De nieuwe omgevingsvergunningsaanvraag van Ineos is in aantocht en zal naar alle waarschijnlijkheid in september ter inzage liggen. Ineos liet al weten dat het alles netjes volgens het boekje zal doen. Geen vergunningsaanvraag meer in schijfjes, dus geen salamitactiek dit keer. Het volledige project met de nodige MER-screenings zal ineens op tafel liggen. Een belangrijke procedurele stap voorwaarts, dat zeker. Of er ook meer te verwachten valt? Dat is nog maar de vraag, zo vrezen de Grootouders voor het Klimaat op basis van de PR die het bedrijf rond de aanvraag lanceert.
Ineos belooft alvast opnieuw om de meest efficiënte ethaankraker in de verre omtrek, zo niet ter wereld, te bouwen en daarmee alle concurrenten de loef af te steken. Die kunnen gewoon niet meer mee en zullen dus hun oude, vervuilende installaties moeten sluiten. Ineos als “GameChanger”, kortom, wiens “inspanningen de hele Europese chemiesector zullen vergroenen”. Zo staat het er letterlijk.
Het is ongetwijfeld mogelijk om uit te pakken met een doorgedreven automatisering en om met die efficiëntere productie de concurrenten het leven zuur te maken. Of dat volstaat voor een profilering als groene game-changer is een andere vraag. Daarvoor moet je minstens aantonen welke daling in broeikasgasuitstoot je tegen 2030 en 2050 respectievelijk zal realiseren en hoe dat gebeurt. In zijn PR laat Ineos precies dat compleet achterwege. Vandaar de prangende vraag: Hoe ‘groen’ is de ethaankraker in Antwerpen echt?
Bij de Grootouders voor het Klimaat gaan er al gauw zes alarmbellen af.
Om te beginnen werkt Ineos Project One met schaliegas. Als het ooit echt zou moeten, kan dat vervangen worden door aardgas, belooft Ineos, maar dat is duurder. Ter opfrissing: Bij de productie, de opslag en het vervoer van schaliegas komen enorme hoeveelheden methaan vrij en dat methaan is een vele malen krachtiger broeikasgas dan CO2. Zowel de VN als de EU willen methaan uit schalie- én fossiel gas per direct uitfaseren.Alleen alswe per 2030 alle methaanuitstoot in de olie- en gasindustrie stoppen, is klimaatneutraliteit in 2050 nog binnen bereik. Doen we dat niet, dan vergooien we de kans om de crisis te keren. De nieuwe vergunningsaanvraag van Ineos houdt volstrekt geen rekening met dit gegeven. Ze past daarentegen naadloos in de strategie van Big Oil & Gas om buiten de EU geproduceerd goedkoop schaliegas te blijven invoeren op kosten van de belastingbetaler – die een slordige 7,3 miljard euro ETS uitstootrechten cadeau doet aan de Belgische industrie, wat de BBL al eerder aankaartte.
Ten tweede zullen de nieuwe installaties van Ineos – anders dan het bedrijf doet uitschijnen – hoe dan ook nieuwe, bijkomende CO2 uitstoten. Pas als andere bedrijven hun installaties stilleggen – dus als Ineos de concurrentie op de knieën heeft – is er een netto CO2-daling in de Antwerpse haven in plaats van een stijging. Tenzij Ineos de volumes van de concurrentie overneemt of zelfs meer gaat produceren! Dat lijkt alvast de bedoeling. Het businessplan van Ineos leidt naar meer, niet naar minder CO2. Met Ineos Project One is een CO2-daling in de Antwerpse Haven verder weg dan ooit.
