ambassadeur Eric Corijn, prof. em. VUB, met als onderwerp ‘Van onderuit werken aan de (klimaat)transitie’ komen onder meer de succesverhalen uit verschillende regio’s uitgebreid aan bod. Lees meer over deze regiodag. Graag op tijd inschrijven zodat we deze regiodag goed kunnen voorbereiden.

• Actie Klimaatcoalitie
  Eerder deze week verleende GvK haar medewerking aan een flyeractie van de Klimaatcoalitie aan enkele belangrijke treinstations in Vlaanderen. De actie wil de nationale klimaatmars van 5 oktober aankondigen en de druk opvoeren bij onze klimaatministers (federaal en regionaal) om op de informele EU-top van 17 juni een sterke Belgische positie voor te stellen, m.n. de vermindering van onze uitstoot met 95% tegen 2040. Lukt dat niet, dan is een daling met minstens 90% het minimum.
  Gisteren volgde dan een actie bij het kabinet van federaal minister Jean-Luc Crucke. De Klimaatcoalitie vroeg de minister opgeroepen om een leidende rol te spelen in de strijd tegen de klimaatverandering. De coalitie zette de minister met een spandoek voor de keuze: wil hij minister van de toekomst worden of minister van de gemiste kansen?
  In de volgende Nieuwsbrief zal je lezen welk standpunt België op de Europese top zal ingenomen hebben.
  Lees hier meer over deze actie van de klimaatcoalitie, inclusief een kort verslag uit het radionieuws (vanaf ’50) van de actie aan de stations.
  Verslag van de actie aan het kabinet van de minister.
• Ongelijkheid is een belangrijke oorzaak van de klimaatcrisis
  Ons economische en politieke systeem laat een handvol superrijken ongestoord massaal vervuilen. De rijkste 1% stoot meer CO2 uit dan de armste 66% van de wereldbevolking samen. Yachts, privéjets, investeringen in fossiele brandstoffen ... Hun levensstijl zadelt de planeet op met een hoge rekening. In België betalen de 1% rijksten gemiddeld 23% belasting op hun volledige inkomen. De gemiddelde Belg daarentegen, mag 43% ophoesten. Het zou maar logisch zijn dat de rijkste mensen bijdragen volgens hun vermogen. Zij zijn bovendien ook degenen met de grootste ecologische voetafdruk. We hebben een rechtvaardig belastingstelsel nodig waarin de rijksten eindelijk hun eerlijke aandeel betalen. Dat zou helpen om de ongelijkheden te verminderen en de klimaattransitie te financieren.
  Teken mee de petitie voor een rechtvaardige inkomensbelasting
• Grote vervuilers worden in toenemende mate aansprakelijk gesteld voor klimaatrisico’s
  De toenemende kritiek op ‘activistische rechters’ ten spijt, lijkt de trend niet te stoppen: grote vervuilers worden meer en meer voor de rechter gedaagd en meer en meer rechters hebben oor naar de argumenten van de klagers. Zo heeft Milieudefensie in Nederland een rechtszaak aangespannen tegen Shell met de eis om te stoppen met het aanboren van nieuwe olie- en gasvelden. De Duitse energiegigant RWE werd recent veroordeeld door de Hogere Rechtbank van Hamm in een civiele zaak die de Peruaanse berggids Saúl Luciano Lliuya had aangespannen tegen het bedrijf. De rechters bevestigden dat grote uitstoters onder het Duitse burgerlijk recht aansprakelijk kunnen worden gesteld voor de gevolgen van klimaatverandering. De uitspraak is daarom historisch en vormt een precedent dat mogelijk andere gelijkaardige zaken in naburige landen (zoals de Klimaatzaak bij ons) zal beïnvloeden.
  Overigens is RWE geen onbekende voor vele GvhK’ers. Begin 2023 namen vele grootouders deel aan de protestacties in Lützerath, het dorpje dat moest verdwijnen voor de uitbreiding van de nabijgelegen bruinkoolwinning van RWE.
  Lees meer over het historisch belang van deze uitspraak
  Lees het verslag van de acties in Lützerath
• Integrato – een beleidsplan om het openbaar vervoer kwalitatief te verbeteren
  Het Connecting Mobility Network heeft in een erg interessante publicatie een visie uitgewerkt voor een beter openbaarvervoersysteem in België. Die visie is gebaseerd op de vaststelling dat een groeiend deel van de bevolking – soms uit vrije keuze, maar vaak ook gedwongen – aangewezen is op trein, metro, tram, bus, deelauto’s, taxi’s, (deel)fietsen en stappen. Meer en beter openbaar vervoer is daarom gewoon nodig voor de economie, voor het klimaat, voor onze gezondheid en voor de sociale cohesie van onze maatschappij. In België is het openbaar vervoer evenwel niet goed genoeg, wat velen tegenhoudt om ervoor te kiezen. Openbaar vervoer zal pas aantrekkelijk worden als we op een comfortabele manier en met een aanvaardbare reistijd vlot naar gelijk waar kunnen reizen. En dat met een geïntegreerd tarief. Dat is mogelijk als we naar andere landen kijken en bereid zijn om ons openbaar vervoer helemaal te herdenken.
  Meer over dit interessant initiatief
• Doe mee aan 'De Grote Voedselkaart'
  Burgerwetenschap, waarbij burgers deelnemen aan een wetenschappelijk project, is in opmars. Denk maar aan het succesvolle CurieuzeNeuzen waarbij burgers de luchtkwaliteit in hun omgeving mee onderzochten. Door mee te doen aan ‘De grote voedselkaart’ ga je op ontdekking in je buurt en deel je je ervaring over jouw ‘voedselomgeving’ die de plekken in je buurt omschrijft waar je voedsel kunt kopen of eten, welke voedingsproducten je er kunt vinden, hoeveel die kosten en hoe aantrekkelijk die worden gepresenteerd. Door je mening te geven, help je je gemeente en de Vlaamse overheid om een gezondere, duurzamere voedselomgeving te creëren voor jezelf en anderen.
  Lees meer over dit project

• De ideeënarmoede van het Vlaamse mobiliteitsbeleid
  Een tweetal weken geleden lanceerde minister Depraetere het idee van een snelheidsverlaging naar 100 km per uur op onze snelwegen. Haar idee werd door de coalitiepartners in de Vlaamse regering afgebrand aan een snelheid die bij wijze van spreken een stuk boven de 120 km per uur lag. “Wij zijn tegen de zoveelste pestmaatregel”, liet bevoegd Minister De Ridder weten, daarin gesteund door minister-president Diependaele en coalitiepartner cd&v.
  Nochtans zijn er een hele rij wetenschappelijk onderbouwde argumenten om die snelheidsbeperking in te voeren, te beginnen met de vaststelling dat Vlaanderen haar klimaat- en milieudoelstellingen niet gaat halen; met name voor mobiliteit en landbouw zijn de uitdagingen gigantisch. Verder is een lagere snelheid beter voor de doorstroming van het verkeer, voor de verkeersveiligheid, voor de luchtkwaliteit, voor onze portemonnee. Deze effecten zijn reeds in 2009 (!) door een wetenschappelijke studie naar buiten gebracht. Met de resultaten van de studie heeft de politiek sindsdien niets gedaan. Tegelijk doet de Vlaamse regering er momenteel alles aan om de resultaten van een studie rond de impact van een slimme kilometerheffing onder de radar te houden.