Wie toch had gehoopt dat Ineos een beetje koolstofvrije reflex aan de dag zou leggen, komt alweer bedrogen uit. Want behalve voor schaliegas – en heel misschien aardgas – opteert het bedrijf – ten derde – ook voor de productie van ‘blauwe’ waterstof, d.w.z. een CO2-arme maar niet CO2-vrije koolwaterstof die ontstaat door CO2-afvang bij de productie. Die afvang en berging van CO2 klinkt veelbelovend. Maar tot op vandaag is CO2-afvang bij de productie van waterstof op industriële schaal nog niet gerealiseerd. Inmiddels is duidelijk dat het zelfs om een bewust gelanceerde fabel gaat. Wellicht daarom dat CCS geen onderdeel meer is van de omgevingsvergunningsaanvraag. De motivatie van Ineos: te duur. Analisten noemen blauwe waterstof niet voor niets de zeepbel van Big Oil, die camoufleert dat de sector alles uit de kast haalt om verder te werken op fossiele energie. Inderdaad werd op 12 aug. 2021 een onderzoek gepubliceerd naar de uitstoot van broeikasgassen over het hele productieproces van blauwe waterstof. De berekeningen zijn overduidelijk: “the use of blue hydrogen appears difficult to justify on climate grounds.” De EU gaat niet voor niets voluit voor ‘groene’ waterstof uit hernieuwbare i.p.v. fossiele bronnen.
Ten vierde is het product waar het allemaal om draait, ethyleen, de basisgrondstof voor de productie van wegwerpplastics. De Grootouders voor het Klimaat onderkennen dat ethyleen ook dient voor de productie van isolatiematerialen, wieken van windmolens e.a. Toch is maar liefst 40% bestemd voor deze wegwerpplastics. PlasticSoup en de Grootouders berichtten eerder al over de overproductie in die sector en over hardnekkige pogingen om Afrikaanse regeringen onder druk te zetten om wegwerpplastics weer toe te laten. Ook zeeën en oceanen kreunen onder de plasticvervuiling. Een hoog en spotgoedkoop aanbod aan ethyleen voor wegwerpplastics zal de plasticsoep op zee en te land nog doen toenemen ondanks het structureel overaanbod. Tegen spotgoedkoop wegwerpplastic kan de ophaling en recyclage van plastic bovendien niet concurreren. Zo wordt circulair gebruik van plastics economisch voor lange tijd onmogelijk gemaakt.
Daarnaast – ten vijfde dus – is er het probleem van de plastickeutels in het havengebied en op zee. Plastickeutels ontsnappen in grote hoeveelheden – we spreken over jaarlijks 1150 miljard van die keutels, 167.431 ton in West-Europa – bij de overslag naar installaties die de keutels verder omzetten tot specifieke eindproducten. Preventie laat staan opruiming van dit grootschalig sluikstorten is geen prioriteit voor de betrokken bedrijven. De Haven heeft weliswaar een vrijblijvend charter gelanceerd, maar te velde is daar weinig van te merken. Dat bleek ook uit het citizen science project waaraan verscheidene Grootouders deelnamen. De bijkomende megaproductie van ethyleen zal het probleem met de plastic keutels nog dramatischer maken.
Ten zesde zwijgt Ineos in alle talen over het alternatief van een ethaankraker op elektriciteit, afkomstig van hernieuwbare energie, om de nodige energie op te wekken, terwijl juist dat concept zou passen in ‘de klimaatneutrale haven van de toekomst’. In tegenstelling tot b.v. BASF kiest Ineos niet voor de innovatieve en klimaatneutrale oplossing maar laat het de transitie aan anderen over. Met bijna gratis emissierechten en een torenhoge staatswaarborg als financieel vangnet wil het bedrijf Vlaanderen juist nog decennia lang opzadelen met een state of the art fossiele installatie.
De Grootouders voor het Klimaat menen dat het beoogde productieproces absoluut niet compatibel is met klimaatneutraliteit in 2050 en ook overgesubsidieerd wordt. Bovendien is een disproportioneel deel van de productie bedoeld voor nauwelijks recycleerbare wegwerpplastics. Het perspectief van een koolstofneutrale en circulaire economie is niet het perspectief van Ineos Project One. Ineos Project One goedkeuren zou dan ook flagrant ingaan tegen het IPCC-rapport, dat begin november zal voorliggen op de COP26 van de VN in Glasgow.
De Grootouders voor het Klimaat scharen zich dan ook voluit achter het verzet van IneosWillFall, BBL en andere milieu- en klimaatgroeperingen tegen de omgevingsvergunning voor Ineos Project One.
Grootouders voor het Klimaat is ook weinig onder de indruk van de PR-zet van Ineos om de voorzitter van een lokale Natuurpuntafdeling nadrukkelijk in beeld te brengen als uithangbord voor Ineos Project One.
Lees hier onze eerdere bijdragen over Ineos en de industrie in het havengebied.
Reactie toevoegen