  Lees meer over deze interessante analyse van het Vlaamse mobiliteitsbeleid
• Hitte is het voornaamste gezondheidsrisico
  De Vlaamse overheid heeft bij het departement Zorg voor het eerst een klimaatarts aangesteld. Die heeft nu voor de eerste keer duidelijk van zich laten horen. Hij waarschuwt voor hitte als grootste gezondheidsrisico door klimaatverandering en wil daarbij wel één ding duidelijk maken: we kunnen iets aan de toenemende hitte doen, door bijvoorbeeld in te zetten op groen-blauwe omgevingen, zoals meer bomen of water in de buurt. Recent onderzoek wijst bovendien uit dat de aanwezigheid van groene ruimte (binnen 1 km) ervoor kan zorgen dat buurtbewoners samen gemiddeld per jaar 40 keer minder naar de dokter gaan, minder afwezig zijn en minder ziektekosten hebben. Ook de bekende klimaatwetenschapper Katharine Hayhoe, die al decennialang wijst op de toenemende klimaatrisico’s, blijft optimistisch, maar geeft tegelijkertijd een waarschuwing: “Een nog gevaarlijker copingmechanisme is klimaat-‘doomerisme’ - de absolute overtuiging dat we niets meer kunnen doen. En wanneer klimaatwetenschappers zoals ik volhouden dat we wel iets kunnen doen, bedreigt dit het comfortabele gevoel dat opgeven geeft, wat sommigen ertoe aanzet om ons aan te vallen.”
• ‘Drill, baby, drill’… mogelijk in de Verenigde Staten, maar elders veel minder
  De Amerikaanse president mag dan wel het bedje spreiden voor de fossiele industrie, elders in de wereld gaat het de andere kant op. Uit het donderdag gepubliceerde rapport World Energy Investment van het internationale energieagentschap IEA blijkt dat investeringen in duurzame energie dit jaar naar verwachting een niveau van 2.146 miljard dollar bereiken, tegenover een totaal van 1.162 miljard dollar aan investeringen in olie, kolen en gas. Het is al jaren zo dat het investeringsniveau in schone energie ongeveer het dubbele bedraagt van de investeringen in fossiele energiebronnen, maar dit jaar valt op dat de investeringen in duurzame bronnen in 2025 verder oplopen, terwijl er voor het eerst in vier jaar een daling is te zien bij de totale fossiele investeringen.
• Controversieel onderzoek naar technieken voor klimaatafkoeling wordt vlot gefinancierd
  Het Verenigd Koninkrijk heeft besloten onderzoek te financieren naar manieren om wereldwijd klimaatafkoeling te realiseren. Het gaat daarbij om zogenaamde “geo-engineering”, een term die verwijst naar alle grootschalige pogingen om het klimaat opzettelijk te veranderen om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Geo-engineering betreft onder meer het verwijderen van CO2 uit de atmosfeer, waarover reeds veel te doen is. Maar er worden ook andere opties onderzocht, waarvan wordt verwacht dat ze in belang gaan toenemen: het gaat om technieken van ‘zonnestralingsbeheer’ die ervoor moeten zorgen dat meer zonlicht wordt teruggekaatst in de ruimte alvorens het de planeet kan opwarmen. Een eerste techniek wil zeewater in de lucht verspreiden met waterkanonnen die dan afkoelende wolken gaan vormen. Een ander idee bestaat erin om in de winter in het Noordpoolgebied zeewater van onder het ijs naar het oppervlak te pompen, waar het bevriest. Dit betekent dat er meer ijs wordt verzameld voordat het smeltseizoen in de zomer begint, zodat er meer energie van de zon wordt teruggekaatst naar de ruimte want ijs reflecteert meer dan open water.Te gek voor woorden? Misschien wel, zegt klimaatwetenschapper Robert Chris maar het alternatief - niets doen – zou wel eens erger kunnen zijn: “Misschien is dit de prijs die we moeten betalen voor onze volstrekt inadequate reactie op klimaatverandering tot nu toe”.
  Meer over klimaatafkoeling (Engels)
• Luchtvaartsector wordt aangemaand om te stoppen met misleidende reclame
  Mondiaal is de luchtvaartsector verantwoordelijk voor naar schatting 3% van de jaarlijkse netto-uitstoot van CO2 die door menselijke activiteit wordt geproduceerd, en daarnaast voor bijkomende niet-CO2 gerelateerde opwarmende effecten. Gezien de huidige uitstoot van de sector en de verwachte toekomstige groei is de invoering van maatregelen om de uitstoot van de sector te verminderen van cruciaal belang. Zeventien leden van het International Consumer Protection and Enforcement Network (ICPEN) hebben nu een open brief geschreven aan de luchtvaartsector. Het doel van deze brief is om de normen te verhogen voor de manier waarop de luchtvaartindustrie milieuclaims de wereld instuurt. De wijze waarop dit momenteel gebeurt, laat sterk te wensen over en levert mooie voorbeelden van greenwashing. De ICPEN pleit voor claims die accuraat en duidelijk zijn, en gebaseerd op betrouwbaar en wetenschappelijk bewijs. Door consumenten meer vertrouwen te geven in de luchtvaartmaatschappijen die volgens hen de grootste inspanningen leveren om de emissies terug te dringen, kunnen innovatie en investeringen in duurzamere technologie binnen de luchtvaartindustrie worden gestimuleerd.
  Meer informatie (incl. link naar de ICPEN-publicatie)
• In de 20e eeuw verdwenen bijna 280 dier- en plantensoorten uit Vlaanderen
  In de loop van de voorbije eeuw zijn 279 planten- en diersoorten uit Vlaanderen verdwenen. Dat blijkt uit cijfers van Statistiek Vlaanderen. Dat komt overeen met 7% van de 4.010 soorten op de ‘Rode Lijsten’. Die lijsten geven op basis van internationale criteria aan hoe groot de kans is dat een soort zal uitsterven. Het verdwijnen of achteruitgaan van soorten is een gevolg van diverse factoren zoals de achteruitgang van de oppervlakte geschikte habitat, de versnippering van het leefgebied en een dalende habitatkwaliteit.
  Meer informatie over deze bevindingen
• Een eerste rechtszaak rond klimaatadaptatie
  Samen met vele anderen wachten de Grootouders op de uitspraak van het Hof van Cassatie in de Klimaatzaak, waarin de Belgische staat en het Brusselse en Vlaamse Gewest veroordeeld werden voor hun nalatig klimaatbeleid en een reductiedoelstelling kregen opgelegd van ten minste 55% op het volledige Belgisch grondgebied in 2030 ten opzichte van 1990. Via de Klimaatzaak wordt het inperken van de uitstoot van broeikasgassen beoogd om op die wijze de effecten van de klimaatverstoring af te zwakken (mitigatie)
  Daarnaast is het evenwel ook belangrijk dat we ons met zijn allen gaan voorbereiden om de nadelige effecten van de klimaatverstoring op het dagelijkse leven zo goed mogelijk op te vangen (adaptatie).
  Vooral stedelijke gebieden en hun inwoners zijn extra kwetsbaar voor de impact van de klimaatverandering. Zo koelen steden bijvoorbeeld minder snel af (het hitte-eilandeffect), en is er ook een verminderde doorlaatbaarheid van grond als gevolg van verharding, waardoor het risico op overstroming toeneemt. Dat gebeurt te weinig in het Brussels Gewest, vindt de vzw We Are Nature die samen met meer dan duizend inwoners het ruimtelijk beleid van de regio hekelt dat, onder meer, projectontwikkelaars te veel vrij spel laat. Om die redenen heeft de vzw nu een rechtszaak aangespannen tegen het gewest; het is de eerste keer dat dit gebeurt.
  Lees meer over deze baanbrekende zaak

• Achttien voetbalvelden
  Volgens cijfers van het World Resources Institute ging in elke minuut van het jaar 2024 een oppervlakte aan primair tropisch woud verloren die gelijk is aan die van 18 voetbalvelden.
• Landbouw als ‘strategische sector’
  Kortom: het ‘strategische’ lijkt sterk op een economische façade, een gimmick, die de aandacht moet afleiden van wat er zich hier echt afspeelt: de boer en het landschap zijn uitgeput. De kwetsbaarheid van het landbouwgebied is geen toeval, maar een gevolg van politieke keuzes. Overgenomen uit het opiniestuk: Welke landbouw is strategisch in tijden van droogte?